Voorzitter America-Francisa wijst op parlementaire immuniteit

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - ,,Als je aan mij vraagt of ik zo’n vraag zou stellen? Het antwoord daarop is ‘NEE’.” Daarmee reageert Statenvoorzitter Charetti America-Francisca (MFK) op de kwestie-Carolina, waarbij haar partijgenoot Juniël Carolina zich in een debat hardop afvroeg of de 29.000 kilo aan in 2022 onderschepte drugs niet beter aan Nederland verkocht kan worden.

Op verzoek van het Antilliaans Dagblad om commentaar te geven, mede in verband met haar rol als parlementsvoorzitter, neemt America daar uitvoerig de tijd en ruimte voor.
In dit specifieke geval, in verband met wat zich voordeed tijdens een Statenvergadering vorige week over de kustwacht, benadrukt de voorzitter dat parlementariër Carolina - ‘hoewel hij zegt wat hij denkt’ - duidelijk maakt ‘vragen te stellen’. ,,Zowel aan het begin als aan het eind zegt hij ‘ik stel vragen’.”
Dat het om vragen gaat, blijkt van belang. Het is iets waar een Statenlid recht op heeft, aldus America. ,,Hij kan vragen schriftelijk stellen of persoonlijk, via mij, aan de betrokken minister. Recentelijk is het zelfs mogelijk geworden om een minister op te roepen om gedurende het vragenuurtje vragen te stellen. Een vernieuwing die onze democratie zeker zal versterken.”
Als een parlementariër een vraag stelt, via de voorzitter, ‘houdt dit niet in’ - legt America uit - ‘dat ik het eens ben met de vraag of dat ik daar een opmerking over moet maken’. ,,Als voorzitter kun je niet met de discussie meedoen, tenzij je een ander de vergadering laat voorzitten en je gebruikmaakt van je parlementszetel.”
Maar zelf zou ze zo’n vraag nooit en te nimmer stellen, geeft ze klip en klaar aan. Zelfs met een ‘NO’ met kapitalen. ,,Waarom niet? Omdat ik in mijn kindertijd van heel nabij heb gezien dat drugs veel schade en leed aan gezinnen aanricht. Er is geen enkel scenario denkbaar waarbij ik zal nagaan of dit kan worden vercommercialiseerd op Curaçao, binnen het Koninkrijk of zelfs elders in de wereld. Maar dat is de mening van Charetti America als persoon, als Statenlid. De voorzitter van het parlement moet ruimte bieden aan alle volksvertegenwoordigers om de vragen te stellen die zij aan de minister willen stellen.”
Op welk moment kan een parlementsvoorzitter optreden door te interveniëren? Een vraag die telkens naar voren komt als zich iets voordoet in de Staten, of soms zelf buiten de Statenzaal.
Zelf geeft America-Francisca aan dat ‘de functie van parlementsvoorzitter na die van de gouverneur als de hoogste in rang geldt’. Als gevolg daarvan menen veel mensen dat deze functie ook veel autoriteit met zich meebrengt, legt ze aan deze krant uit.
,,De vraag die we voor onszelf moeten beantwoorden is wat we als collectief, met z’n allen, acceptabel vinden in ons land. En wie controleert dit of heeft in dezen de bevoegdheid om corrigerend op te treden?”
,,In het parlement, het hoogste democratische orgaan in ons land, is vrijheid van meningsuiting heilig, zo hebben we besloten. Zo heilig zelfs dat we er parlementaire immuniteit of onschendbaarheid aan hebben gekoppeld. Wat is immuniteit? We vervolgen een parlementariër niet strafrechtelijk en stellen hem zelfs niet verantwoordelijk voor wat hij zegt tijdens een Statenvergadering.”

Hoe en wanneer kan voorzitter ingrijpen?
America wijst erop dat in het verleden al is aangetoond dat deze immuniteit alleen geldt voor wat een volksvertegenwoordiger zegt; dus een opmerking, een vraag of een mening, en niet een handeling. ,,De immuniteit heeft betrekking op wat gezegd wordt; dus is de stem heilig, zo hebben we in dit land afgesproken. We willen niet dat er iets is dat deze stem verstoort; of we het eens zijn of niet met wat er gezegd of gevraagd wordt.”
Dus aan de ene kant is de vrijheid van meningsuiting in de Staten het hoogste goed van het land. Aan de andere kant is gedefinieerd hoe en wanneer de voorzitter kan ingrijpen.
Verwezen wordt naar het Reglement van Orde voor de Staten van Curaçao. Artikelen 77 en 78 regelen de waarschuwing, het ontnemen van het woord aan een lid en het verwijderen van het lid uit het gebouw.
,,Indien een spreker van het onderwerp in beraadslaging afwijkt, wordt dit hem of haar door de voorzitter onder de aandacht gebracht en wordt hij of zij tot de behandeling van het onderwerp teruggeroepen; wanneer een lid of een genodigde beledigende uitdrukkingen gebruikt, de orde verstoort, zijn of haar plicht tot geheimhouding schendt, of, zij het slechts tot het betuigen van instemming, aanspoort tot onwettige handelingen, wordt hij of zij door de voorzitter vermaand. In de gevallen van belediging, ordeverstoring en aansporen tot onwettige handelingen, wordt hij of zij in de gelegenheid gesteld de woorden die tot de waarschuwing aanleiding hebben gegeven, terug te nemen. Maakt hij of zij van die gelegenheid gebruik, dan worden die woorden in de notulen van de vergadering niet opgenomen; en wanneer een spreker geen gehoor geeft aan de vermaningen van de voorzitter, of van de gelegenheid in het vorig lid bedoeld geen gebruik maakt, dan wel voortgaat van het onderwerp af te wijken, beledigende uitdrukkingen te gebruiken, de orde te verstoren, zijn of haar plicht tot geheimhouding te schenden, of, zij het slechts door het betuigen van instemming, aan te sporen tot onwettige handelingen, kan de voorzitter hem of haar het woord ontnemen en gelasten dat de betreffende passages niet in de notulen van de vergadering worden opgenomen.”
America zegt zelf dat ze met de griffier een onderhoud heeft gehad over het punt dat de vragen die Carolina heeft gesteld mogelijk vallen onder artikel 77 lid 2 en dan in het bijzonder het ‘aansporen tot onwettige handelingen’.
Doordat het bewuste parlementslid zowel aan het begin als aan het eind van zijn betoog aangeeft vragen te stellen, valt dit volgens America niet onder ‘aansporen’. ,,De vraag is of het stellen van vragen kan worden geïnterpreteerd als ‘aansporen’.”
Als land kunnen we altijd beslissen dat we verandering brengen en de Statenvoorzitter meer ruimte en bevoegdheden geven om te interveniëren. Dit zal gepaard moeten gaan met een aanpassing van het Reglement van Orde voor de Staten.
America-Francisca sluit wel af met een waarschuwing: ,,Als we de parlementsvoorzitter meer macht en instrumenten willen geven, moeten we ons er wel van bewust zijn dat we vandaag een correcte voorzitter hebben, maar dat je niet weet of dat morgen ook het geval is.” Met andere woorden: er kan altijd iemand zijn die misbruik maakt van de machtsruimte.

• Justitieminister Hato wijst drugsverkoopvoorstel resoluut af: ‘Suggestie Carolina is misplaatst’
• MFK-leider vraagt excuses. Pisas neemt nadrukkelijk afstand van uitlatingen partijgenoot Carolina

Meer hierover lezen? Neem een online abonnement op de krant.