Van onze correspondent
Den Haag - Met grote tegenzin geeft de Tweede Kamer unaniem zijn zegen aan het wetsvoorstel de lokale democratie op Sint Eustatius op te schorten.

,,Het is een besluit, een nucleaire optie, dat bedoeld is om nooit te nemen”, vatte SP'er Ronald van Raak de gevoelens samen tijdens het spoeddebat met staatssecretaris Ronald Knops (CDA) van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Met Van Raak waren alle fractiewoordvoerders (alleen Forum voor Democratie was niet vertegenwoordigd) echter ook de overtuiging toegedaan dat de ingreep ‘onvermijdelijk en aanvaardbaar’ is.
Eensgezindheid was er ook over in wiens belang de ingreep is: de bevolking, want die is, in de ogen van de Kamer, al jarenlang de dupe van politici die het eigen belang en dat van 'family & friends' vooropstellen. ,,De burgers moeten de verbeteringen wel snel merken”, aldus Joba van den Berg die vroeg om ‘een concreet plan met tijdpad’.
Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) hamerde erop dat de vooruitgang zich niet moet beperken tot betere wegen, maar dat ook de armoedebestrijding aandacht behoeft. Zij drong er op aan het onderzoek naar het bestaansminimum in Caribisch Nederland versneld af te ronden.
André Bosman (VVD): ,,De situatie is volstrekt onhoudbaar. Het is nu tijd om door te pakken om de voorzieningen te verbeteren. We hebben te lang weggekeken.” Henk Krol (50Plus): ,,Het klinkt als een coup. Hoe gaat dit bij de bevolking en internationaal landen? We moeten ook de hand in eigen boezem steken.” Antje Diertens: ,,D66 betreurt het dat het zo ver heeft moeten komen. We moeten ook kritisch kijken naar onze eigen rol zoals het niet nakomen van beloften en desinteresse.”
Van den Berg: ,,Waar twee kijven hebben twee schuld." Van Raak sprak van een 'droevige dag': ,,Een klein groepje laat Statia afzakken naar een soort dictatuur. Waarom niet eerder ingegrepen? Het rapport maakt melding van veel strafbare verwijten. Worden de bestuurders ook vervolgd?" Van Tongeren hekelde de 'chaotische aansturing' vanuit Den Haag en het 'laten doormodderen' van het lokale bestuur. Machiel de Graaf (PVV): ,,Dit is een wake-up call voor de bevolking. De bevolking moet geholpen worden, maar first best is dat Statia uit het Koninkrijk wordt gezet."
Stieneke van der Graaf (ChristenUnie) vond ook dat Nederland de kwestie veel te lang heeft laten voortduren. ,,De mensen op Sint Eustatius verdienen een goed bestuur dat wil bouwen aan de toekomst van het eiland. Het is triest voor iedereen die zich met Sint Eustatius verbonden voelt dat het huidige lokale bestuur het eiland zó heeft verwaarloosd. De inwoners zijn de dupe."
Roelof Bisschop (SGP) sprak van een 'republiek van een bedenkelijke soort'. Attje Kuiken (PvdA) spaarde haar partijgenoot Plasterk niet: ,,Nederland heeft ook steken laten vallen. Het was te veel pappen en nathouden." Tunahan Kuzu (DENK) weet het ontstaan van het conflict aan 'desinteresse' van Nederlandse zijde. Frank Wassenberg (Partij voor de Dieren) was al even kritisch over de rol van Den Haag.
Staatssecretaris Knops erkende dat de Nederlandse regering 'steken heeft laten vallen, soms ook een beetje heeft weggekeken en de kool en de geit heeft willen sparen. En dat, zo vermoedt hij, uit angst te worden beticht van neokolonialisme. ,,De kritiek op Nederland is terecht, maar verklaarbaar. Als dit had gespeeld in een gemeente in Europees Nederland was er al lang ingegrepen. Alle instrumenten zijn ingezet, de gereedschapskist is uitgeput, er is geen dialoog mogelijk. Er waren geen andere opties.”
De bewindsman liet zich niet verleiden zich uit te spreken over een tijdstip waarop het bestuur over Statia kan worden teruggeven aan een lokaal bestuur. ,,De commissie denkt niet dat het binnen twee jaar mogelijk is. Ik weet het niet. Kan het eerder, dan gebeurt het eerder. Ik wil het zo snel als realistisch mogelijk is."
Alle fracties schaarden zich achter de ingreep. Vandaag volgt de plenaire stemming waarna de Eerste Kamer zich erover buigt. Knops kan ook dat debat met vertrouwen tegemoetzien, hetgeen betekent dat het slechts een kwestie van uren is dat Den Haag de dienst uitmaakt op Statia.