Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Curaçao heeft behoefte aan een autocratische leider, die het eiland als een bedrijf moet besturen. Een daadkrachtige leider zou het eiland uit het slop kunnen halen.

Dat schrijven juristen Pieter Huisman, Michael Bonapart en Thomas van Walcheren in een artikel voor de eerstvolgende editie van het Caribisch Juristenblad van de Antilliaanse Juristenvereniging. Het Antilliaans Dagblad kreeg alvast inzage in het artikel.
De leider wordt door de auteurs een ‘benevolent dictator’ (vrij vertaald: een vriendelijke dictator) genoemd. Deze heeft absolute politieke macht, die hij uitoefent ten gunste van het volk. Door middel van referenda of een volksvertegenwoordiging is er nog wel sprake van enige democratische besluitvorming. Toch lijkt zo’n autocratisch bestuur in tegenspraak met de democratische beginselen die in de Staatsregeling en het Statuut zijn vastgelegd. Maar de juristen brengen daar tegenin dat de grondrechten van het individu nog voldoende worden gerespecteerd. Ze stellen zelfs dat de Koninkrijksregering zal moeten instemmen met een wijziging van de Staatsregeling om de ‘benevolent dictator’ mogelijk te maken.
Aanleiding voor de bespiegeling van het drietal is de kwakkelende economie van Curaçao en enkele artikelen van anderen over de voortdurende malaise en de gemiste kans in 2010, waardoor de Caribische landen nog steeds vatbaar zijn voor slecht bestuur. Niet voor het eerst wordt een vergelijking gemaakt met Singapore dat onder vergelijkbare omstandigheden wel een succes is geworden, terwijl Curaçao evenveel potentieel heeft.
Curaçao zou wellicht een tijd bestuurd moeten worden als een besloten vennootschap, schrijven de juristen. Visie, leiderschap en daadkracht zijn nodig en de regering zou een grotere controle moeten krijgen op de economie. Dit ‘verlicht absolutisme’ moet wel op Curaçaose wijze worden uitgevoerd. ,,Verzwakking van de democratische controle dient te allen tijde te worden voorkomen.” En dit is volgens het Statuut mogelijk, stellen de auteurs. ,,Wat betreft de staatsinrichting van de landen is inhoudelijk in het Statuut niets geregeld. Dit is een zelfstandige aangelegenheid.” Kortom, Curaçao mag naar eigen inzicht het bestuur inrichten met inachtneming van ‘de fundamentele rechten en vrijheden, rechtszekerheid en deugdelijkheid van bestuur’ (artikel 43 van het Statuut).
Voor de wijzigingen in de Staatsregeling van Curaçao die nodig zijn voor het invoeren van een autocratische leider is de instemming nodig van de Koninkrijksregering. Volgens Huisman, Bonapart en Van Walcheren mag dit geen problemen opleveren als artikel 43 in het achterhoofd wordt gehouden. Het grootste probleem daarbij is volgens hen de definitie van het begrip ‘deugdelijk bestuur’. Daarin staat de democratische rechtsstaat centraal met zijn ‘checks and balances’, het voorkomen van corruptie en de integriteit en transparantie van bestuur. Op Curaçao zijn alle institutionele voorwaarden aanwezig en daar zal een model met een ‘benevolent dictator’ geen verandering in brengen. De auteurs stellen dat democratie geen eis is voor een rechtsstaat: ,,Ook een land met een dictatuur kan een rechtsstaat zijn.” Maar ze geven toe dat de democratische principes in de loop der tijd vervlochten zijn geraakt met de rechtsstatelijke eisen.
De waarborgfunctie van het Koninkrijk zal gewoon blijven bestaan en daarom zal het Koninkrijk moeten instemmen met het wijzigen van de Staatsregeling. De waarborgfunctie is niet bedoeld voor beleidsmatig toezicht, maar voor het waarborgen van mensenrechten, deugdelijkheid van bestuur en rechtszekerheid. Zo lang die zijn gegarandeerd is er geen reden voor het Koninkrijk om in te grijpen. ,,Over het intern zelfbestuur heeft het Koninkrijk in beginsel niets te zeggen.” De integriteitseisen zullen nog steeds worden nageleefd en alle kandidaat-bewindslieden zullen aan een screening worden onderworpen. Met een kleine taalkundige wijziging van de integriteitswetgeving zal deze ook van toepassing zijn op de ‘benevolent dictator’.
Ook al zijn de aanpassingen in de wetgeving en de Staatsregeling beperkt, de juristen ontkennen niet dat er mogelijk ook problemen kunnen zijn bij de invoering van het autocratische stelsel: ,,Het model dat in Singapore blijkt te werken, werkt niet automatisch ook op Curaçao.” Het individualisme en de pluriforme samenleving kunnen beletselen zijn, schrijven zij. ,,Bovendien kan men zich afvragen of het doel met minder vergaande middelen kan worden bereikt.” Maar het is het proberen waard: ,,De wereld zal met interesse de ontwikkeling van de ‘benevolent dictator’ op Curaçao volgen.” Zelfbeschikkingsrecht van het volk van Curaçao is het uitgangspunt. Het artikel besluit met: ,,Op naar verlicht absolutisme dus, maar dan wel op Curaçaose wijze! Kòrsou, ta bo mes ta bo futuro! (Curaçao je hebt je toekomst in eigen hand)!”