Alle Nederlanders, waar zij ook wonen, recht op bankrekening in Europese Unie

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Alle Nederlanders - waar zij ook wonen - zijn burger van de Europese Unie en hebben dus recht op een basisbetaalrekening bij een bank in de EU-lidstaat of zelfs EU-lidstaten van hun keuze, óók in Nederland.
,,Dat recht mag hen niet ontzegd worden enkel omdat zij buiten de EU wonen”, aldus een newsbulletin van het kantoor HBN Law & Tax. ,,Dat wel doen komt in strijd met de Europese Betaalrichtlijn.” En verder: Artikel 4:71f Wft (Wet op het financieel toezicht in Nederland) dient op gelijke wijze te worden uitgelegd. ,,Ook door de Nederlandse banken.”
Eerder deze week berichtte het Antilliaans Dagblad al aan de hand van de inbreng van advocaat Roderik van Hees van het kantoor VanEps Kunneman VanDoorne over deze bepaling van de Nederlandse Wft. Dat gebeurde in het artikel ‘Recht op een NL-bankrekening’.
De concullega’s van HBN Law & Tax richten zich onder meer en vooral op Richtlijn 2014/92/EU - de Europese Betaalrichtlijn - en stellen dat het afsluiten door een Nederlandse bank van de betaalrekening van een Nederlander die buiten de EU woont in strijd met deze Europese Betaalrichtlijn.
Recentelijk laaide de discussie weer op over het door (de meeste) Nederlandse banken sluiten van betaalrekeningen van Nederlanders die buiten de EU wonen. ,,Het gaat om Nederlandse burgers die wonen in bijvoorbeeld Azië, Noord- en Zuid-Amerika en het Caribisch gebied”, begint de bijdrage.
Op Kamervragen over dit onderwerp antwoordde de minister van Financiën: ,,In uw vraag verwijst u naar de eisen uit de Wet op het financieel toezicht (Wft), op basis waarvan een basisbetaalrekening kan worden opgezegd. Op grond van de richtlijn betaalrekeningen hebben banken in Nederland de plicht om op aanvraag een basisbetaalrekening in euro’s aan te bieden aan consumenten die rechtmatig in de Europese Unie verblijven. Banken moeten een basisbetaalrekening opzeggen als er niet wordt voldaan aan de eisen van de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft)”.
Desondanks verklaarde de Geschillencommissie Financiële Dienstverlening van het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) de hierover ingediende klachten van boze Nederlanders in meerdere uitspraken ongegrond, vervolgt de newsletter van HBN.
Naar de stellige mening van dit kantoor is zeer waarschijnlijk sprake van een onjuiste uitleg van de wet, met name wat moet worden verstaan onder ‘consumenten die rechtmatig in de Europese Unie verblijven’, dan wel is sprake van een onjuiste implementatie van de Europese Betaalrichtlijn.
Artikel 16, tweede lid, van de Europese Betaalrichtlijn bepaalt het volgende: ,,De lidstaten zorgen ervoor dat legaal in de Unie verblijvende consumenten, met inbegrip van consumenten zonder vast adres en asielzoekers, alsmede consumenten die geen verblijfsvergunning hebben maar die om wettelijke of feitelijke redenen niet kunnen worden uitgewezen, het recht hebben een basisbetaalrekening te openen en te gebruiken bij op hun grondgebied gevestigde kredietinstellingen. Dit recht is van toepassing ongeacht de verblijfplaats van de consument.”
En: ,,De lidstaten kunnen, met volledige inachtneming van de in de Verdragen gewaarborgde fundamentele vrijheden, van consumenten die op hun grondgebied een basisbetaalrekening wensen te openen, verlangen dat zij aantonen daarbij werkelijk belang te hebben.” Ook: ,,De lidstaten zorgen ervoor dat de uitoefening van het recht niet te moeilijk of belastend wordt gemaakt voor de consument.”
Hieruit volgt volgens HBN Law & Tax dat Nederland verplicht is - middels wetgeving zoals de Wft - te zorgen dat ‘legaal in de Unie verblijvende consumenten’ het recht tot een basisbetaalrekening bij Nederlandse banken is gegarandeerd. Daaraan wordt nadrukkelijk toegevoegd dat het niet uitmaakt waar de consument daadwerkelijk verblijft (‘ongeacht de verblijfplaats van de consument’). De enige eis die aan de aanvrager wordt gesteld is dat deze aantoont werkelijk belang te hebben bij de betaalrekening.
Wat zijn nu ‘legaal in de Unie verblijvende consumenten’?, vragen de HBN-juristen. Een legaal in de Unie verblijvende persoon is - anders dan door de Nederlandse banken wordt betoogd en waarin de Kifid hen volgt - niet een natuurlijk persoon die in de EU verblijft of woont: ,,Het is een natuurlijk persoon die het recht heeft in een lidstaat van de EU te verblijven.”
En, zo vervolgt het bulletin: Het recht in de EU te verblijven komt als burgerschapsrecht toe aan alle EU-burgers, ook Nederlanders. ,,Met deze definitie in de Europese Betaalrichtlijn lijkt dus aansluiting gezocht bij het burgerschapsrecht van alle EU-burgers van vrij verblijf in de EU - niet dat de burger werkelijke verblijfsplaats heeft in de EU.”
In artikel 16, tweede lid, van de Europese Betaalrichtlijn staat dan ook dat het recht op een basisbetaalrekening van toepassing is ‘ongeacht de verblijfplaats van de consument’. ,,Die toevoeging maakt helder dat het recht op een basisbetaalrekening bij (onder meer) een Nederlandse bank gegarandeerd is voor iedere burger van de Unie, ook als die burger buiten de EU woont.”
De enige uitzondering is, legt HBN Law & Tax uit, dat van een EU-burger die een basisbetaalrekening wenst te openen bij een Nederlandse bank kan worden verlangd dat hij aantoont belang te hebben bij de rekening. ,,Als hij de rekening nodig heeft voor het afwikkelen van betalingsverkeer in Nederland - denk bijvoorbeeld aan het ontvangen van huurinkomsten en het betalen van alimentatie - dan is dat belang naar onze mening aanwezig en aantoonbaar.”
De newsletter rondt af: ,,Omdat alle Nederlanders - waar zij ook wonen - burger van de Unie zijn, hebben zij dus recht op een basisbetaalrekening bij een bank in de EU lidsta(a)t(en) van hun keuze, óók in Nederland. Dat recht mag hen niet ontzegd worden enkel omdat zij buiten de EU wonen. Dat wel doen komt in strijd met de Europese Betaalrichtlijn. Artikel 4:71f Wft dient op gelijke wijze te worden uitgelegd. Ook door de Nederlandse banken, en in hun voetspoor de Geschillencommissie van het Kifid.”