Smoc: Wet luchtkwaliteit overtuigt niet (5)

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De concept-Landsverordening luchtkwaliteitseisen overtuigt verschillende organisaties, die door het ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur (GMN) om een standpunt is gevraagd, niet. Vandaag stichting Schoon Milieu op Curaçao (Smoc).

Enerzijds wordt toegejuicht dat verzocht is een mening te geven, maar dat neemt niet weg dat de meeste gevraagde organisaties - Amigu di Tera/Defensa Ambiental (AdT/DA), Fundashon Birgen de Rosario, stichting Clean Air Everywhere, Curaçao Ports Authority (CPA), Refineria di Kòrsou (RdK) en Smoc - kritisch zijn.
Een van de punten waar Smoc tegenaan loopt is dat er slechts één meetpunt voor de uitstoot aangewezen wordt in de wet, namelijk bij Kas Chikitu. Ten eerste stelt Smoc dat al vanaf 1997 een uitgebreid monitoringsnetwerk wordt aangekondigd. ,,Belangrijk is de luchtkwaliteit te beoordelen middels metingen op meerdere locaties, onder en boven de rook. Het advies in alle rapporten die daarover zijn opgesteld is vier monitors beneden en één monitor boven de rook”, zo stelt de stichting. En als er maar één meetlocatie aangewezen wordt betwijfelt Smoc of Kas Chikitu de hoogst belaste locatie is. ,,De windrichting op Curaçao is aan verandering onderhevig”, zo wordt aangevoerd.
En, zo vervolgt de stichting: ,,Het is onbegrijpelijk dat anno 2022 er aanleiding zou zijn om slechts één beoordelingspunt, oftewel meetstation, aan te wijzen. Er is alle aanleiding om eindelijk een fatsoenlijk meetnetwerk op te zetten. In vele rapporten, zoals in dat uit 2004 van DCMR, wordt het grote belang van een uitgebreid meetnetwerk benadrukt. Er is geen enkel excuus om dat nu nog steeds niet toe te passen.” Smoc wijst hierbij op de eigen omschrijving van een van de kernactiviteiten van het ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur (GMN) op pagina 1 van de conceptwet: ,,Eén van de kernactiviteiten van het ministerie van GMN uit het Regeerprogramma 2022-2025, namelijk het uitvoeren van een monitoringsprogramma voor de meting van kwaliteit van lucht.”
Daarnaast voert de organisatie aan dat de introductie van moderne luchtkwaliteitseisen alleen het gewenste effect heeft als er toezicht en handhaving plaatsvindt. ,,Uit alle rapporten die de afgelopen dertig jaar zijn opgesteld over de raffinaderij en Curaçao Refinery Utilities (CRU) is gebleken dat het ontbreken van toetsing en handhaving van de eis van toepassing van de best beschikbare techniek (BBT) medeoorzaak is van de ernstige luchtvervuiling onder de rook.”
In de landsverordening wordt verder een verkeerde volgorde voorgesteld, want zo schrijft Smoc: ,,De juiste volgorde moet zijn: wettelijke luchtkwaliteitsnormen gebruiken om deskundig te berekenen wat de industrie mag doen (BBT/emissieplafonds etc.). Hiermee kan vooraf getoetst worden of voorgenomen activiteiten, zoals (gedeeltelijke) herstart van raffinaderij en CRU, zullen leiden tot overschrijding van de normen. Met Aermod (het computerprogramma dat de luchtkwaliteit berekent, red.) kan en moet op elke mogelijke locatie een berekening worden uitgevoerd. Een dergelijke toets, mits deskundig en transparant uitgevoerd, zal bepalend moeten zijn of een industriële activiteit überhaupt kan worden aangevangen.” En zo klinkt vastberaden: ,,Smoc herhaalt haar eis dat van heropening, of een gedeeltelijk opstartproces van de raffinaderij (Isla en CRU), pas sprake kan zijn indien van tevoren aan deze voorwaarde voldaan is.”
Er wordt ook op gewezen dat de wet uitgaat van een nog werkende raffinaderij, wat al enkele jaren niet het geval is. En daarom wordt premier Gilmar Pisas (MFK) ge-quote uit een artikel in deze krant van oktober 2022. Hij zegt: ,,De milieuwet moet in orde zijn voordat de eerste rook uit de schoorstenen komt.” En daar is Smoc het mee eens: ,,Het opstarten van een raffinaderij - niet alleen deze - die gedurende langere tijd heeft stilgestaan, biedt onzekerheden over de te verwachten emissies. Op basis van art. 31 van deze landsverordening dient bij voorbereiding van een herstart een milieueffectrapportage te worden opgesteld. Die zal zekerheid moeten bieden dat de normen bereikt kunnen worden. Indien dat niet zo is, is herstart niet mogelijk.” Verwezen wordt naar een vonnis: ,,Het vonnis laat geen ruimte voor een overgangsregeling. De raffinaderij kan niet open vóórdat de normen deugdelijk zijn vastgelegd en een nieuwe operator moet, linksom of rechtsom, vanaf dag één voldoen aan die normen.”