‘Gaat om behandeling, niet de locatie’

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - In verpleeghuis Betèsda en Kas Hugenholtz zijn sinds de uitbraak van de coronapandemie in maart 2020 nauwelijks bewoners vanwege Covid-19 naar het ziekenhuis overgebracht. De meeste zorg kan in huis gegeven worden en een opname veroorzaakt onnodig veel onrust bij de patiënt.

,,Het draait om de behandeling en niet om de locatie”, vat Simone Grol, medisch specialist ouderengeneeskunde in verpleeghuis Betèsda, de problematiek kernachtig samen. ,,Wij hebben hier alle zorg in huis die een covidpatiënt nodig kan hebben, behalve een intensive care.” Dus krijgen bewoners zo nodig zuurstof toegediend of infuustherapie en wordt labonderzoek uitgevoerd. En als de lichamelijke conditie dusdanig is verslechterd dat de behandeling geen effect meer heeft, dan is een ic-opname meestal geen optie meer. Grol: ,,Iemand moet dan aan de beademing, maar komt daar vervolgens nooit meer van af.” Het zijn moeilijke, pijnlijke keuzes. Voor de bewoner zelf, voor de familie én voor het personeel. Maar als er geen indicatie is voor een ic-opname, blijft een bewoner in Betèsda. Daar gaat altijd overleg aan vooraf van de arts van de instelling met de medisch specialist in het ziekenhuis, zoals een longarts.
Uit de covidcijfers van de overheid blijkt dat in de periode van 21 januari tot en met 8 februari 37 mensen aan de gevolgen van een coronabesmetting zijn overleden: 22 in het Curaçao Medical Center (CMC), acht thuis en zeven in een verpleeghuis. Jet Thoonen, directeur van psychogeriatrisch verpleeghuis Kas Hugenholtz, zegt dat het lastig is om aan te geven of iemand inderdaad aan de gevolgen van covid is overleden. In Kas Hugenholtz wonen 68 mensen met dementie die zeer kwetsbaar zijn en soms pas 55 jaar, dus relatief jong. Thoonen: ,,Vaak zijn er onderliggende klachten. Covid kan dan de oorzaak van overlijden zijn, maar daarnaast spelen andere aandoeningen een rol, zoals hart- en vaatziekten, longproblemen, diabetes of een eerdere hersenbloeding. Het is heel complex.” Dat in haar tehuis deze laatste golf met de omikronvariant niemand door Covid-19 is overleden, is zeer waarschijnlijk vooral te danken aan het hoge percentage gevaccineerden onder bewoners en personeel. ,,Dat geeft wel een bepaalde rust”, zegt Thoonen. ,,Nieuwe bewoners moeten sowieso gevaccineerd zijn of daarmee bezig zijn.”
Ook Betèsda, met ongeveer 154 bezette bedden, heeft de situatie goed onder controle. Sinds de uitbraak van de pandemie in maart 2020 zijn vijf bewoners overleden aan de gevolgen van Covid-19. Het verpleeghuis doet er alles aan om een uitbraak te voorkomen en dat lukt goed dankzij het rampenplan dat de afgelopen twee jaar is gevolgd. ,,We hanteren een strikt beleid”, zegt medisch-specialist Grol. ,,Met isolatie-units, aparte in- en uitgangen, bezoekbeperkingen.” Door de goede voorbereidingen en proactief handelen, hoefden de meest drastische maatregelen, zoals besmet personeel toch laten werken, nooit genomen te worden. Grol: ,,We zitten er steeds bovenop, direct na de eerste besmetting.” In deze golf met de superbesmettelijke omikronvariant blijft het aantal infecties laag door intern cirkel-onderzoek. ,,We wachten niet tot iemand klachten heeft en kunnen na een positieve test op tijd isoleren en contacten in aparte quarantainekamers onderbrengen.” Dat schuiven met patiënten en puzzelen wie waar moet liggen, vraagt veel van de 120 zorgmedewerkers, laat staan het verzorgen van besmette bewoners in astronautenpakken. De uitbraak van besmettingen op 4 januari was drie weken later alweer de kop ingedrukt. Maar bezoek is pas sinds woensdag 9 februari weer toegestaan onder strikte regels.
Zover is Kas Hugenholtz nog niet. Ook daar wordt familie niet binnengelaten. ,,Dat is verdrietig”, zegt directeur Thoonen. ,,Maar onze bewoners zijn te kwetsbaar.” Videobellen en bezoek achter plexiglas is voor mensen met dementie geen oplossing. Thoonen: ,,Zij begrijpen het niet. We doen het vooral om familieleden gerust te stellen.” Binnen Kas Hugenholtz zijn bewoners onverwacht goed omgegaan met de veranderingen door de covidmaatregelen. ,,We hebben vanaf het begin units van elkaar gescheiden, want wie een vorm van dementie heeft, begrijpt het concept van sociale afstand houden niet”, zegt Thoonen. ,,Bewoners kunnen niet meer van de ene naar de andere afdeling lopen. We hadden verwacht dat daardoor veel onrust zou ontstaan, maar bijna iedereen heeft zich snel geschikt in de nieuwe situatie.” Ook het dragen van mondkapjes heeft weinig verwarring veroorzaakt. Thoonen: ,,Onze bewoners blijken zich te fixeren op de ogen van een verzorger en die zijn gewoon te zien.”
Besmettingen buitensluiten is een utopie. Een verpleeghuis is een afspiegeling van de samenleving. ,,Personeel gaat naar huis, dat kan niet anders”, zegt Thoonen. Maar ook bewoners van Kas Hugenholtz zullen niet snel in het ziekenhuis belanden vanwege Covid-19. Net als in Betèsda kan hier praktisch alle zorg gegeven worden, op beademing na, en er wordt altijd overlegd met artsen in het ziekenhuis. Thoonen: ,,Wij kunnen de saturatie monitoren en zo nodig zuurstof toedienen en medicatie geven via een infuus. Daarvoor hebben we de apparatuur en het personeel.” De afweging is steeds of opname in het ziekenhuis een toegevoegde waarde heeft. Maar zeker als er sprake is van dementie in een vergevorderd stadium is het vaak beter om te kiezen voor de vertrouwde omgeving met bekende zorgverleners. ,,De overplaatsing naar het ziekenhuis veroorzaakt onrust en agressie en kan ertoe leiden dat de patiënt moet worden vastgebonden in bed”, weet Thoonen.