Van onze correspondent
Den Haag - Er komt geen onafhankelijk onderzoek naar de naleving van mensenrechten bij de Kustwacht Caribisch gebied. Minister Kajsa Ollongren van Defensie vindt dat niet nodig, omdat er voldoende trainingen en instructies worden gegeven voor de medewerkers van de kustwacht over de regels volgens internationale verdragen en wetten van de landen.

Minister Ollongren schrijft dit in haar antwoorden op vragen van de Tweede Kamerfractie van Volt over het Jaarplan 2022 van de kustwacht. Volt vond het onduidelijk hoe de kustwacht de mensenrechten eerbiedigt, met name bij onderscheppingen van migranten uit Venezuela.
De minister geeft uitleg over de procedures die worden gevolgd bij onderscheppingen. De op zee aangehouden mensen worden overgebracht naar een steunpunt op Curaçao, Aruba of Sint Maarten en daar overgedragen aan de lokale politie. De verantwoordelijkheid voor de verdere procedure verschuift daarmee ook naar het land.
Het onderzoek is volgens Ollongren niet nodig, omdat de medewerkers van de kustwacht worden opgeleid in de benadering van migranten. Twee medewerkers zijn samen met partners in de immigratieketen opgeleid tot ‘hostmanship trainer’, die de kustwachtbemanningen regelmatig instrueren. ,,Hierbij staat de houding die de kustwachtbemanning aanneemt centraal en wordt geleerd om de benadering te bezien vanuit het perspectief van de migrant. Inlevingsvermogen en begrip voor de overwegingen van de migrant staan daarbij centraal.”
Minister Ollongren beantwoordt daarnaast vragen van de VVD, die vooral gingen over de organisatorische kant van de kustwacht. Ze schrijft dat het transitietraject naar een informatie-gestuurde organisatie die 24/7 paraat is in gang is gezet. Onderdeel van dat traject is een ‘substantiële personeelgroei’, die vooral plaatsvindt door de werving van personeel in de Caribische landen.
De VVD was ook benieuwd naar de inzet bij de bestrijding van drugssmokkel van de nieuwe Reaper MQ-9-drones, die onlangs op Curaçao zijn getest. Deze militaire drones zijn inzetbaar na een verzoek aan Defensie, schrijft Ollongren. Daarnaast beschikt de kustwacht over zes eigen drones voor de ondersteuning van de operaties. De tekortkomingen bij de Metal Shark-boten kunnen worden opgelost door aanpassingen. Volgens de minister zijn de eerste resultaten ‘bemoedigend’, maar ze geeft geen antwoord op de vraag of de fouten bij de producent of bij Defensie zijn gemaakt.
Het was de VVD opgevallen dat er tot 2027 nog steeds 210.000 euro in het jaarplan staat voor investeringen in walradars voor de Benedenwindse Eilanden, terwijl de vervanging dit jaar moet zijn afgerond. De minister verklaart dit doordat er reserveringen zijn voor mogelijke verschillen tussen geraamde en daadwerkelijke exploitatiekosten. Het heeft niet te maken met de walradar voor de Bovenwinden, omdat die investering apart wordt vermeld in de plannen.

Eens met betiteling Venezolanen
Human Rights Defense Curaçao (HRDC) met directeur Ieteke Witteveen, is blij te constateren dat nu ook de Nederlandse minister van Defensie heeft gesteld dat Venezolaanse crisismigranten op de Nederlandse eilanden in het Caribisch gebied niet met het woord ‘illegalen’ aangeduid moeten worden. ,,Al vanaf onze oprichting in december 2019 heeft HRDC zich hiervoor ingezet. Daar hebben diverse media en ook enkele parlementariërs op Curaçao zich voor ingezet”, aldus Witteveen. Witteveen verwijst naar deze passage in de antwoorden van Ollongren: ,,De leden van de Volt-fractie lezen dat het Jaarplan irreguliere Venezolanen als illegalen omschrijft, maar volgens Richtlijn 1.4 van de OHCHR’s Recommended Principles and Guidelines on Human Rights at International Borders moet die term vermeden worden in wetgeving, beleid en praktijk. Deze leden vragen of de minister de mening deelt dat de term illegalen voor de Venezolaanse migranten in het Caribisch gebied vermeden zou moeten worden. Zo ja, dan vragen de leden van de Volt-fractie of de minister bereid is om die term te veranderen in het beleid en de praktijk van de kustwacht. Antwoord: Ja. Het kabinet deelt de mening dat de term illegalen voor Venezolaanse migranten die de grens van het Caribisch gebied passeren, vermeden dient te worden. In toekomstige stukken van de kustwacht zal hier extra op worden gelet.”