Huiswerk Aruba
De Arubaanse regering heeft huiswerk, zeker als het gaat om het op orde brengen van de overheidsfinanciën, en kan hierbij zichzelf ‘heruitvinden’. Voorzitter Age Bakker van het College financieel toezicht (Cft) wijst erop dat Aruba in het verleden al heeft aangetoond het te kunnen en ziet niet in waarom het eiland, dat sinds 1986 de status aparte als land heeft, dit niet opnieuw zou kunnen. Een terechte opmerking van de professor, die afgelopen weekend een lezing gaf aan de Universiteit van Aruba. Maar dan moet de emotie, die vanaf medio 2014 overheerst met een hongerstaking van premier Eman als dieptepunt, plaatsmaken voor een meer zakelijke benadering. Daar is met vakminister Bermudez op Financiën deels meteen al een goed begin mee gemaakt. Er moet echter méér gebeuren. Zo is het financieel toezicht (door Cft) niet wettelijk geregeld. Dat erkent ook Bakker zelf, met de toevoeging het toezichtswerk te doen formeel op verzoek van de Arubaanse regering. Dat dit in de praktijk gebeurt onder druk van de Rijksministerraad (RMR) in Den Haag na de aanwijzing vorig jaar, doet er - als het gaat om de effectiviteit - eigenlijk niet toe. Waar het wél om gaat, of om zou moeten gaan, is hoe voor de belastingbetalende burger de koers ten aanzien van de tekorten en als gevolg daarvan grotere staatsschuld wordt gewijzigd. ,,De tekorten van vandaag zijn de belastingen van morgen. Het geld moet hoe dan ook worden opgebracht”, aldus Bakker. Duidelijker kan het haast niet worden verwoord. Er zijn namelijk grenzen aan het idee dat de overheid de economie kan stimuleren met publieke bestedingen. Gemiddeld heeft de regering de afgelopen paar jaar 8,4 procent meer uitgegeven dan dat er binnenkwam. Daardoor is de schuldpositie van Aruba gegroeid tot 80 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Het roer moet niet een beetje, maar flink om. Dat beseffen Eman en zijn ministersploeg ook. De vraag is alleen hoe en met welke ‘adviseur’. Een eigen Fiscal Council (begrotingskamer) klinkt mooi, maar zal - zo moet helaas worden gevreesd - niet het gewicht en de autoriteit hebben als het Cft; dat niet alleen garant staat voor onafhankelijkheid en deskundigheid, maar waarvan de adviezen ook daadwerkelijk consequenties hebben. Overigens niet primair in het belang van het Koninkrijk (lees: Nederland), maar vooral ter bescherming van de belasting- en premiebetalende burgers en bedrijven van Aruba. Overigens is en blijft wat er in de landsbegroting staat een zaak van de regering in Oranjestad zelf. Het Cft adviseert alleen aanpassingen als wordt geconstateerd dat er obstakels zijn om de regeringsdoelen te halen. Om zich daadwerkelijk te kunnen ‘heruitvinden’ moet op Aruba de ratio weer de boventoon voeren.
