Van onze correspondent
Den Haag - Het Nederlandse kabinet is doof voor de kritiek van deskundigen en de Caribische parlementen op het voorstel voor een Rijkswet Koninkrijkgeschillen.

Het wetvoorstel, dat volgende week in de Tweede Kamer wordt behandeld, beantwoordt aan de in 2010 uitgesproken intentie om een onafhankelijke instantie te laten oordelen over juridische geschillen over de interpretatie van het Statuut.
Dat schrijft staatssecretaris Raymond Knops in een nota bij het wetsvoorstel, waarin hij ook ingaat op vragen en bezwaren van de Kamer en de Staten van de Caribische landen. Hij pareert kritische vragen van PAR, CDA, ChristenUnie en alle Arubaanse fracties of het voorstel wel beantwoordt aan de ambitie voor een onafhankelijke voorziening zoals die in artikel 12a van het Statuut is opgenomen.
De Afdeling advisering van de Raad van State van het Koninkrijk is volgens Knops de juiste onafhankelijke instantie voor een oordeel. ,,Als uitgangspunt geldt dat de Rijksministerraad (RMR) hiervan niet zal afwijken.” Dat oordeel is in een aanpassing op het oorspronkelijk voorstel verzwaard, stelt de staatssecretaris, die voorbij gaat aan de mogelijkheid die in de regeling zit om toch daarvan af te wijken.
,,Ik beschouw de aldus getroffen voorziening dan ook als adequaat”, schrijft Knops. Dat er geen bindend karakter aan het oordeel is gegeven, verklaart hij doordat ‘de ervaring leert dat er zich in de praktijk binnen het Koninkrijk ontwikkelingen kunnen voordoen die een breder perspectief rechtvaardigen dan dat van een enkel rechtmatigheidsoordeel in een specifieke casus’.
Het ‘bredere belang van een democratische rechtsstaat’ en in het bijzonder integriteit van bestuur zou moeten prevaleren boven ‘een procedureel gebrek in een specifiek geval’, geeft de bewindsman als voorbeeld. Ook kunnen omstandigheden plotseling veranderen waardoor het volgen van het oordeel niet gewenst is. Knops wijst wel op de evaluatie die in het wetsvoorstel is opgenomen.
Op een vraag van de MAN geeft Knops toe dat het voorstel iets afwijkt van de in 2015 aangenomen motie-Van Laar, waarin de uitgangspunten uit het Ipko van dat jaar waren opgenomen. Maar hij bestrijdt dat de regering daarmee de motie niet uitvoert: ,,Ik ben van mening dat de motie-Van Laar in veel opzichten door de regering wordt gerespecteerd met het onderhavige voorstel.”
Enigszins nonchalant stelt Knops dat een breed draagvlak bij wetgeving ‘politiek niet altijd mogelijk blijkt’. Omdat de vier landen het niet eens konden worden, is in 2016 door het toenmalige kabinet een voorstel gemaakt. Dat is, enigszins gewijzigd, nu ingediend. ,,Dat een regeling die geschillen beoogt op te lossen nu voor zoveel onenigheid zorgt, vind ik spijtig, maar ontslaat mij niet van de verantwoordelijkheid om uitvoering te geven aan artikel 12a Statuut.”
Op de suggestie van GroenLinks en SP om met behulp van gezaghebbende juristen en oud-politici een nieuw voorstel op te stellen dat wel op breed draagvlak kan rekenen, reageert Knops wat geprikkeld. ,,Het staat de leden van de Tweede Kamer uiteraard vrij om, eventueel in samenwerking met de Gevolmachtigde ministers van de Caribische landen, zelf een rijkswetvoorstel (..) aanhangig te maken. Een dergelijk voorstel zal echter ook op de steun moeten kunnen rekenen van de (Nederlandse, red.) regering.” En daar moet de Kamer niet op rekenen, maakt de staatssecretaris duidelijk, want het kabinet wil geen voorstel waarin een bindend oordeel wordt opgelegd aan de RMR.