Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Het illegaal aftappen van water en stroom heeft op Curaçao een schrikbarende omvang aangenomen. Er is sprake van een toename.
Bij het door Aqualectra gedistribueerde leidingwater gaat het om vermoedelijk 28 tot bijna 30 procent. En in het geval van elektriciteit wordt waarschijnlijk zo'n 18 procent op illegale wijze van het net geplukt.

Aldus directeur Darick Jonis van Aqualectra. Hij bevestigt de cijfers die maandag werden genoemd in ochtendkrant Èxtra, waarmee Jonis een vraaggesprek had.

De laatste tijd is de wijk Klein Santa Martha voorbij het dorp Soto te Bándabou in het nieuws doordat daar verschillende huishoudens zijn afgesloten van drinkwater en elektravoorziening; omdat afnemers niet meer in staat zijn de rekening regulier te betalen en vaak al enorme betalingsachterstanden hebben.

Volgens Jonis staat Klein Santa Martha niet op zichzelf; Curaçao telt zeker nog vijf van zulke probleemwijken. In het verleden werd gesproken over ‘lekverlies’, maar dit is volgens de directie van Aqualectra klinkklare ‘illegaliteit’, om niet te zeggen diefstal.

Het politieke bestuur doet er echter niet veel aan. Er is nauwelijks beleid. Integendeel, er zijn politici die het probleem willen ‘oplossen’ door een watertruck de buurten in te sturen. Dat is uit humaan opzicht te begrijpen, maar het brengt een structurele oplossing niet dichterbij.
Intussen neemt het ongeautoriseerde/onbetaalde gebruik toe. Want voorheen bedroegen de percentages 20 procent (water) en 11 procent (stroom). Zoals gezegd is het aandeel afgetapt verbruik de laatste tijd drastisch gestegen.

Deze praktijk legt op zijn beurt weer een enorme druk op de huishoudens en bedrijven die wél gewoon afrekenen, want een kleinere groep moet letterlijk de rekening betalen. Ook het risico op de kwaliteit van de levering speelt hierbij een rol.

Aqualectra ziet twee manieren van illegale activiteiten. Eén waarbij de meter nog aanwezig is en de ander als de meter niet aanwezig is. Indien er een meter is en deze is gemanipuleerd, dan meent Aqualectra de meter mee en laat de klant zonder stroom/ water. Die wordt pas weer geïnstalleerd als alle openstaande rekening(en) en boetes zijn voldaan. De boete is in dit geval 1.000 gulden plus de kosten voor verwijdering en het weer installeren komen uit op 500 gulden. Als er geen meter is, maar er wordt direct van het net afgetapt dan wordt de illegale aansluiting meteen verwijderd.

De situatie zegt vermoedelijk ook veel over de toegenomen en vaak zichtbare armoede op het eiland. Vóór corona ging het al niet goed met de economie; mét corona kregen economie en burger te maken met een terugval van zo’n 20 procentpunten; en ná corona is weliswaar sprake van een opleving, maar nog niet voldoende om de krimp goed te maken. Bovendien is de groei vooral gerelateerd aan de toeristische sector - en bevinden andere sectoren zich nog in een precaire situatie. Dit heeft zijn weerslag op werk en besteedbaar inkomen.

De prijs voor elektra en water op Curaçao bestaat uit een ‘basistarief’ (ter dekking van de kosten die Aqualectra maakt) en uit ‘brandstofkosten’ voor het produceren van water en het genereren van elektrische energie. De basiscomponent is al een tijdlang constant, maar het brandstofdeel is de afgelopen periode flink gestegen (zoals overal ter wereld).

Zo moet met ingang van oktober 2022 voor het meest voordelige huishoudelijk gebruik (tot 250 kilowattuur) 78 cent per kWh worden neergeteld, waarvan 29 cent aan basistarief en 49 cent aan brandstof. Bij hoger verbruik loopt het basistarief wel op (tot 40 cent bij 250 tot 350 kWh) en 44 cent (bij meer dan 350 kWh), terwijl het brandstofgedeelte gelijk blijft.

Voor water is dat precies zo. Bij huishoudelijk gebruik tot 9 kuub moet 9,68 gulden per m3 worden betaald. Het deel basistarief daarvan bedraagt 4,93 gulden per m3 en het brandstofdeel 4,75 gulden. Bij verbruik tussen de 9 en 12 kuub stijgt het basistarief tot 10,08 gulden per m3; voor afname tussen de 12 en 20 kuub is het basistarief 12,02 gulden; en daarboven zelfs 13,98 gulden per kuub.

Bij de productie wordt gebruik gemaakt van een ‘productiemix’ van windenergie en duurdere productie-inrichtingen (zoals dieselcentrales). Soms zijn duurdere productie-installaties nodig als er bijvoorbeeld een periode minder wind is.