Minister GMN trekt hindervergunning Moderno in
Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De hindervergunning die exact twee jaar geleden - na veel en jarenlang getouwtrek - voor kippenfarm J&M Egg’s Farm Moderno van kracht werd, is onlangs ‘per direct’ ingetrokken.
En wel door minister Dorothy Pietersz-Janga (MFK) van Gezondheid, Milieu en Natuur (GMN). Zo staat te lezen in een Ministeriële Beschikking van 6 oktober jongstleden. De intrekking gebeurt op een eerder verzoek van het bedrijf zelf. Daarop stuurde de bewindsvrouw op 26 september een e-mail, waarin zij aangeeft het voornemen te hebben om tot intrekking van de vergunning over te gaan.
Gewezen wordt op het algemeen belang, waaronder de continuïteit van de productie van voldoende eieren om te voorzien in de consumptie op het eiland, zonder dat eieren verplicht geïmporteerd moeten worden. Een andere overweging van minister Pietersz-Janga is ‘het belang ter bescherming van het milieu’.
Dit alles tot stomme verbazing van de wijkbewoners die eerder dit jaar - in juni - een rechtszaak hadden gewonnen en op grond waarvan Moderno door de rechter gedwongen werd maatregelen te treffen, mede gebaseerd op de hindervergunning. Deze vergunning was medio oktober 2019 door GMN verleend. Maar al in 2013 was door de inspectie van GMN een verband geconstateerd tussen de stank in Sunset Heights en de kippenmest van Moderno. De farm was negen maanden de tijd gegeven om een (lucht)loopbandsysteem voor het drogen van mest op te zetten en in werking te stellen; waarna deze aan hòfi’s zou kunnen worden aangeboden.
Na ruim elf jaar overlast van stank en vliegen haalden de bewoners van Sunset Heights en Sun Valley halverwege dit jaar bij de rechter hun gelijk tegen J&M Egg’s Farm Moderno, die enkele honderden meters ten oosten van deze wijken een groot pluimveebedrijf houdt.
Echter, een paar dagen voordat Moderno dwangsommen zou verbeuren omdat het bedrijf niet aan het vonnis van het gerecht voldoet - uiterlijk op 7 oktober jongstleden - kregen buurtbewoners de intrekkingsbeschikking van de GMN-minister onder ogen.
,,Zonder dat we overigens gehoord zijn of dat de minister anderszins voorschriften heeft gesteld waaraan Moderno moet voldoen met betrekking tot mestopruiming, -verwerking en -opslag”, aldus een gedupeerde tegen het Antilliaans Dagblad.
,,Moderno kan dus voorlopig naar hartenlust haar mest op haar terrein dumpen, hetgeen ze ook feitelijk doet, gelet op de penetrante geur.” Overwogen wordt weer een kort geding te beginnen; zowel tegen Moderno als tegen het Land.
Op 6 juli dit jaar verzocht de kippenfarm intrekking van de hindervergunning van 19 oktober 2019. Pietersz-Janga was toen net drie weken minister. Op grond van de Hinderverordening Curaçao van 2017 kan de GMN-minister ambtshalve of op verzoek van een belanghebbende een vergunning geheel of gedeeltelijk intrekken; indien als gevolg van een milieubelastende activiteit in ontoelaatbare mate het milieu wordt belast en wijziging of aanvulling van de vergunning geen oplossing biedt.
Op 26 september maakt de minister schriftelijk het voornemen kenbaar om de vigerende vergunning, mede op verzoek van Egg’s Farm Moderno, in te trekken en ook dat het bedrijf de lopende rechtszaak eveneens zal intrekken. Zo melden de overwegingen van de ministeriële beschikking.
GMN wil ‘duurzame oplossing’
Het heet dat het ministerie in samenwerking met de kippenfarm ‘streeft naar een duurzame oplossing’ en zulks ‘in het belang van de gehele gemeenschap van Curaçao’. In haar mail geeft minister Pietersz-Janga aan dat GMN binnen een periode van zes maanden - ‘doch maximaal negen maanden’ - een nieuwe hindervergunning zal formuleren, bedoeld voor de pluimveesector van Curaçao.
In verband daarmee zullen het ministerie, Moderno en BioMclue (een op 1 april dit jaar opgerichte eenmanszaak van Rueshandra Roosenhoff die consultant is op medisch, micro- en moleculair gebied, alsmede gezondheidszorg en wetenschappelijk onderzoek, red.) een Memorandum of Understanding (MoU) tekenen ‘voor het duurzaam en verantwoord verwerken van manure’ afkomstig van de kippenfarm. Manure is Engels voor mest.
In het besluit van de beschikking wordt nog wel gesteld dat de overlast van stank en vliegen afkomstig van Moderno ‘duurzaam en verantwoord beëindigd zal worden’. Vervolgens neemt GMN niet zes maar de volle negen maanden de tijd om een vergunning voor de gehele pluimveesector te formuleren, alsmede - specifieker - een vergunning voor de manure-verwerking te formuleren.
De beschikking stuurt de minister naar het Uitvoeringsorgaan Milieu- en Natuurbeheer. Belanghebbenden kunnen binnen zes weken na de dag waarop de beschikking gegeven is een bezwaarschrift indienen. Ook kunnen zij, eveneens binnen zes weken, op grond van de Landsverordening administratieve rechtspraak (LAR) beroep aantekenen bij het Gerecht in eerste aanleg.
Moderno sinds 1990 actief
Moderno kocht in 1990 de kippenfarm te Zee en Landzicht, zoals het gebied heet, terwijl de wijken Sunset Heights en Sun Valley pas daarna, in de periode 1990-1993, zijn ontwikkeld. Er zijn in de jaren wel meer kippen bijgekomen. Het gerecht noemde de door Moderno veroorzaakte hinder ‘onrechtmatig ten opzichte van de bewoners’. Van de kippenfarm had mogen worden verwacht dat deze zijn bedrijfsvoering zou aanpassen aan de vergunningsvoorschriften. ,,Dat heeft Moderno (bewust) niet gedaan”, aldus het vonnis. De daarvoor aangevoerde argumenten zijn niet zodanig dat de gerechtvaardigde belangen van de bewoners daarvoor moeten wijken.
Het werd de kippenfarm ‘verboden’ om, vanaf drie maanden na het vonnis, dierlijk en/of organisch materiaal, waaronder kippenmest, te storten op zijn bedrijfsterrein. Ook niet op een ander dan door de overheid aangewezen locatie. Moderno wordt ‘veroordeeld’ om de kippenmest vanaf dan dagelijks te verwijderen uit de stallen en, in afwachting van de afvoer ervan, op te slaan in een gesloten of afgedekte betonnen bak of container met vloeistofkerende of vloeistofdichte vloer waaruit geen mestwater mag lekken; en de mest dagelijks af te voeren naar een door de overheid aangewezen plek.
Beide op straffe van een dwangsom van 10.000 gulden per overtreding tot een maximum van één miljoen. De zaak was aangespannen door Stichting Sunset Heights alsmede een zevental individuele bewoners.
In het vonnis wordt Barreto de Andrade genoemd als de directeur van Moderno. In de vergunning wordt het maximumaantal van 80.000 kippen genoemd. Ter zitting verklaarde de directeur dat het er inmiddels 100.000 zijn. Die produceren per dag ongeveer 8.000 liter mest. Als oplossing had het bedrijf eerder voorgesteld de kippenmest in een laag van maximaal 10 centimeter hoog uit te rijden, te verspreiden op het terrein en het zo te laten drogen.
Maar voor de bewoners was de situatie, omschreven als een vreselijk stinkende mestgeur, onhoudbaar. Er was/is vrijwel dagelijks overlast van stank en vliegen. Zodanig dat mensen binnenshuis moeten blijven wanneer zij thuis zijn, met gesloten deuren en ramen moeten leven en buitenshuis niets kunnen organiseren vanwege de geur en de vliegen die op alles afkomen.
Moderno heeft tijdens de rechtszaak naar voren gebracht dat van het bedrijf niet kan worden verwacht dat het zich houdt aan de vergunning. Het bedrijf voorziet Curaçao van eieren. Eieren zijn aangemerkt als basisproduct met een door de overheid vastgestelde maximumprijs.
De directeur stelt dat niet van hem kan worden verwacht dat hij grote investeringen doet terwijl deze nauwelijks kunnen worden terugverdiend. Toewijzing van de vorderingen van de bewoners zou betekenen dat de bedrijfsvoering komt stil te liggen, aldus Moderno.
De rechter was niet erg onder de indruk: niet is onderbouwd dat de bedrijfsvoering zou moeten stoppen. De rechter wees er zelfs op dat met 20.000 meer kippen dan in de vergunning vermeld er sprake is van toegenomen opbrengst, waarmee de farm in staat zou moeten zijn de vergunningsvoorschriften na te leven en (verdere) investeringen te doen.
De minister is, zo lijkt het, wél gevoelig voor de argumenten en heeft de hindervergunning ingetrokken. Op zich is het volgens de Hinderverordening verboden om zonder vergunning milieubelastende activiteiten aan te vangen, uit te voeren, uit te breiden of te wijzigen.
