Door René Zwart
Den Haag - Het kritische rapport dat voormalig chef van de Nationale Politie Gerard Bouman over het politiekorps van Bonaire, Sint Eustatius en Saba heeft opgesteld, mag wat de SP betreft meteen de prullenbak in.
Tweede Kamerlid Ronald van Raak: ,,Onbegrijpelijk dat deze man, naar wie een onderzoek loopt wegens mogelijke betrokkenheid bij corruptie, nu de eilanden zo de maat neemt.” De SP’er vindt dat het onderzoek opnieuw moet worden gedaan, maar dan wel ‘door iemand met gezag’.
Volgens Bouman maakt het Korps Politie Caribisch Nederland (KPCN) zich al jarenlang schuldig aan niet-integer handelen. Dat berichtte het dagblad Trouw zaterdag, dat de hand heeft weten te leggen op het nog vertrouwelijke rapport. Een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie (V&J) meldt desgevraagd dat het document voorzien van een reactie van minister Ard van der Steur (VVD) nog deze maand naar de Kamer wordt gestuurd.
Bouman, die de Nationale Politie in chaos achterliet maar met behoud van zijn riante salaris als adviseur mocht aanblijven, bracht in opdracht van de bewindsman drie maanden door op de BES-eilanden om de politieorganisatie door te lichten, nadat opnieuw een uit Nederland gezonden korpschef was mislukt. In een als bijlage bij zijn rapport gevoegde memo gaat de voormalige politiebaas in op integriteitsschendingen binnen het BES-korps.
Bouman begint met de opmerking ‘dat het huidige managementteam consequent en adequaat ingrijpt als er sprake is van overduidelijk niet-integer handelen’. Maar, zo vervolgt hij: ,,Het gedrag dat wij geconstateerd hebben, zoals het onrechtmatig gebruik van dienstvoertuigen, privé-activiteiten uitvoeren in diensttijd en het onrechtmatig schrijven en laten uitbetalen van overuren, wordt niet gezien als niet-integer gedrag. Dit is het uiteraard naar de letter wel. Het feit dat het al decennialang wordt geaccepteerd, is omdat het deel uitmaakt van de mores van het korps”, zo staat te lezen in de memo waarvan deze krant dit weekend een kopie in handen kreeg.
,,Indien op voorhand al bekend is dat diensten langer zullen duren, dan dient dat als zodanig te worden ingepland. Van overwerk is dan geen sprake. Het jaarlijks terugkerende feest Dia di Rincon is daarvan een voorbeeld. Dit vindt elk jaar op dezelfde dag plaats, maar de extra mensen waarvan al lang bekend is dat deze nodig zijn, worden pas vlak voor het evenement in het rooster gepland. Dit betekent overuren en verschuivingsuren waar een toeslag voor geldt.”
Bouman stelt dat de nieuwe (nog aan te stellen) korpschef een einde aan dit gedrag dient te maken. Hij doet de aanbeveling om ‘de basisbeginselen van het integriteitsbeleid concreet te beschrijven en tot in de haarvaten van het korps bekend te maken’. Een zo’n grondbeginsel zou moeten zijn dat dienstvoertuigen niet langer voor privédoeleinden worden gebruikt. ,,Dit heeft alleen effect wanneer er strikt wordt gehandhaafd.”
De formulering van een integriteitsbeleid waaraan het korps al voor het onderzoek van Bouman was begonnen, vindt geen genade in diens ogen: ,,Dat leest geen diender. Het integriteitsbeleid dient helder te zijn. Neem hiervoor de vier kernwaarden over van de politie in Nederland. Het wiel is namelijk al uitgevonden.”
De adviseur pleit voor een ‘nieuwe wending’ voor het gehele korps. ,,De norm zal duidelijk gesteld en goed uitgelegd moeten worden. Hiervoor is voorbeeldgedrag vanuit de leiding nodig en een duidelijke koers.” Hij stelt voor steekproefsgewijze controles in te voeren op de naleving van het integriteitsbeleid. ,,Misbruik wordt gestraft, want integriteit hoort vanzelfsprekend te zijn. Het KPCN moet een korps worden waar men met trots werkt, waar men elkaar professioneel aanspreekt op het functioneren en waar men integer handelt.”
Bouman komt met zijn verhaal op een pikant moment. Terwijl hij vorige week een afrondend bezoek bracht aan de eilanden, kwam hij in Nederland onder vuur te liggen. Hem wordt verweten dat hij als hoogste baas van de Nationale Politie een oogje heeft toegeknepen bij de geldverspilling door de centrale ondernemingsraad. Vele honderdduizenden euro’s gingen op aan in champagne ondergedompelde feestjes in de duurste hotels, maar bijvoorbeeld ook aan een ‘all inclusive’ snoepreisje naar Curaçao. Door Boumans opvolger is daarvan aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie (OM).
Van der Steur laat de rol die Bouman heeft gespeeld door een externe partij onderzoeken. Ondanks kritiek uit de Kamer heeft de minister besloten zijn omstreden adviseur niet op non-actief te plaatsen.
De politievakbond in Caribisch Nederland heeft zich destijds verzet dat het onderzoek werd uitgevoerd door Bouman. Diens reputatie van houwdegen was hem vooruitgesneld na zijn ondiplomatieke optreden op Sint Maarten, waar hij de regering en het plaatselijke korps te corrupt achtte om mee samen te werken.