Wat is het nu?
Wat is het nu? Hoeveel bedraagt de staatsschuld van Aruba nu werkelijk? Wie spreekt de waarheid of wie heeft het correct? De Centrale Bank van Aruba (CBA) of de regering van Aruba? De eerste stelt dat de nationale schuld dit jaar uitkomt op 3.285 miljoen florin (bijna 3,3 miljard); dat komt overeen met 71,2 procent van het bruto binnenlands product bbp (zeg maar de totale omvang van de economie gedurende een jaar), oplopend naar 76,6 procent in 2016. Nee, zegt het kabinet Eman, de overheidsschuld komt in 2013 uit op 66,1 procent; en het huidige financieel beheer van minister De Meza van Financiën beoogt de overheidsschuld in 2016 tot rond de 60 procent van het bbp terug te brengen. Wie moet het publiek geloven? Wat is er werkelijk aan de hand? Zijn de openbare financiën weer enigszins op orde aan het komen, of juist andersom: lopen de overheidsfinanciën uit de hand is er reden voor grote zorg omdat doorgaan op deze koers leidt tot een onhoudbare situatie?
Het politiek bestuur heeft er - zeker in verkiezingsjaar - meer belang bij om de cijfers iets ‘op te poetsen’ dan de doorgaans droge, bijna saaie, professionele functionarissen van een Centrale Bank. Laatstgenoemden hoeven in september niet te worden herkozen en hoeven dus ook niet te scoren. Maar óók een Centrale Bank kan natuurlijk steekjes laten vallen en fouten maken. Van dit laatste is echter tot nu toe niets gebleken. Integendeel, de aanhoudende begrotings- en financieringstekorten van Aruba wijzen er op dat de schuldquote inderdaad eerder toe- dan afneemt. En zeker als blijkt dat door tegenvallers het gerealiseerde - werkelijke - tekort nog veel groter is. Tekorten moeten aangevuld worden door (bij) te lenen, waardoor aan het eind van de rit de schuld groter is geworden. Dat geldt voor individuele personen, alle huishoudens en natuurlijk eveneens voor de overheid die aangestuurd wordt door de regering die op dat moment aan de macht is.
Dat er gegronde redenen waren en zijn om als overheid bewust een zekere periode meer uit te geven dan te ontvangen, is iets anders. Dat is een politiek verhaal, waar overigens de consequenties voor moeten worden gedragen. De Meza voert aan dat toen hij in de regering van premier Mike Eman in 2009 aantrad Aruba zich in ‘de ergste crisis ooit’ bevond. Dat is overigens zeer discutabel, want velen zullen menen dat in 1986 met het verlaten van de Antillen en het verkrijgen van de status aparte en gelijktijdig het onverwachte vertrek van de toenmalige Lago-raffinaderij, het diepste dal was. Maar los daarvan betoogt de bewindsman van Financiën dat in zo’n crisissituatie van 2009 de regering niet zwaar kan gaan snoeien in de uitgaven van de overheid om het tekort terug te dringen, maar juist de economische groei moet stimuleren (met overheidsbestedingen). De Meza erkent dat dit proces om weer een balans te vinden wel langer duurt dan gepland, en dat siert hem. Het zou hem en de regering ook sieren als zij de Centrale Bank niet alleen aanhalen als het bewijs van geslaagd regeringsbeleid als het politiek zo uitkomt - toen de CBA eerder voor 2013 uitging van een reële groei van 5,1 procent, maar dit overigens later naar beneden bijstelde tot 2,6 procent - maar óók wanneer de analyse van de macrocijfers door de CBA voor de regering minder gunstig uitpakt. Het is beter om als minister met de onafhankelijke rekenmeesters van de Centrale Bank - tevens gesprekpartner van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) - met elkaar om de tafel te gaan en de cijfers naast elkaar te leggen, dan om het instituut CBA publiekelijk af te vallen. Daar heeft de burger in elk geval niet veel aan. Die wil weten: Wat is het nu?
