‘Land heeft belang burgers gevrijwaard te blijven van vervuilde lucht lang nagelaten’
Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De zorg voor de luchtkwaliteit in het gebied benedenwinds het Schottegat (lees: ten westen van de Isla-raffinaderij) was jarenlang ondermaats en moet veel beter. Dat oordeelde het gerecht al en dat oordeelt nu ook het Hof.
De lokale stichting Clean Air Everywhere heeft ook in hoger beroep gewonnen van het Land Curaçao, dat in de rechtszaak werd gesteund door de overheids-nv’s RdK en CRU alsmede door Refineria Isla Curaçao. Deze belangrijke uitspraak van het Hof werd vele malen uitgesteld, maar sinds vanmiddag laat ligt het er.
Het gaat in deze zaak om de vraag of het Land jegens Clean Air Everywhere onrechtmatig heeft gehandeld door in onvoldoende mate zorg te dragen voor de luchtkwaliteit in het gebied benedenwinds het Schottegat.
Het Gerecht in Eerste Aanleg had bij eindvonnis van 26 augustus 2019 al geoordeeld dat het Land op dit punt onrechtmatig heeft gehandeld, hetgeen een schending van artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM) oplevert.
Verder had het gerecht bepaald dat de Curaçaose overheid ervoor moet zorgen dat op meetpunt Kas Chikitu binnen een jaar, per 1 september 2020, geen overschrijding meer plaatsvindt van de strengere WHO-normen (World Health Organization) voor zwaveldioxide (SO2) en fijnstof, dan wel van nieuwe normen die door het Land worden vastgesteld.
Het Land was het met dit vonnis niet eens en heeft daartegen hoger beroep ingesteld. In zijn vonnis van dinsdag 1 juni 2021 heeft het Hof het vonnis van het Gerecht in Eerste Aanleg op álle onderdelen bevestigd.
Dat inmiddels sprake is van een ‘Ministeriële Regeling’ heeft het Hof geen aanleiding gegeven anders te oordelen. Per 1 september 2020 is namelijk de Ministeriële Regeling met algemene werking van 10 augustus 2020 tot het vaststellen van regels met betrekking tot de welstandcriteria voor luchtkwaliteit ter uitvoering van artikel 2, tweede lid van de Landsverordening openbare orde (Regeling welstandcriteria voor luchtkwaliteit) in werking getreden. In deze regeling zijn grenswaarden voor SO2 en fijnstof vastgesteld voor het meetpunt Kas Chikitu.
,,Zonder in te gaan op de inhoud daarvan kan worden afgevraagd of deze regeling wel van een voldoende deugdelijke wettelijke basis is voorzien, om als een deugdelijke normstelling in de zin van artikel 8 EVRM te worden aangemerkt”, aldus het Hof. De drie rechters wijzen erop dat er bovendien een kans bestaat, nu het parlement hier niet aan te pas is gekomen, dat de Ministeriële Regeling wordt ingetrokken door een volgende minister. ,,Of dat de regelgeving anderszins wordt teruggedraaid”, schrijven zij.
,,Om een reden te houden om dat niet te doen, en als stimulans om te komen tot een normenkader waar de wetgever (het parlement dus, red.) zich wél over heeft gebogen - mede gelet op de lange periode waarin het Land het belang van zijn burgers om gevrijwaard te blijven van vervuilde lucht en de daarmee gepaard gaande gezondheidsschade heeft nagelaten - ‘due weight’ te geven bij zijn afwegingen, zal de veroordeling worden bevestigd.” Aldus het Hof in zijn vonnis, dat gelijk doet denken aan de Shell-uitspraak vorige week van de Haagse rechtbank, namelijk dat de zorgvuldigheidsnorm is geschonden, ingevuld met mensenrechten en dat schending van die zorgvuldigheidsnorm een onrechtmatige daad oplevert.
Advocaat Achim Henriquez van Clean Air reageert verheugd: ,,Het is een zeer omvangrijk vonnis waarin het Hof de tijd heeft genomen om alles uitvoerig te bespreken. De stichting is zeer tevreden met dit resultaat, met name omdat hiermee nog een grote stap in de goede richting is gezet bij het reduceren van de uitstoot van schadelijke stoffen op Curaçao.” Het betreft met name uitstoot van de Isla-raffinaderij. Deze is eigendom van overheids-nv Refineria di Kòrsou (RdK), die onlangs een akkoord tekende met de lokale Corc bv (Curaçao Oil Refinery Complex) als nieuwe operator van de Isla, maar waarover Corc ook nog een overeenkomst moet sluiten met het Land Curaçao; onder meer over de hinder- en milieuvergunning in verband met de uitstoot en de zorg voor de luchtkwaliteit ten westen van het Schottegat, waar ruim een eeuw geleden – in 1918 – de Koninklijke Shell een raffinaderij bouwde en in gebruik nam.
