Van onze correspondent

Den Haag - De ministeries moeten ophouden Bonaire, Sint Eustatius en Saba te vertellen wat belangrijk voor ze is en leren te luisteren naar wat de eilanden zelf aangeven nodig te hebben aan ondersteuning uit Den Haag.

Dat was de boodschap die André Bosman (VVD), Roelof van Laar (PvdA), Ronald van Raak (SP) en Paul van Meenen (D66) gisteren in grote eensgezindheid probeerden over te brengen aan minister Ronald Plasterk (PvdA) van Binnenlandse Zaken tijdens het zogeheten notaoverleg over het evaluatierapport van de Commissie Spies en de reactie van het kabinet daarop.
De genoemde fracties drongen er tevens bij de bewindsman op aan meer uitvoeringstaken aan de eilanden over te laten. Als voorbeeld werd het uitgeven van visvergunningen aangehaald. Daarover wordt nu in Den Haag beslist terwijl het veel minder omslachtig is dat lokaal te doen.
Plasterk verklaarde de dringende raad om meer toe te vertrouwen aan de eilanden te hebben begrepen: ,,Als er geen reden is het niet te doen, doen we het.” Hij beloofde met de eilandbesturen te overleggen welke uitvoeringstaken vanuit Den Haag overgedragen kunnen worden aan Kralendijk, Oranjestad of The Bottom.
Het voorbehoud dat de minister maakte dat de eilanden het wel aan moeten kunnen, wekte meteen de argwaan van de commissieleden. ,,De minister moet goed luisteren: uitgangspunt moet zijn dat wat je aan de eilanden kunt overlaten, ook aan ze overlaat. En het is aan de eilanden te vertellen waar zij ondersteuning van Den Haag willen", aldus Van Raak.
Plasterk stelde dat er al zo wordt gewerkt en dat rijksambtenaren zich 'suf' overleggen met de eilanden. ,,Maar de ministeries verzinnen telkens wel weer iets waarom ze het toch zelf blijven doen", bracht Van Raak daar tegenin. ,,De ministeries moeten de cultuuromslag nog maken."
Wat de Kamerleden het meest dwars zit, is het feit dat de armoede in Caribisch Nederland sinds 2010 is toegenomen. De PvdA en de SP willen daarom dat de kinderbijslag met ingang van 2017 wordt verhoogd van 40 dollar per kind per maand naar 150 dollar.
De partijen denken zo een deel van de armoede weg te nemen bij gezinnen - met kinderen - die onvoldoende inkomen hebben om de maand rond te komen. De financiering van de maatregel - geschat op 6 miljoen - zou gevonden moeten in het huidige budget (367 miljoen) dat het rijk jaarlijks voor de eilanden uittrekt.
Plasterk uitte zijn bedenkingen: de verhoging van de kinderbijslag zou weleens ten koste kunnen gaan van het budget voor onderwijs of zorg, gezinnen met een hoog inkomen profiteren mee en het biedt geen oplossing voor mensen met AOV. Van Laar: ,,Ik ben ervan overtuigd dat er binnen het bestaande budget ruimte kan worden gevonden. We zeggen met zijn allen dat niet al het geld effectief wordt besteed. En ten aanzien van de gepensioneerden heeft het kabinet zelf al aangekondigd de AOV te willen verhogen."
Omdat de bewindsman niet overliep van enthousiasme diende zijn partijgenoot mede namens Van Raak een motie in met de opdracht aan de minister te inventariseren of er binnen de begroting dekking kan worden gevonden voor de benodigde 6 miljoen en de Kamer daarover in september te informeren. ,,Mocht die dekking niet worden gevonden, dan moeten we misschien harde keuzes maken", opperde Van Laar.
Veel meer dan dat leverde het debat dat werd bijgewoond door de Eilandsraadsleden van de drie eilanden niet op. Opvallend was de afwezigheid van het CDA dat zich in de afgelopen jaren altijd zeer betrokken heeft getoond bij het Caribisch deel van het Koninkrijk en Bonaire in het bijzonder. Van Raak sprak er schande van. ,,Het CDA, de ChristenUnie en GroenLinks hebben vijf jaar geleden haast gemaakt met de staatkundige hervorming, maar nu er verantwoording moet worden afgelegd over wat er niet goed is gegaan, zijn ze er niet bij. Daar is geen excuus voor want er zijn vandaag geen andere vergaderingen."
Een andere afwezige werd verontschuldigd: er was uitgekeken naar het optreden van D66-voorman Alexander Pechtold en zijn confrontatie met Plasterk, maar hij keerde op weg naar Den Haag ziek huiswaarts. De als vervanger opgetrommelde Van Meenen maakte het de minister echter niet minder lastig.
,,Het gevaar bestaat dat de eilanden vermalen worden door de ministeries. Er is geen visie, er is geen samenhang, er is geen gezamenlijkheid, ze lopen elkaar in de weg en er is onvoldoende inspraak voor de eilanden. Het ministerie van BZK moet een sterkere regierol krijgen. In onderwijs en zorg is veel energie gestoken, maar waar was het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid?"
Volgens Van Meenen worden de verbeteringen in het onderwijs en de zorg overschaduwd door de armoede. ,,Van de belofte dat het rijk zou zorgen voor een binnen Nederland aanvaardbaar sociaal voorzieningenniveau is weinig terecht gekomen. De eilanden zijn volwaardig onderdeel van Nederland, met de plichten en rechten die erbij horen, maar we gaan daar willekeurig mee om. We hebben een ereschuld."