Van onze correspondent
Den Haag - De Tweede Kamer heeft twijfels of het er bij verkiezingen op Curaçao, Aruba en Sint Maarten wel eerlijk aan toe gaat, maar de Nederlandse regering ziet geen reden om in te grijpen.

VVD’er André Bosman vreest dat de verkiezingen vrijdag op Curaçao uitlopen op een overwinning voor de MFK van Gerrit Schotte: ,,Deze man loopt de kans weer aan de knoppen van het bestuur van Curaçao te komen zitten. Ik voorzie een bestuurlijke chaos”, aldus het Kamerlid gistermiddag tijdens het Vragenuurtje. Omdat minister Ronald Plasterk (PvdA) van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verplichtingen had in de Eerste Kamer was diens waarnemer Stef Blok (VVD) ontboden. Aanleiding was het artikel vorige week in De Telegraaf dat de Venezolaanse regering actief zou bijdragen aan de verkiezingscampagnes van enkele Curaçaose partijen.
,,’Venezuela hielp Wiels aan de macht’, kopte De Telegraaf. Een ontluisterend verhaal over een anonieme informant die de politieke kopstukken van Curaçao de deur ziet platlopen van het consulaat van Venezuela. Hoewel de betrokkenheid bij Pueblo Soberano het grootst was, is het contact tussen het consulaat en sommige andere politieke partijen ook nauw. Wie ageert tegen het Koninkrijk, lijkt van harte welkom. Zo zou het contact met Charles Cooper, in 2012 lijsttrekker van de MAN, uitstekend zijn. Ook de inmiddels om corruptie veroordeelde MFK-leider Gerrit Schotte is een bekende gast in het rode pand aan de Scharlooweg”, zo vatte Bosman het artikel samen.
De VVD’er wees op de peilingen die een overwinning voor de MFK voorspellen en de bereidheid van sommige andere partijen om met Schotte een coalitie te vormen. ,,Deze man is veroordeeld voor corruptie, omkoping en witwassen. De rechter sprak bij de veroordeling zelfs de volgende woorden: ‘Door uw handelen hebt u het vertrouwen van burgers ernstig geschaad. Uw persoonlijke belang stond altijd voorop en uit niets blijkt dat u inziet dat dat handelen ontoelaatbaar was’, aldus de rechter”, aldus het Kamerlid.
Blok: ,,Curaçao is een autonoom land binnen het Koninkrijk. Volgens de eigen wetgeving van Curaçao is financiering door een buitenlandse mogendheid van een politieke partij actief op Curaçao, niet toegestaan. Als de anonieme informant reden heeft zich zorgen te maken, is de logische weg om aangifte te doen of ten minste om de informatie ter beschikking te stellen van het Openbaar Ministerie. Het OM op Curaçao heeft ook in het recente verleden ervan blijk gegeven meldingen van misstanden door politici serieus te nemen. De recente geschiedenis leert dat het goed is toegerust om bij concrete aanwijzingen strafrechtelijk op te treden.”
Voor Bosman was dat antwoord te mager: ,,De problemen zijn groot, niet alleen op Curaçao maar zeker ook op Sint Maarten. Ook daar zijn serieuze pogingen gedaan om het bestuur te kopen. Daar zijn verbindingen met mensen van de maffia. Op het moment dat die de macht krijgen en mensen op plekken zetten, krijgt de maffia de kans om de centrale bank van bijvoorbeeld Curaçao of Sint Maarten in handen te nemen.”
De VVD’er benadrukte dat verkiezingen de basis zijn van de democratie. ,,Het kan niet zo zijn dat we daar risico lopen dat het bestuur wordt gekocht. De commissie Koninkrijksrelaties heeft gevraagd om onafhankelijk toezicht op de verkiezingen op de eilanden. Is daarvan sprake geweest bij de verkiezingen gisteren op Sint Maarten? Gaat het vrijdag op Curaçao en hopelijk volgend jaar op Aruba gebeuren?”
De bewindsman erkende dat de risico’s ‘groot’ en ‘ongewenst’ zijn, maar: ,,Zowel Curaçao als Sint Maarten kan gebruikmaken van ondersteuning vanuit Nederland, indien daar prijs op wordt gesteld. Wij hebben (via de Rijksministerraad, red.) beide landen gewezen op de mogelijkheid om buitenlandse verkiezingswaarnemers uit te nodigen, maar het is aan de landen zelf om daar al dan niet gebruik van te maken.”
Het is die vrijblijvendheid die Bosman niet zint: ,,In artikel 43, lid 1 van het Statuut staat dat het waarborgen van goed bestuur in principe wordt gedaan door de landen zelf. Indien er daarover echter zorgen zijn, is ook artikel 2 van toepassing dat het Koninkrijk dat goede bestuur dient te waarborgen.”
Een stoïcijnse Blok: ,,De waarborgfunctie houdt niet in dat Nederland in alle gevallen treedt in de handelingsvrijheid van een autonoom land. Het OM op Curaçao heeft adequaat opgetreden in gevallen waarin er concrete aanwijzingen waren van corruptie door politici. Dat optreden heeft ook geleid tot veroordelingen. Dat toont aan dat de instellingen van het land Curaçao in staat zijn doeltreffend op te treden. Het inroepen van de waarborgfunctie is daarom op dit moment niet aan de orde.”
Bosman moest het ermee doen, maar kon niet laten waarschuwende woorden te spreken: ,,De VVD maakt zich grote zorgen over de toekomst van de democratie. Als wij de zaken niet goed controleren en niet toezicht houden op de verkiezingen en wat er gebeurt op Aruba, Curaçao en Sint Maarten, glijden die landen af naar corruptie en naar wanorde. Er waren verbeteringen, maar ik voorzie op Curaçao grote problemen, mocht de partij van Gerrit Schotte de grootste worden.”
De zorgen van de liberalen worden gedeeld door coalitiegenoot PvdA. Roelof van Laar: ,,Er duiken constant berichten op dat de verkiezingen op de Caribische eilanden niet goed verlopen. Er wordt invloed gekocht, er worden stemmen gekocht en er lopen nu nog rechtszaken over de verkiezingen van vier jaar geleden. Ondertussen heeft het parlement dat toen gekozen is, wel vier jaar gezeten. Is het niet toch zaak dat het kabinet in overleg met de landen beziet of we die verkiezingen beter kunnen borgen, of we meer transparantie kunnen krijgen in de financiering van partijen, hoe de procedures verlopen en wat de waarborgen daarop zijn? We hebben een waarborgfunctie op Koninkrijksniveau. Dan moeten we daar ook gezamenlijk met de betrokken landen invulling aan geven.”
Blok bleef onverzettelijk: ,,Er is gekozen voor de status van autonome landen binnen het Koninkrijk. Dat houdt in dat er een waarborgfunctie is die in werking kan treden indien daar een zeer dringende aanleiding toe is. Ik zei al dat het OM op Curaçao adequaat heeft gehandeld. De staatkundige verhoudingen zijn zo dat het allereerst aan de landen zelf is om te waarborgen dat verkiezingen ordentelijk verlopen en dat democratie en rechtsstaat ordentelijk functioneren.”