Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De regering van Curaçao kan zich niet vinden in het Amnesty-rapport ‘Nog steeds niet veilig’, vooral in de manier waarop en de context waarin het geschreven is.

Dat schrijft premier Gilmar Pisas (MFK) aan de vooravond van een nieuw bezoek van Amnesty International, in een uitvoerig antwoord op vragen die door Statenleden gesteld zijn. Zo voert hij aan dat de mensenrechtenorganisatie zich baseert op 22 interviews met Venezolanen, terwijl in hetzelfde rapport gesteld wordt dat er 17.000 illegale Venezolanen op het eiland verblijven. Daarnaast sprak Amnesty met enkele overheidsinstanties en niet-gouvernementele organisaties (ngo’s). ,,De regering concludeert dat er gebruik is gemaakt van de verhalen van de geïnterviewde personen, op een manier die niet onze goedkeuring heeft. De context mist of is incompleet, waardoor er een verkeerd beeld geschetst wordt.”
Pisas geeft een voorbeeld: ,,In het rapport wordt vermeld dat er met rubberkogels op een Venezolaan in detentie geschoten is. Zonder de context lijkt het alsof er op deze persoon geschoten is omdat hij een migrant is. De realiteit is echter dat dit gebeurd is tijdens brandstichting door een groep Venezolanen in detentie. Op het moment dat binnengetreden werd, werden de beveiligers aangevallen. Daarom moest er opgetreden worden en als dit niet gebeurd was, had het veel erger kunnen aflopen.”
Verder geeft Pisas aan dat migranten met open armen ontvangen worden als zij kunnen bijdragen aan het land, als er respect getoond wordt voor wet en regelgeving en het lokale beleid. ,,Het is goed om te vermelden dat er redelijk veel Venezolanen zijn die de laatste jaren een vergunning hebben aangevraagd en legaal op het eiland verblijven. Verder is er het traject ‘Integrashon Responsabel’ waarbij ongedocumenteerden alsnog op legale wijze toegelaten worden”, aldus Pisas. Hij wijst er ook op dat gezien de grootte van het probleem, Nederland om versterking is gevraagd in de vreemdelingenketen en dat deze steun ook gegeven wordt.
De premier gaat in op de aantijging dat minderjarigen niet de behandeling krijgen die zij verdienen. ,,Voor Curaçao is de bescherming van alle minderjarigen belangrijk. Er is specifiek beleid geschreven op de behandeling van minderjarige kinderen van ongedocumenteerde migranten. Zo worden kinderen die aangetroffen worden op een vluchtelingenbootje zonder ouders opgenomen in een internaat en wordt er contact opgenomen met het consulaat om informatie over de ouders in te winnen. Het is ook voorgekomen dat een minderjarige is aangetroffen van wie de ouder al ongedocumenteerd op het eiland verblijft. Het valt op dat zo’n ouder zich vaak niet kwijt van zijn of haar verantwoordelijkheid en zich niet voegt bij het opgepakte kind. Als er sprake is van minderjarigen wordt altijd de Voogdijraad ingeschakeld.”
Verder geeft de premier aan liever niet van vluchtelingen te spreken als het gaat om ongedocumenteerde Venezolanen. ,,Curaçao is geen onderdeel van het Vluchtelingenverdrag, en we gaan ervan uit dat het woord ‘vluchteling’ en juridische term is, gebaseerd op het vluchtelingenverdrag. Hoewel sommige internationale organisaties en landen de term gebruiken om personen met de Venezolaanse nationaliteit die hun land hebben verlaten en illegaal onze landen en landen in de regio zijn binnengekomen, te categoriseren, gebruikt de Curaçaose regering deze term niet”, zo schrijft hij in zijn uitvoerige antwoord. Hij geeft aan dat als Curaçao wel onder het Vluchtelingenverdrag zou vallen dit een grote verantwoordelijkheid met zich mee zou brengen. Een verantwoordelijkheid die het eiland niet kan dragen. ,,We vallen wel onder het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) en in overleg met Nederland worden de procedures telkens gereviseerd en wordt Curaçao geadviseerd.” Curaçao heeft zich te houden aan artikel 3 van het EVRM. Daarin staat dat ongedocumenteerden goed behandeld moeten worden. Verder is daarin ook opgenomen dat als aangetoond kan worden dat een persoon in eigen land gevaar loopt hij of zij niet uitgezet mag worden naar het land van herkomst. Daar voldoet Curaçao aan.
Pisas geeft aan dat gebleken is dat Venezolanen een beroep doen op artikel 3 EVRM in de hoop gedurende het onderzoek vrijgelaten te worden. Daartoe is de regering echter niet verplicht. Het blijkt ook dat hangende het onderzoek veel Venezolanen er alsnog voor kiezen teruggezonden te worden naar hun land. De premier concludeert hieruit dat het hen vaak niet te doen is om bescherming, maar om vrijlating.
Daarbij komt dat als het een Venezolaan lukt iemand te vinden die voor hem of haar garant staat, deze persoon in afwachting van het onderzoek, wel vrijgelaten kan worden, maar met een meldplicht. Maar, zo geeft de minister-president als voorbeeld: ,,Laatst is iemand hangende het artikel 3 EVRM-onderzoek vrijgelaten om later opgepakt te worden op verdenking van moord.” En zo vervolgt hij: ,,Zonder te generaliseren wil ik hiermee aantonen dat voorzichtigheid geboden is. Daarbij wil ik ook stellen dat met het binnenkomen via bootjes ook smokkelwaar meegenomen worden zoals drugs, wapens, gestolen goederen en beschermde diersoorten. Als het aan Amnesty ligt zouden wij iedereen moeten toelaten op het eiland. Dit brengt echter ook grote risico’s met zich mee.”
De premier geeft nog aan dat er geen specialisten zijn op het eiland waar het gaat om het EVRM en meer specifiek artikel 3. Er zou versterking komen uit Nederland, iemand van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IMD). Maar vanwege de pandemie is dit er niet meer van gekomen. Inmiddels is deze persoon per 14 februari 2022 wel op Curaçao om te ondersteunen en eigen personeel te trainen.

Reactie op stoppen steun
In reactie op het door de voormalige staatssecretaris Raymond Knops aangekondigde stoppen van de financiële steun aan de detentieomstandigheden bij de gevangenis SDKK, legt de regering uit dat er zowel materiële (een nieuw onderkomen) als immateriële maatregelen getroffen zouden worden. Door de coronapandemie liepen de bouwwerkzaamheden achter. Aan de immateriële aspecten wordt gewerkt. Het gaat hier om een dagprogramma en betere recreatiemogelijkheden voor de ongedocumenteerden die, zo vindt Pisas terecht, een anderen behandeling behoren te krijgen dan criminelen. ,,Er is al verbetering, maar het kan nog beter. Zeker als het nieuwe onderkomen afgerond is. Overigens moet de dagbesteding uit eigen middelen betaald worden”, aldus Pisas. Met de aankondiging van Knops dat het resterende geld voor het onderkomen niet meer betaald wordt, is er een patstelling ontstaan. Er is het verwijt dat er geen goede dagbesteding is, maar dit kan alleen in het nieuwe onderkomen goed uitgevoerd worden.