Met leningen dit jaar stijgt overheidsschuld naar 91% bbp

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Werd de Landsbegroting 2021 van Curaçao vlak voor de kerst door de Staten aangenomen met nog een tekort op de gewone dienst van 681 miljoen, in het jongste advies van het College financieel toezicht (Cft) wordt gerekend met een tekort van 822 miljoen gulden.

De meerjarenraming toont ook tekorten voor de jaren hierna, 2022 en 2023. En zelfs dan zijn deze ramingen van tekorten omgeven met ‘majeure onzekerheid’. Met andere woorden: waarschijnlijk zijn de tekorten hoger.

In een brief aan minister van Financiën Kenneth Gijsbertha (MAN) wijst de toezichthouder erop dat de begroting 2021 ‘niet toereikend is onderbouwd’. ,,Onvoldoende is toegelicht waarom de begrote belastingbaten in 2021 afnemen ten opzichte van de belastingbaten in 2020”, schrijft Cft-voorzitter Raymond Gradus. In 2019 bedroegen de belastingopbrengsten nog 1.471 miljoen (bijna 1,5 miljard). In coronacrisisjaar 2020 werd dit 1.168 miljoen. En voor 2021 staat 1.156 miljoen aan belastingen begroot.

,,Ook de baten die voortkomen uit de per 1 april 2021 in te voeren algemene bestedingsbelasting (abb) zijn onvoldoende toegelicht”, aldus het Cft, dat overigens stellig van oordeel is ‘dat invoering van de abb per 1 april niet haalbaar is’ en daarom aan de Curaçaose regering vraagt ‘met een realistisch tijdpad te komen’. Minister Gijsbertha heeft zich richting het publiek niet anders geuit dan dat hij zelf nog altijd gelooft in invoering niet later dan het eerste kwartaal.

De aangepaste belastingbaten zullen moeten worden herzien aan de hand van de uitkomsten van de nieuwe berekening van het Internationaal Monetaire Fonds, de zogeheten artikel-IV-consultatie van het IMF, die eind januari plaatsvond.

Ook aan de uitgavenkant plaatst het college kritische kanttekeningen: zo stijgen de lasten voor de Covid-19-gerelateerde steunmaatregelen ‘zonder afdoende onderbouwing’ van een verwacht niveau in 2020 van 165 miljoen naar een totaalsom van 379 miljoen in 2021. ,,Het Cft adviseert u de lasten voor steunmaatregelen te verlagen in lijn met het niveau van 2020 en rekening te houden met de afbouw van het steunpakket in de tweede helft van dit jaar.”

Wat betreft de overheidsuitgaven aan goederen en lasten merkt het Cft op dat iets niet klopt: de begroting beschrijft een daling van 18 procent van de lasten aan goederen en diensten ten opzichte van 2020, maar cijfermatig blijkt er een stijging van ruim 30 procent ten opzichte van de door het Cft verwachte realisatie in 2020. Een ‘heldere toelichting’ hiervoor is er (nog) niet.

Met de aanname van de begroting 2021 eind december - toen nog met een tekort van 681 miljoen - verklaarde minister Gijsbertha dat dit tekort wordt gedekt door een even groot positief saldo op de kapitaaldienst. ,,Daarmee wordt een sluitende begroting gerealiseerd”, zei hij desgevraagd tegen het Antilliaans Dagblad.

Volgens de meest recente Cft-gegevens is op de kapitaaldienst 2021 voor 823 miljoen opgenomen aan liquiditeitssteun ter compensatie van het tekort op de gewone dienst. Het betreft leningen. Vorige jaar is er door Nederland 668 miljoen aan Curaçao verstrekt aan liquiditeitssteun. Het Cft wijst erop de Rijksministerraad (RMR) nog ‘separaat over de liquiditeitssteun 2021 te adviseren’.

Hoe dan ook heeft de regering van Curaçao dus voor niet minder dan 823 miljoen aan geldleningen in de begroting opgenomen voor het jaar 2021. De schuld van de collectieve sector zou daardoor in 2021 uitkomen op 86 procent en de overheidsschuld op 91 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en wel op basis van een bbp in 2021 van 4.923 miljoen, zoals in juni 2020 door het IMF becijferd.

In de begroting 2021 zijn voor zowel het jaar zelf als meerjarig niet alle verwachte uitgaven en verwachte ontvangsten opgenomen, aldus het Cft. Het college wijst erop dat de regeringen van Curaçao en Nederland op 2 november 2020 de onderlinge regeling ‘Landspakket Curaçao’ zijn overeengekomen. De uit dit Landspakket voortvloeiende lasten, investeringen en besparingen moeten nog in de begroting worden verwerkt, aan de hand van de nog op te stellen Uitvoeringsagenda.

Ook wordt minister Gijsbertha van Financiën gevraagd de afwikkeling van het Girobankdossier in een begrotingswijziging te verwerken. Hiermee is een aanvullende geldlening van Nederland gemoeid van zo’n 170 miljoen. De Rijksministerraad (RMR) heeft op 18 december haar voorwaardelijke akkoord gegeven voor het verstrekken door Nederland van deze lening aan Curaçao, waardoor met de gecontroleerde afwikkeling van Girobank kan worden aangevangen.

Curaçao begroot met ingang van 2021 een jaarlijkse reservering van 25 miljoen in verband met de aflossingen op deze lening, welke zullen beginnen drie jaar na de verstrekking. Tegenover deze reservering staat een jaarlijkse verhoging van baten van 25 miljoen door verhoging van de zogeheten ‘license fee’ (licentierechten) op buitenlandse transacties. ,,Zowel de begrote baten als de realisatie dienen in de begroting te worden aangepast”, schrijft Cft-voorzitter Gradus aan minister Gijsbertha.

Meer in het algemeen wijst Gradus erop dat het van belang is dat bij begrotingswijzigingen en de tranches liquiditeitssteun ‘steeds wordt uitgegaan van de meest actuele informatie over de realisatie van de in het Landspakket overeengekomen maatregelen en de resultaten daarvan’.

Curaçao begroot meerjarig steunmaatregelen. De uitgaven voor steunmaatregelen zijn zowel in 2021 als in 2022 aanzienlijk hoger dan de realisatie van 2020. ,,Een (cijfermatige) onderbouwing ontbreekt hiervoor echter”, meldt het college aan de bewindsman van Financiën.

,,Het Cft is van mening dat de lasten voor steunmaatregelen te hoog zijn begroot”, en adviseert Gijsbertha de lasten voor steunmaatregelen in 2021 ‘te verlagen’ in lijn met het niveau van 2020 en rekening te houden met de afbouw van het steunpakket in de tweede helft van 2020.

De verschillen zijn aanzienlijk, blijkt als deze krant er een nadere blik op werpt: Zo ging het in coronacrisisjaar 2020 (vanaf medio maart) om 165 miljoen, maar wordt er voor 2021 meer dan het dubbele begroot: 379 miljoen. Zo staat bij de NOW-maatregel 180 miljoen (was 90 miljoen) en tegemoetkoming vaste lasten (TVL) 90 miljoen (was 24 miljoen). Ook andere onderdelen, zoals weerbaarheid onderstand en noodvoorziening zelfstandigen, zijn hoger ingeschat door de Curaçaose overheid.