‘Ei van Columbus voor schoonmaak en opslag’
Van een onzer verslaggevers
Willemstad - In het Caribisch gebied hebben veel eilanden zeker twee keer per jaar overlast van aanspoelende hoeveelheden sargassum. Een denktank van drie doorgewinterde deskundigen op Curaçao heeft dé natuurvriendelijke oplossing voor het opruimen en opslaan van het wier. De investering wordt dragelijk als landen samen optrekken.
Op Curaçao zorgt het wier vooral in maart/april en in augustus/september voor overlast. Dit jaar lijkt het mee te vallen, anders dan in 2018, toen in maart en augustus grote hoeveelheden sargassum aanspoelden aan de noordkant van het eiland. Met graafmachines werden baaien en stranden schoongemaakt om te voorkomen dat vissen en zeeschildpadden zouden stikken en rottend wier zou gaan stinken.
Dat moet anders en beter, vindt Frits Brouwer, een van de leden van de groep. Want door het gebruik van graafmachines wordt veel schade aangericht aan de biodiversiteit van de natuur; denk aan schilpaddeneieren en krabben die zich hebben ingegraven. Brouwer heeft vier gereedschappen ontworpen die op bestaande machines kunnen worden geplaatst om niet alleen sargassum, maar ook ander zeewier en blauwgroene algen op een ‘verantwoorde, professionele en natuurvriendelijke manier’ uit zee en op het land te oogsten. ,,Daarmee is de voetafdruk die je achterlaat, dus de schade aan de natuur, minimaal. Het is het ei van Columbus”, zegt Brouwer.
De kracht van de werktuigen - twee om te oogsten en twee voor het vervoer van de lading - zit hem in het combineren van hun mogelijkheden. De ‘Duck’ is een amfibische gereedschapsdrager die zowel op land als in het water kan graven of baggeren. Uitgerust met een soort vork werkt het apparaat als een schep en met een zwanenhals kan het spullen uit het water oppakken en aan land brengen. Op de Duck kan ook een gereedschap worden geplaatst om te baggeren op de zeebodem of onder mangroves en rotsformaties. De ‘Goose’ heeft de lange nek van een gans waarmee op afstand wier bij elkaar wordt geharkt of uit het water gepakt. De oogst wordt gestort in de ‘Ant’ die net als een echte mier klein is maar vele malen zijn eigen gewicht kan dragen zonder een grote footprint achter te laten. Met de Ant kunnen zo grote ladingen sargassum van het strand naar vaste grond worden vervoerd. Maar daarnaast kan de lading gestort worden in de ‘Otter’. Uitgerust met een zwanenhals kan de Otter zichzelf laden en ontladen. De verschillende gereedschappen vullen elkaar aan. Drijvend op het water stort de Duck een flinke hoeveelheid sargassum in de Otter die de lading naar de oever transporteert. Daar staat dan de Goose klaar om de lading over te brengen van de Otter naar de Ant.
Als de oogst binnen is, moet die worden opgeslagen. Dat moet in water, want op land gaat het wier rotten. Het binnenwater bij de raffinaderij aan de Nijlweg lijkt een ideale plek. Brouwer: ,,De bodem is smerig, maar het zeewater is schoon en daar drijft het sargassum dan in.” De opslagcapaciteit is cruciaal omdat het wier korte tijd in grote hoeveelheden voor de kust drijft, maar dan weer maandenlang helemaal niet. Een investering van ongeveer 800.000 gulden moet voldoende zijn voor een goede uitrusting. Zo’n machinepark is niet alleen geschikt voor het oogsten van sargassum. Brouwer: ,,Het kan bij elke calamiteit worden ingezet en op andere eilanden, maar ook bij normale bouw- en baggerwerkzaamheden.” Hij denkt aan overstromingen en orkanen en noemt als voorbeeld het uitbaggeren van het Rifgebied in Otrobanda en het schoonhouden van het Waaigat. Het wachten is op een opdracht en een investeerder. Brouwer ziet bij voorkeur dat de overheid een contract tekent voor bijvoorbeeld vijf jaar met een particulier bedrijf dat dan de taak krijgt alle sargassum op het eiland te ruimen.
Maar ideaal zou zijn als meerdere eilanden het idee gezamenlijk oppakken. Dat draagt bij aan een rendabele operatie, omdat er dan substantieel meer sargassum kan worden opgehaald. ,,Wij zijn voorstander van een gezamenlijke aanpak waarbij de velden wier met satellieten worden gedetecteerd en dan voor de kust op zee worden geoogst”, zegt Ed Bakhuis van de denktank. ,,Een organisatie waarbinnen de Caribische eilanden samen investeren in een systeem. Maar op dit moment is er vanuit de politiek weinig interesse voor de aanpak van het sargassum-probleem, omdat er weinig overlast is.”
Bakhuis is ook voorzitter van Fundashon Antiyano pa Energia (Fape). De stichting heeft ideeën voor de productie van biobrandstof met gebruik van wieren en algen. ,,Ook een conventionele raffinaderij kan op basis van sargassum methaangas produceren. Dat veroorzaakt veel minder luchtvervuiling. Op het gas zouden bijvoorbeeld auto’s kunnen rijden.” Bakhuis voorspelt dat er meer sargassowier zal aanspoelen aan de kusten van Curaçao. ,,Er zijn twee stromen. De oude via Guadeloupe, Sint Maarten en Saint Kitts naar de Dominicaanse Republiek, die dus vanuit het noordelijk deel van het Caribisch gebied naar Mexico gaat. Maar vanuit drie grote rivieren heeft zich een nieuwe sargassumzee gevormd tussen Zuid-Amerika en Afrika en die komt veel zuidelijk de regio binnen.”
