Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Honderden Rode Kruis-vrijwilligers hebben op Curaçao, Aruba en Sint Maarten de handen uit de mouwen gestoken sinds het begin van de coronapandemie. De hulporganisatie ziet de Covid-19-crisis ‘als een wake-up call voor ons allemaal’.

,,Niet eerder werd het zo duidelijk hoe belangrijk goede voorbereiding op rampen en crises is. Dan hebben we het over een pandemie en de sociaaleconomische gevolgen daarvan, maar ook voorbereiding op natuurrampen zoals orkanen moeten we niet uit het oog verliezen”, zegt Marieke van Schaik, directeur van het Nederlandse Rode Kruis, tegen het Antilliaans Dagblad.
Van Schaik bezocht deze week het Rode Kruis op Bonaire, Aruba en Curaçao omdat er een bestuursvergadering was van het Rode Kruis met de zes zelfstandige afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis op Curaçao, Aruba, Bonaire, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten.
,,Het is belangrijk dat we goed overleg met elkaar hebben, hoewel we allemaal werken in andere contexten en landen, lopen we ook tegen dezelfde (natuur)rampen aan. Daarom is afstemming tussen de verschillende eilanden van groot belang, zo kunnen we elkaar helpen en van elkaar leren”, concludeert Van Schaik.
De afgelopen jaren zag het Rode Kruis dat noodhulp in deze regio nog harder nodig was dan voorheen. Het Rode Kruis heeft 17 procent van de bevolking van Curaçao, 24 procent van de bevolking van Aruba en 27 procent van de bevolking van Sint Maarten ondersteund met voedselhulp tijdens de coronacrisis.
,,De coronapandemie is niet alleen een medische crisis, maar ook vooral een sociaaleconomische. Mensen hebben spaargeld moeten opmaken om te overleven, zijn banen kwijtgeraakt en werkgevers zijn over de kop gegaan. We zien dat mensen niet alleen voedsel nodig hebben, maar bijvoorbeeld ook moeite hadden om de huur, kosten voor elektriciteit en water te betalen.”
Het Rode Kruis maakt zich zorgen over de sociaaleconomische situatie op de verschillende eilanden. ,,Gelukkig neemt toerisme weer toe, toch verwachten we dat herstel van de economie nog enige tijd zal duren. We moeten niet vergeten dat de situatie vóór de coronacrisis voor veel mensen ook al lastig was. We maken ons zorgen over mensen die het toen, en ook nu nog, moeilijk hebben.”
Dit onderwerp stond dan ook hoog op de agenda tijdens de bestuursvergadering deze week. ,,Als Rode Kruis wil je mensen in nood direct helpen. Tegelijkertijd moeten we ons beseffen dat noodhulp niet altijd het antwoord is. We zouden wel willen, maar als Rode Kruis kunnen we alles niet alleen oplossen. We werken aanvullend op de overheid en kunnen tijdelijk helpen met zaken als voedsel en water, eerste hulp en medische ondersteuning voor migranten, maar uiteindelijk moeten er structurele oplossingen komen.”
Van Schaik verder: ,,Het Rode Kruis vindt dat iedereen voorzien zou moeten zijn van de basislevensbehoeften. Dan hebben we het over genoeg voedsel, water, onderdak, toegang tot medische en psychosociale zorg. Het is belangrijk dat we nu nadenken over de lange termijn en onderzoek doen naar wat voor hulp er precies nodig is. Wat voor problemen kunnen we verwachten de komende jaren? Daar moeten we oplossingen voor vinden - samen met overheden, bedrijven én individuen. Dit geldt voor de Cariben, maar natuurlijk ook voor Nederland.”

Klimaat
Daarnaast is klimaatverandering een belangrijk onderwerp van gesprek voor het Rode Kruis. ,,Orkanen, overstromingen en zeespiegelstijgingen; door klimaatverandering moeten we steeds meer rekening houden met weersextremen. De uitdaging is dat we gezamenlijk moeten kijken hoe we klimaatverandering tegen kunnen gaan en rampen kunnen voorkomen. Tegelijkertijd weten we helaas dat we ons ook voor moeten bereiden op de rampen.”
De directeur van het Nederlandse Rode Kruis: ,,Ieder jaar passeren er natuurlijk zo’n 15 tot 20 orkanen en tropische stormen de regio. De vraag is wanneer een volgende orkaan één van de eilanden weer raakt. We weten dat veel mensen de afgelopen jaren vooral bezig zijn geweest met overleven en interen op spaargeld. Dan houd je weinig geld over om een noodvoorraad voedsel in huis te halen, of investeringen te doen in jouw huis, om zo te zorgen dat het zo orkaanbestendig mogelijk is. Dat maakt mensen na deze coronacrisis extra kwetsbaar voor rampen.”
Om nog beter voorbereid te zijn op rampen, spreken de afdelingen ook met elkaar over hoe zij het Rode Kruis op ieder eiland afzonderlijk kunnen versterken. ,,Het is belangrijk dat we vooral werken vanaf de eilanden zelf, met medewerkers en vrijwilligers die zelf in het gebied wonen. Dat werkt het beste, met mensen die het land, de omgeving en de cultuur kennen. Die bekend zijn met de uitdagingen van een eilandelijke kleinschaligheid voor een rampenopvang. Dan weet je hoe je het beste moet helpen. En hetzelfde geldt voor de aanvoer van hulpgoederen, die kunnen ook het beste van dichtbij komen.”
Van Schaik legt uit: ,,Zo hebben we bijvoorbeeld hulpgoederen aangeschaft voor 3.000 huishoudens, dit is deels opgeslagen op de zes eilanden en deels in Panama. En een ander mooi voorbeeld is natuurlijk het gebruik van e-vouchers, zoals we dat nu tijdens de coronapandemie hebben ingezet. Mensen kunnen zelf in de winkel de spullen kopen die zij nodig hebben met de voucher. Die keuzevrijheid is belangrijk, waarbij mensen hun waardigheid behouden. Tegelijkertijd stimuleren we met deze werkwijze ook de lokale economie en is het beter voor het milieu, omdat niet alle hulpgoederen van ver weg worden ingescheept of ingevlogen. Deze vorm van hulpverlenen is de nieuwe realiteit.”
Een ander belangrijk onderdeel van voorbereiding op rampen is voorlichting over mogelijke rampen en hoe je je daar het beste op voorbereidt. ,,Ook investeren we continu in de training van hulpverleners en het verbeteren van procedures en plannen om te bouwen aan een duurzame verbetering van de rampenparaatheid. We maken op voorhand afspraken met partnerorganisaties en overheden over onze rol in verschillende rampenscenario’s.”

Suffisant
Voor het Rode Kruis op Curaçao waren de afgelopen jaren een uitdagende tijd. Tijdens het coördineren van de enorme corona-hulpoperatie, brandde het gebouw van het Rode Kruis op Suffisant volledig af.
Directeur Marieke van Schaik van het Nederlandse Rode Kruis: ,,Ik vind het ongelofelijk mooi hoe hard iedereen heeft doorgewerkt, ondanks dit enorme verlies. Ik sprak vrijwilligers die het gebouw letterlijk in rook hebben zien opgaan; ze stonden er met tranen in hun ogen naast en hadden kort daarvoor nog voedselpakketten ingepakt in het gebouw. Ik ben onder de indruk van het enorme doorzettingsvermogen van de vrijwilligers, de vrijwilligers waren hun vaste honk kwijt.”
Ondanks deze schokkende gebeurtenis hebben de mensen die op dat moment voedselhulp nodig hadden er niets van gemerkt. ,,Er werd direct een oplossing gevonden, een andere plek waar de voedselpakketten werden ingepakt.”
Het Rode Kruis op Curaçao heeft zijn 90-jarige jubileum zonder het gebouw te Suffisant moeten vieren. ,,Gelukkig worden nu de laatste stappen gezet om met de bouw van het nieuwe gebouw te beginnen. Zo kunnen we verder kijken naar de toekomst, op naar het honderdjarige jubileum.”