Prof. Veenendaal: Eilandpolitiek blijft in stand door burgers en politici
Van een onzer verslaggevers
Willemstad - In kleine eilandsamenlevingen draait de politiek vooral om persoonlijke relaties en veel minder om ideologische of inhoudelijke verschillen.
,,Het is belangrijk om te benadrukken dat het systeem van kleine eilandpolitiek in stand wordt gehouden door zowel burgers als politici, en juist daardoor zeer weerbarstig is. Een politicus of partij die wil breken met cliëntelisme en geen gunsten uitdeelt aan de achterban, loopt groot risico op een verkiezingsnederlaag. Paradoxaal genoeg verwachten kiezers dus enerzijds dat een politicus voorziet in hun persoonlijke behoeften, maar hebben zij anderzijds een groot wantrouwen tegenover politici die op deze manier politiek bedrijven”, aldus prof. dr. Wouter Veenendaal gisteren tijdens zijn oratie waarmee hij het ambt van bijzonder hoogleraar Koninkrijksrelaties met als leeropdracht ‘Democratische vertegenwoordiging in het Koninkrijk’ aan de Universiteit Leiden heeft aanvaard.
En zo vervolgt hij: ,,Kleinschaligheid versterkt de kans op cliëntelisme, wat wil zeggen dat de kiezer verwacht in ruil voor steun aan een politicus bepaalde materiële gunsten of diensten te krijgen. Als de relatie tussen kiezer en politicus cliëntelistisch van aard is, kan dat de kwaliteit van democratische vertegenwoordiging fors ondergraven.”
Opinieonderzoek dat de wetenschapper in 2015 op de Caribische eilanden uitvoerde wees uit dat eilandbewoners veel negatiever oordelen over hun politici dan Europese Nederlanders doen. ,,Toch blijven de meesten van hen steevast op dezelfde politici stemmen, vermoedelijk vanuit materiële overwegingen of uit gewoonte. Zij houden daarmee het systeem in stand.”
En hij constateert nog een contrast, want je zou juist denken dat een kleine samenleving democratischer kan functioneren, maar het tegendeel lijkt waar te zijn.
De wetenschapper voert aan: ,,In kleine samenlevingen is er een sterkere sociale cohesie, een hogere participatiegraad, en nauwer contact tussen politici en burgers. Dit zou in theorie kunnen leiden tot betere politieke vertegenwoordiging. Maar kleine samenlevingen hebben ook te maken met zwakkere politieke competitie, een sterkere concentratie van macht, een grotere neiging tot cliëntelisme en andere vormen van vriendjespolitiek, en minder professioneel bestuur. Uit onderzoek blijkt dus niet eenduidig dat kleinschaligheid goed of slecht is voor de democratie. Wel laat het zien dat het karakter van politiek en democratie sterk bepaald wordt door de schaal van een samenleving.”
Caribisch kenniscentrum over politiek en democratie om publiek te informeren
‘Nederlanders helemaal niet zo negatief over Caribische eilanden’
