Van Huffelen voelt niet voor verzochte herfinanciering

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Het kabinet-Pisas (MFK/PNP) heeft vooralsnog van Nederland nul op het rekest gekregen nadat Financiënminister Javier Silvania om herfinanciering van een deel van de Curaçaose overheidsschuld had gevraagd.

Staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Koninkrijksrelaties maakt duidelijk dat herfinanciering gepaard zal gaan met een toeslag (ook wel boeterente genoemd), omdat afzien van de bestaande rentebetalingen een financieel nadeel betekent voor Nederland.
,,De gedachte dat voortijdige aflossing en herfinanciering voor Nederland geen financiële gevolgen zou hebben, gaat niet op. Want hoewel de leningen aan Curaçao door Nederland niet een-op-een worden gefinancierd met een staatslening, wordt door Nederland over de financiering van de leningen wel degelijk rente betaald.”
Met de voorgestelde financiering had de regering van premier Gilmar Pisas (MFK) 18,8 miljoen gulden per jaar willen besparen. Een rentebesparing die - in de woorden van zijn partijgenoot Silvania - gebruikt zou kunnen worden voor de financiering van ‘hoognodige investeringen in onze sociale en fysieke infrastructuur, armoedebestrijding en structurele hervormingen om ons investeringsklimaat te verbeteren’.
Silvania’s redenering was dat de herfinanciering Nederland niets zou (hoeven te) kosten. Van Huffelen denkt daar, na consultatie met het Agentschap van het ministerie van Financiën in Den Haag, anders over. Ook per saldo is er volgens haar ‘geen voordeel’.
Weliswaar zouden de jaarlijkse rentelasten dalen, doordat de rente nu lager is dan in 2010 (toen Curaçao een autonoom land werd binnen het Koninkrijk, red.), maar tegelijkertijd stijgt de schuld en moeten op de einddata van de leningen hogere bedragen worden afgelost. Dit is het geval wanneer Curaçao niet beschikt over de middelen om de toeslag (boeterente) direct te voldoen en dit bedrag ook van Nederland zou moeten worden geleend.
Daarbij komt, aldus de staatssecretaris, nog de vraag of Nederland het aan Curaçao geleende totaalbedrag überhaupt verder zou willen verhogen. Dit omdat een dergelijke herfinanciering noch voor Curaçao noch voor Nederland op de lange termijn een voordeel oplevert, maar de schuldpositie van het Land Curaçao wel verslechtert.
,,Mogelijk is dit niet de uitkomst die u had verwacht”, schrijft Van Huffelen aan Silvania. Zij wil hem wel toezeggen dat de houdbaarheid en financiering van de totale overheidsschuld kunnen worden besproken in het overleg dat in het kader van de in 2023 aflopende liquiditeitssteunleningen zal worden gevoerd.
Het bedrag aan verstrekte liquiditeitssteun bedraagt 911,5 miljoen (tegen nul procent rente), waarvan de aflossing is verlengd tot oktober volgend jaar. De totale overheidsschuld van Curaçao bedraagt per medio dit jaar 4.256 miljoen (ruim 4,2 miljard).

‘Schuld in korte tijd fors toegenomen’
Dat Van Huffelen heeft toegezegd de financiering van de totale overheidsschuld te kunnen betrekken in de gesprekken in het kader van de volgend jaar aflopende liquiditeitsleningen, ziet Silvania toch als een (kleine) opening. ,,De minister van Financiën zal de Commissie Schuldenproblematiek verzoeken het door de staatssecretaris ingenomen standpunt te betrekken in het eindadvies”, geeft hij aan in een reactie.
De bewindsman legt uit dat vanwege de met name door Nederland in het kader van de covidpandemie verstrekte liquiditeitssteun, de totale schuld van het Land Curaçao in korte tijd fors is toegenomen: van 56,4 procent in 2019 naar 89,2 procent eind 2021 van het bruto binnenlands product (bbp).
,,De regering van Curaçao acht het geraden om de sterk opgelopen schuldquote terug te brengen naar een houdbaar niveau. Teneinde tot een oplossing te komen voor de schuldenproblematiek, heeft de regering op voordracht van de minister van Financiën een commissie ingesteld, genaamd Commissie Schuldenproblematiek Curaçao.”
De commissie heeft tot taak het uitbrengen van advies met betrekking tot begrotingsbeleid dat - onder meer en met inachtneming van de bepalingen van de Rijkswet financieel toezicht (Rft) - gericht zal zijn op het bereiken en handhaven van een houdbaar schuldenniveau.
Silvania heeft op 29 augustus een brief gestuurd naar de staatssecretaris van Koninkrijksrelaties met een voorstel omtrent herfinanciering van de door Nederland in de periode 2010-2014 aan Curaçao verstrekte leningen. Het voorstel was om alle lopende leningen met een rentepercentage hoger dan 2,45 procent te herfinancieren; het betreft leningen opgenomen tussen 2010-2014.
Herfinancieren van genoemde leningen zou momenteel volgens Silvania kunnen tegen 1,82 procent (gemiddelde marktrente waartegen de Staat der Nederlanden op dit moment leent) en zou voor Curaçao een rentebesparing van 18,8 miljoen gulden opleveren.
Van Huffelen heeft op donderdag 22 september geantwoord. Onder meer geeft zij aan dat het van belang is vast te stellen of de leningen voortijdig, dus vóór het einde van de looptijd, mogen worden afgelost. Hierover is in de betreffende leenovereenkomsten geen bepaling opgenomen, wat betekent dat partijen dit onderling kunnen afstemmen.
Voor leningen die op de markt worden aangegaan is het over het algemeen niet mogelijk om zonder een toeslag vervroegd af te lossen. ,,De Nederlandse Staat lost om die reden niet vervroegd af.” De in een marktsituatie te bepalen toeslag komt grofweg neer op de actuele waarde van de misgelopen rente-inkomsten.

De wil elkander bij te staan
Van Huffelen gaat in haar antwoordbrief in op de woorden die minister Silvania had gebruikt in een verwijzing naar het opschrift op het Autonomiemonument op Curaçao. In zijn brief refereert hij aan de passage, namelijk dat de koninkrijksbeleving niet alleen ‘staande op eigen kracht’ is maar ook ‘de wil elkander bij te staan’ betekent.
,,Dat onderschrijf ik”, aldus de staatssecretaris. ,,Dat is ook de reden dat Curaçao via de lopende inschrijving tegen zeer lage - veel lager dan op de externe markt - rente kan lenen voor uitgaven voor de kapitaaldienst en dat Nederland het land (Curaçao, red.) sinds april 2020 een bedrag van 911 miljoen gulden liquiditeitssteun heeft verstrekt in het kader van de Covid-19-pandemie.”