Na ‘cold turkey’ nu economie
Analyse van een onzer verslaggevers
In de laatste drie maanden van het jaar trekt de economie doorgaans iets aan, aangewakkerd door meer lokale consumptie gerelateerd aan de kerst en de jaarwisseling. Dat is ook hard nodig, want veel Curaçaose bedrijven kampen in 2013 met (zwaar) tegenvallende verkopen. Volgens eerdere prognoses van de Centrale Bank krimpt de economische taart dit jaar met 0,7 procent, maar menig ondernemer voelt in zijn kassa een veel grotere terugval. De eerste signalen zijn zichtbaar met een forse toename aan ontslagaanvragen. Dit lijkt geen toeval, noch tijdelijk of seizoengebonden te zijn. Veel sectoren groeien niet of zitten zelfs in de min, alleen het toerisme vertoonde tot nu een plus. Maar de aantallen verblijfstoeristen uit de voornaamste markt, Nederland, staan al een tijd onder druk. De concurrentiestrijd tussen TUI/Arke en Corendon/KLM lijkt vooralsnog niet méér stoelen en méér bezoekers te brengen, maar vooral lagere pakketprijzen en dus gasten die minder te besteden hebben. De gemiddelde hotelbezetting loopt al een tijd terug, met ongeveer tien procentpunten, en sinds kort ook de prijs per kamer en dus de opbrengst per beschikbare kamer. Dit terwijl het een publiek geheim is dat diverse hotels op het randje van de afgrond staan en een aantal al tijden gesloten is (Sunset Waters bij Coral Cliff/Santa Martha en Habitat bij Coral Estates), weer andere nog altijd niet open (Palapa Resort & Marina te Caracasbaai en Sant Cruz Resort) en Puerto Oasis bij Caracasbaai niet verder kwam dan een ceremoniële eerste steen.
Door een verslechterde economie, afgenomen vertrouwen en een overheid die slecht of zelfs erg laat betaalt, gaat het met de al weinig voorbeeldige betalingsmoraal verder bergafwaarts, houden ondernemingen hun geld zo lang mogelijk op zak en ontstaan er aanzienlijke cashflowproblemen. Leveranciers van producten en diensten moeten nóg langer op hun geld wachten. De overheid (zie onder andere de huurschulden aan Monumentenzorg) en overheids-nv’s (late of geen afdrachten van sociale premies en door de consument betaalde omzetbelasting) geven niet het goede voorbeeld en - sterker - verergeren de problemen. Ook PdVSA en dochter PdV Marina van de Venezolaanse staatsoliemaatschappij hebben lak aan tijdige financiële voldoening voor bijvoorbeeld geleverde havendiensten.
Tegenover al deze schaarste aan geldmiddelen staat ondertussen wel een enorme pot geld van ruim een miljard gulden aan verplichte reserves renteloos bij de Centrale Bank te staan. Hoewel de vaak herhaalde uitleg begrijpelijk is, namelijk met als doel de liquiditeit van de commerciële banken en daarmee de groei van de kredietverlening te beïnvloeden om de betalingsbalans en daarmee deviezenvoorraad van het land op een aanvaardbaar peil te houden. Toch is het nu - zoals de Centrale Bank zelf ook aangaf - na de ‘cold turkey’-aanpak van de regering om de landsbegroting weer op orde te krijgen, tijd alles op alles te zetten om de economie aan te zwengelen (en banen te behouden en te creëren). Daar is overigens zeker niet alleen meer geld voor nodig, maar bovenal vertrouwen en het wegnemen van de grootste angst van banken en investeerders, namelijk dat zij en de samenleving nog niet gevrijwaard zijn van de negatieve gevolgen van de grillen van de politiek. Dat beperkt zich niet alleen tot de (directe) bemoeienis met tarieven van een overheids-nv als Aqualectra, zoals vooral ten tijde van het kabinet Schotte (MFK) het geval was, maar ook nu nog met de benoeming van de echtgenote van premier Asjes (PS) in de Raad van Commissarissen van het nutsbedrijf en het toeristenbureau. Alsmede met volstrekt ondoordacht acties ten aanzien van de financiering van het vrije onderwijs en de centrale distributie van de schoolboeken, waartoe Stichting Studiefinanciering Curaçao niet was/is uitgerust en waarmee de overheid ernstig heeft gefaald, getuige het feit dat alleen al op Radulphus College nog 10.261 boeken ontbreken - terwijl de eerste schoolperiode er reeds op zit. Maar ook de wijze waarop PS-minister Francisca van Sociale Ontwikkeling als een olifant in de porseleinkast bij de sociale werkplaats Tayer Soshal te Santa Martha te werk is gegaan en directie en stichtingsbestuur mede op grond van vermeende ‘mishandeling’ van de deelnemers aan de kant zette, terwijl de ambtelijke top van haar SOAW-ministerie nog altijd op non-actief staat, draagt beslist niet bij tot meer vertrouwen.
