‘Overheid als laatste toevluchtsoord’
Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De gevolgen van de wereldwijde uitbraak van Covid-19 treft de hele economie van landen in de regio. De overheid moet daarom zo veel als mogelijk de schulden dragen en zekerheid bieden, ‘als laatste toevluchtsoord’.
Dat staat in de halfjaarlijkse rapportage van de Wereldbank voor landen in de Latijns-Amerikaanse en Caribische regio. Het risico van een financiële crisis kan de Wereldbank niet uitsluiten. De financiële sector staat in het algemeen relatief sterk, maar de omvang van de tegenslagen is buitengewoon. De regio ziet een grotere uitstroom van portefeuilles dan tijdens de internationale financiële crisis in 2008. ,,Op lokaal niveau zullen veel schuldenaren niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen en vragen om heronderhandelingen of simpelweg ingebrekestelling.”
De Wereldbank ziet een belangrijke rol weggelegd voor de overheden van de landen in de regio, als coördinator, maar ook om de rust te bewaren. Het veiligstellen van betalingssystemen is essentieel. Vooraf gedekte garanties op bankdeposito’s kunnen helpen het vertrouwen van het publiek te behouden. De Wereldbank denkt verder aan het versimpelen van een herstructurering van schulden en minder strenge regulering, maar ook, afhankelijk van de ernst van crisis, aan radicalere maatregelen zoals een moratorium en betalingen volgens schema.
In een crisisperiode als deze kunnen alleen de overheden nog de zekerheid bieden van een laatste toevluchtsoord. De overheid zou het verlies dan ook zo veel mogelijk op haar schouders moeten nemen. ,,Maar vanwege de beperkte bronnen is het belangrijk dat duidelijke gecommuniceerd wordt hoe de verliezen gemanaged zullen worden”, aldus de Wereldbank. ,,Met een dergelijk statement worden de verwachtingen afgestemd en economische vertegenwoordigers geholpen zich aan te passen aan een nieuwe omgeving en dient het als een sociaal pact over de aanpak van de crisis.” De Wereldbank stelt dat overheden mogelijk aandelen moeten overnemen in strategisch belangrijke bedrijven om banen te behouden. ,,Om een financiële crisis te voorkomen, kan het nodig zijn banken te herkapitaliseren en assets die niet presteren af te vloeien.” Gebeurt dit niet naar behoren ‘dan kan dat de deur openen naar patronage’.
De Wereldbank ziet het liefst dat de crisis met een op de toekomstgerichte blik wordt aangepakt. ,,Dat gaat verder dan het adresseren van dringende behoeftes en schetst de weg naar een levenskrachtig en duurzaam herstel.” Het beschermen van strategische bronnen van werkgelegenheid, het voorkomen van een financiële crisis en een professioneel beheer van bezittingen zal bijdragen aan ‘een kickstart van de economie’. Maar ondanks de dringende uitdagingen, is een lange termijnvisie nodig. Landen moeten proberen hun ontwikkelingsagenda van de lange termijn weer op tafel te krijgen ‘waarin banen en economische transformatie centraal staan’.
Anders dan bij andere rampen is het beschermen van werknemers daarom niet voldoende. Overheden moeten zich richten op de ondersteuning van strategisch belangrijke bedrijven en sectoren. Kleinere bedrijven kunnen benaderd worden door banken en andere intermediairs. De Wereldbank vraagt landen in de Latijns-Amerikaanse en Caribische regio een dergelijke tweeledige benadering te overwegen om het behoud van banen te garanderen. Financiële instellingen kunnen met garanties en het delen van risico’s worden aangemoedigd bedrijven bij te staan met het verkrijgen van werkkapitaal. ,,Landen in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied hebben een rijke geschiedenis van ernstige tegenslagen, zoals een daling van de prijzen van grondstoffen, drastisch strengere financiële voorwaarden en grote natuurrampen”, stelt de Wereldbank in het halfjaarverslag. ,,Maar de Covid-19-epidemie brengt een nieuwe dimensie met zich mee, omdat de maatregelen die genomen moeten worden om de uitbraak in de hand te houden, ook een enorme schok teweeg brengen in de aanvoer.”
Deze crisis raakt de totale economie van landen. Deze tijdelijke shock kan de na jaren opgebouwde arbeidsverhoudingen tussen werkgever en werknemer voorgoed tenietdoen. ,,Arbeidskapitaal kan verloren gaan en daardoor kan het ophogen van de productie straks moeilijker zijn”, aldus de Wereldbank.
