In 2024 heeft overheid financieringsbehoefte van 302 miljoen florin

Van een onzer verslaggevers
Oranjestad - De financieringsbehoefte van het Land Aruba in 2024 bedraagt 302 miljoen florin. Aruba is voornemens om in 2024 via een buitenlandse lening te voorzien in deze behoefte. De overheidsschuld van Aruba bedraagt per ultimo 2024 circa 5.716 miljoen (ruim 5,7 miljard).

Zo meldt het College Aruba financieel toezicht (CAft) in een onlangs op haar website gepubliceerd commentaar op de ontwerpbegroting 2024. Het advies is van begin juli. ,,Conform de afspraken met Aruba is het nu gepubliceerd. Er is geen ander advies”, aldus een woordvoerder van het College desgevraagd tegenover het Antilliaans Dagblad.

De Arubaanse schuldquote komt daarmee uit op 88 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Voor het eerst sinds 2008, zal conform de ontwerpbegroting vanaf 2023 ‘schuldaflossing plaatsvinden’ waardoor de nominale schuld gestaag daalt. ,,Dit is, naast economische groei (noemereffect), gunstig voor de ontwikkeling van de schuldquote”, aldus Collegevoorzitter Lidewijde Ongering.

Naast complimenten aan het adres van Financiënminister Xiomara Maduro (MEP) van het kabinet-Wever-Croes - over de in de begroting opgenomen ambitie om de komende jaren met overschotten boven de norm invulling te geven aan tekortcompensatie en hierdoor zowel een daling van de nominale schuld als een stijging van het investeringsniveau te realiseren - zijn er ook kritische kanttekeningen.

Er blijkt - in elk geval tot voor kort - ‘onvoldoende sturing op de beheersing van de lasten’. Zo stijgen de lasten voor personeel, goederen en diensten en subsidies ten opzichte van 2023, terwijl het CAft vraagtekens zet bij de noodzaak daarvoor. ,,Het CAft benadrukt al lange tijd het belang van lastenbeheersing. Door de lasten te beheersen kunnen tegenvallers bij de baten in geval van economische tegenwind worden opgevangen en wordt voorkomen dat dit ten koste gaat van kapitaalinvesteringen.”

Dit is volgens het College in lijn met de laatste bevindingen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in het kader van de artikel IV-missie voor Aruba. 4 Het CAft roept Aruba op om een uitgavenkader te hanteren zodat de lasten structureel worden beheerst. In dit kader is het structureel verlagen van de landsbijdragen aan overheidsentiteiten onverminderd van belang.

Het CAft constateert dus dat er bij de lasten onvoldoende structurele maatregelen tot bezuinigingen worden getroffen. De lasten nemen met 75 miljoen florin toe ten opzichte van 2023. De hogere lasten worden voor een groot deel verklaard door de stijging in de rentelasten van 31 miljoen. ,,Dit betreft 17 procent van de begroting.” In totaal is Aruba volgend jaar 281 miljoen aan rentebetalingen kwijt.

Daar komt bij dat de regering in Oranjestad uitgaat van een gunstig rentepercentage voor de herfinanciering van de liquiditeitssteunleningen. ,,Het uiteindelijke percentage is echter afhankelijk van de uitkomst van de (bilaterale) onderhandelingen tussen Nederland en Aruba. Aangezien de rentelasten overige belangrijke uitgaven verdringen, en er een neerwaarts risico bestaat, benadrukt het CAft het belang van lastenbeheersing.”

‘Stijging personeelslasten trendbreuk’
De ambtelijke personeelslasten stijgen volgend jaar met 9 miljoen. ,,Met deze nominale stijging wordt een trendbreuk in de personeelslasten begroot”, stelt voorzitter Ongering. De norm in het zogeheten ‘protocol Aruba-Nederland van 22 november 2018’, dat aan het eind van 2023 afloopt, schrijft namelijk een jaarlijkse nominale daling voor.

De lasten voor goederen en diensten stijgen met 18 miljoen. De subsidies stijgen met 16 miljoen. Het CAft adviseerde eerder om de landsbijdragen bij overheidsentiteiten structureel te verlagen. Daartoe is in 2023 een eerste stap gezet door de landsbijdrage aan vuilnisverwerkingsbedrijf Serlimar structureel met 2 miljoen te verlagen. Echter, ook de landsbijdragen aan de andere entiteiten (bijvoorbeeld Arubus en Post) dienen kritisch te worden bezien. In de ontwerpbegroting wordt aangegeven dat Aruparking en Arutram, twee diensten die nu onder Arubus vallen, verzelfstandigd worden. Onduidelijk is welke besparingen hiermee gemoeid zijn.

Het Land Aruba begroot jaarlijkse overschotten van meer dan 1 procent van het bbp: 1,9 procent voor 2024; 1,7 procent voor 2025; en 1,5 procent voor 2026 en verder. ,,Dat is een positieve ontwikkeling”, stelt het CAft. Daarmee wordt voldaan aan de norm en wordt invulling gegeven aan de tekortcompensatie zoals voorgeschreven in de LAft (Landsverordening Aruba financieel toezicht).

De overschotten worden onder andere geoormerkt voor aflossing van de schuld. Tevens wordt de begrotingsruimte, naast voor consumptieve bestedingen (lastenstijging), ook ingezet om meer kapitaalinvesteringen te doen. Het aanwenden van de geraamde overschotten op de begroting voor het verbeteren van de schuldpositie en het verhogen van de investeringen zal bijdragen aan het bereiken van duurzame en houdbare overheidsfinanciën.

Op basis van de ontwerpbegroting 2024 en de economische vooruitzichten is de verwachting dat de schuldquote geleidelijk zal dalen van circa 70 procent van het bbp in 2027 naar 50 procent in 2040. Het investeringsniveau zal toenemen van 0,4 procent in 2024 tot 1,2 procent van het bbp in 2028.