• Eén van de actiepunten: heropleiden van operators Aqualectra

• Pad uitgestippeld om instabiliteit stroomnet Curaçao tegen te gaan

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Aqualectra heeft naar eigen zeggen ‘een duidelijk pad uitgestippeld’ om de instabiliteit op het Curaçaose stroomnet, die vorig jaar en begin dit jaar heeft geleid tot diverse black-outs, weg te werken.

Dit pad is voor een groot deel gebaseerd op de aanbevelingen van een reeks experts die zijn geconsulteerd en die een analyse maakten op grond van de data verkregen van systeemrecorders, de zogeheten PFM-monitoringsystemen, alsmede andere interne analyses die Aqualectra zelf heeft uitgevoerd.
Dit staat in een lijvig technisch rapport ‘Root cause analyses blackout events’ dat deze maand is afgerond en door het Antilliaans Dagblad is bestudeerd. Het document is afgetekend door algemeen directeur Darick Jonis en L. Petronia. Inclusief alle bijlagen gaat het om 214 bladzijden. Het rapport staat op de website van Aqualectra.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen kortetermijnacties en maatregelen die op de middellange termijn zullen (moeten) worden genomen. Op korte termijn gaat het om ‘brandjes blussen’ (firefighting) en wat er nu moet gebeuren om herhaling van black- outs te voorkomen.
De middellangetermijnacties moeten tussen drie en vijf maanden zijn uitgevoerd. Veel van de aanbevelingen zijn gebaseerd op gedetailleerde rapportage van de DigiSilent-experts. De verslagen van dit specialistische bureau staan eveneens op de site van het Curaçaose nutsbedrijf.

Opvallend aan de ‘short-term actions’, die dus onmiddellijk ter hand dienen te worden genomen, is dat daarin een voorname plek is voor het (her)opleiden van de operators. ,,(Re)train the operators”, staat er letterlijk als een van de topprioriteiten.
,,Een van de geïdentificeerde uitdagingen die hebben geleid tot de black-outs van 11 februari, 7 december en 10 december was de operator die de krachtcentrale bediende.” Dit duidt op ‘menselijk falen’ als (mede)oorzaak van de complete stroomuitval op genoemde dagen.
De rol van de ‘operators’ komt ook elders in het rapport aan bod, alsook heel veel technische en voor de leek vaak zeer complexe aangelegenheden, zoals afronding van het zogeheten ‘Isochronous-project’, dat op zijn beurt weer wordt bestuurd door goed getrainde operators, die volledig thuis moeten zijn in het net en de beschikbare reservecapaciteit.
Begrijpelijker is het als het rapport meldt dat alle back-upgeneratoren bij alle productie-eenheden (bij de Dokweg I&II en Mundo Nobo) ‘gereviseerd’ en te allen tijde in ‘optimale conditie’ behoren te zijn. Dat geldt ook voor de generatoren bij het hoofdkantoor Rif en Nieuwe Haven. Tevens komt er een nieuwe beschrijving van de ‘backstart procedure’ en een herdefiniëring van de prioriteitenlijst als het gaat om de heraansluiting. Dit moet uiterlijk 31 maart zijn afgerond.
Op middellange termijn gaat het onder meer om een uitvoerige studie met als doel een betere beveiliging van het net op 66/30/12 kV-niveau. ,,Dit is om het beschermingssysteem op het juiste peil te krijgen, waarmee gebeurtenissen worden voorkomen die een black-out tot gevolg kunnen hebben.”
Met de geplande uitbreiding van de wind- en zonne-energiesystemen is verder onderzoek naar de stabiliteit van het stroomnet een vereiste. Met de eerdergenoemde PFM-monitoringsystemen in de sub-stations kan Aqualectra de specialisten van DigiSilent op continue basis de productie-eenheden nauwlettend in de gaten laten houden. Dat geldt ook voor het net en andere activiteiten; én om onbedoelde gebeurtenissen (lees: uitval en storingen) te voorkomen. Er zullen bovendien meer monitoringsystemen worden aangebracht. Als deadline hiervoor geldt 31 juli aanstaande.

5 Black-outs in jaar tijd
Met de geplande uitbreiding van de wind- en zonne-energiesystemen is verder onderzoek naar de stabiliteit van het stroomnet een vereiste. Met de eerdergenoemde PFM-monitoringsystemen in de sub-stations kan Aqualectra de specialisten van DigiSilent op continue basis de productie-eenheden nauwlettend in de gaten laten houden. Dat geldt ook voor het net en andere activiteiten; én om onbedoelde gebeurtenissen (lees: uitval en storingen) voorkomen. Er zullen bovendien meer monitoringsystemen worden aangebracht. Als deadline hiervoor geldt 31 juli aanstaande.
Vóór de black-out die Curaçao trof op 4 november 2019, had zich sinds november 2006 geen complete stroomuitval meer voorgedaan. Maar in 2020 ging het flink mis: er waren in dat jaar in totaal vier black-outs, gevolgd door een op 4 januari 2021. In totaal dus vijf black-outs in een periode van een jaar tijd.
,,Aqualectra heeft dit niet lichtzinnig opgenomen en de oorzaken - root cause(s) - nauwkeurig bestudeerd.” Vanuit Aqualectra waren hier vijf topfunctionarissen mee belast, onder wie directeur Darick Jonis. En extern waren er zes partijen betrokken: DigiSilent GMbH; Wärtsilä, BWSC; DNV-GL; K-Line; en Schneider.
Op 11 februari begon de uitval, die leidde tot een black-out, bij de productie-eenheden van de zogeheten NDP-centrale op het terrein van de Isla-raffinaderij. ,,Reason therefore begins operator induced (dit was door de operator veroorzaakt). Dit had voltage-onevenwichtigheden tot gevolg, gevolgd door afsluiting van de windmolenparken. Op het moment dat het net weer bijna stabiel was, werden de windmolens onbedoeld weer aangesloten, wat juist weer een verhoogde instabiliteit tot gevolg had.”

De black-out van 7 december werd veroorzaakt door de productie-eenheden bij de Dokweg-II-installatie, omdat deze door de operators van de ‘operation mode’ waren afgezet. Dit zorgde voor onevenwichtigheid in het voltage, met ontkoppeling van de windmolens tot gevolg. Ook hier leidde de ongeplande heraansluiting van de windmolens juist weer tot meer instabiliteit. Tevens wordt opgemerkt dat de operators de drie ‘getripte’ Dokweg-II-eenheden in een kort tijdbestek hadden opgestart en deze aansloten op het net, zonder dat het net over de vereiste belastingcapaciteit beschikte voor deze eenheden.
De black-outs van 10 en 12 december alsmede die van 4 januari kwamen door overbelasting (‘overloading’) van de kabel die de eenheid van Dokweg-II verbindt met het stroomnet. Overigens was dit geen echte overbelasting, maar veroorzaakt doordat het beschermingssysteem stond geprogrammeerd op 88 procent.
Een van de eerste handelingen na de studie was om de kabel van Dokweg/Isla verlichting te verschaffen door een zogeheten soft start van de 66/30 kV transformator bij Parera. Een andere handeling was om alle PFM-monitoringssystemen te herinstalleren. Ten tijde van het opstellen van de rapportage waren ze allemaal in functie en moest alleen die van Brievengat nog online worden aangesloten.
DigiSilent werd ingeschakeld om onderzoek te doen naar de beveiliging van het net alsmede naar de stabiliteit van het stroomnet. DNV-GL is hier ook bij betrokken geweest. ,,Twee andere onafhankelijke studies zijn van start gegaan, geïnitieerd door de raad van commissarissen (RvC). Deze studies lopen nog en de onderzoekers worden voorzien van de nodige informatie.” Aldus ‘Report Root cause analysis Blackout events’ van Aqualectra.