• Rijkswet Aruba RAft zit na drie jaar nog muurvast

• Van Huffelen: Overleg onderwijs Curaçao tijd geven

Van onze correspondent
Den Haag - De stemmingen zijn pas dinsdag, maar het lijkt nu al duidelijk dat Nederland streng financieel toezicht koppelt aan de gesprekken over herfinanciering van de liquiditeitsleningen.

Met name Aruba wordt onder druk gezet, omdat het proces naar een Rijkswet Aruba financieel toezicht (RAft) na drie jaar discussie volledig vastzit.
In twee zogenoemde tweeminutendebatten werden gisteren in de Tweede Kamer zes moties ingediend over de leningen, onderwijs en onderlinge bijstand in het Koninkrijk. Twee ervan werden door staatssecretaris Alexandra van Huffelen (D66) van Koninkrijksrelaties ontraden; de andere vier kregen ‘oordeel Kamer’, wat betekent dat het kabinet er geen bezwaren tegen heeft.
Het eerste korte debat was een vervolg op een commissiedebat uit januari over de Landspakketten en hervormingen. GroenLinks-woordvoerder Kauthar Bouchallikht vroeg in een motie om de deadline voor aflossing van de liquiditeitsleningen - die volgens de huidige stand van zaken in oktober door Curaçao, Aruba en Sint Maarten (CAS) in één keer moeten worden terugbetaald - te verruimen. Dat zou in overleg met de staatssecretaris moeten gebeuren, omdat de landen anders stevig moeten bezuinigen op ‘cruciale voorzieningen’. Maar Van Huffelen vindt de motie overbodig, omdat er volgens haar helemaal geen deadline is vastgesteld. Oktober ziet de bewindsvrouw kennelijk dus niet als een harde deadline.
Heel anders reageerde Van Huffelen op een motie van VVD-Kamerlid Roelien Kamminga over de RAft in het debatje als vervolg op het commissiedebat van vorig maand over de Onderlinge Regeling en de wederopbouw op Sint Maarten. Kamminga stelde vast dat er geen schot zit in de RAft en dat het protocol bij de Landsverordering Aruba financieel toezicht binnenkort verloopt. Ze vraagt het kabinet daarom de lening (voor Aruba 471 miljoen euro) alleen kortlopend te herfinancieren tegen een ‘passende rente’ die hoger is dan de gunstige voorwaarden, tot de RAft in werking is getreden. Als de RAft helemaal niet doorgaat, moet de op de kapitaalmarkt geldende reguliere rente worden gehanteerd.
Het vertrouwen waarmee de lening tegen gunstige voorwaarden is aangegaan is volgens het Kamerlid geschonden, omdat Aruba de RAft blokkeert, althans dat de voortgang stilligt.
Van Huffelen gaf deze motie ‘oordeel Kamer’, omdat er volgens haar te veel discussie over de RAft is, terwijl toezicht van groot belang is. Ook een motie van CDA-Kamerlid Joba van den Berg, die de aflossing wil koppelen aan het financiële effect van de hervormingen in de CAS-landen - en daarmee aan de economische versterking - kreeg het ‘oordeel Kamer’ van de staatssecretaris. Het is van groot belang dat er ruimte komt voor investeringen, zei ze.
Van den Berg diende ook twee moties in over onderwijs. Over de eerste botste ze met Van Huffelen. Volgens het Kamerlid was de nulmeting van het onderwijs op Curaçao geen onafhankelijke doorlichting, zoals was afgesproken, omdat het werd uitgevoerd door de inspecties. Het onderwijsveld voelde zich niet gehoord. De inspecties hebben volgens haar een rol als toezichthouder op de kwaliteit, maar niet als onderzoeker.
In de motie vraagt Van den Berg om een aanvullend onderzoek door onafhankelijke experts. Volgens Van Huffelen zijn de inspecties prima in staat om los van de regeringen een nulmeting te doen. En of er een aanvullend onderzoek komt, staat nog niet vast. Ze wil de werksessies tussen het onderwijsveld op Curaçao en de minister de kans geven om de ontstane onvrede op te lossen.
Een tweede motie over onderwijs kan wel op steun van Van Huffelen rekenen. Daarin vraagt Van den Berg om in het kader van investeringen in het onderwijs in de Caribische landen een traineeprogramma op te zetten voor ambtenaren, zoals dat bestaat voor de BES-eilanden, om het kennisniveau te verhogen en braindrain te voorkomen. Volgens Van Huffelen zijn traineeprogramma’s en uitwisselingen belangrijke instrumenten voor het versterken van de lokale organisaties. Daarom ziet ze het nut van het voorstel wel in.
Tot slot was er nog een motie van Bouchallikht die vraagt om meer duidelijkheid over wat onderlinge hulp (artikel 36 Statuut) inhoudt en hoe die is te versterken. Daar was de staatssecretaris het mee eens. Ze wil dit onderwerp ‘laten landen’ in de Koninkrijksconferentie die waarschijnlijk medio december op Sint Maarten wordt gehouden.