De voorzitter van Fundashon Wega di Number Kòrsou (FWNK), Marius Römer, blijft maar zeggen dat er nu echt iets ten goede gaat veranderen bij de overheidsstichting. Zelf maakt hij al een paar jaar deel uit van het bestuur. In zijn bestuursperiode vond ten minste een quickscan plaats. Wat is daar dan mee gedaan?
,,Het is binnen de FWNK slecht georganiseerd, om niet te spreken van een puinhoop. Er komen zaken naar boven die het daglicht niet kunnen verdragen”, zei de voorzitter in februari 2012. Accountantskantoor H.G.M. Jourdain werd verzocht onderzoek te doen, maar ook te werken aan het opstellen van procedures, het verbeteren van de administratie, de regels en het toezicht. Daarna bleef het stil. Het was niet het eerste onderzoek en het zou ook niet het laatste zijn, want nu wil het bestuur dat er samen met Wetgeving & Juridische Zaken (WJZ) zo snel mogelijk een taskforce wordt geïnstalleerd om de illegale nummerverkoop op Curaçao te bestrijden.
Een goede zaak, want er is al zoveel illegaliteit op het eiland, maar wat betreft lotenverkoop helaas niets nieuws onder de zon; hooguit een herhaling van zetten, want de onwettige praktijken rond het aanbieden en de verkoop van loten zijn niet van vandaag of gisteren, maar al van jaren en zijn al vaker in kaart gebracht.
Als het goed is ook in 2011, toen de ex-minister van Economische Ontwikkeling (MEO), Nasser El Hakim (MFK), de ministerraad verzocht de Commissie Inventarisatie en Regulering Wega di Number Kòrsou in te stellen. De commissie zou de legale en illegale nummerverkoop in beeld brengen, waarbij rekening gehouden zou worden met de markt, de verkopers, de kopers en de totale omzet. Toen zat Römer al in het FWNK-bestuur.
Ook dát onderzoek was niet het eerste dat naar Wega di Number was gedaan: al in 2007 werd onder coördinatie van de toenmalige gezaghebber Liza Dindial en vertegenwoordigers van onder andere de Gaming Control Board (GCB), het Belastingaccountantsbureau (BAB), Algemene Juridische Zaken (AJZ) en de directeur van FWNK een studie gedaan. Een belangrijke bevinding was toen dat de legale loterijbazen géén medewerking verlenen aan het onderzoek, omdat zij zelf ook actief zijn bij de illegale verkoop.
Mogelijk of zelfs wellicht zat en zit daar de crux en zal daar de crux blijven zitten als er in wezen - structureel - niets verandert en het dus pappen en nathouden blijft. Overheidsstichting FWNK kan, wat haar doelstelling ook is, nooit en te nimmer onafhankelijk haar werk doen zolang in het bestuur ook <I>rifero’s<I> (loterijbazen) zitten en daarmee een belangrijke stem hebben in en stempel drukken op de instelling.
Zelf legt voorzitter Römer ook een verband tussen de ‘oneerlijke concurrentie’ van de illegale nummerverkoop van niet-vergunninghouders enerzijds en anderzijds de legale loterijhouder ‘die ook dingen gaat doen om het hoofd boven water te houden’. Zo verklaarde hij begin deze week.
Tot de introductie in 1986 van de Wega di Number Kòrsou (WNK) was nummerverkoop illegaal op Curaçao. Anno 2013 is de illegaliteit niet uitgebannen. De vraag is of dit wel ooit helemaal zal lukken, maar de onwettige lotenverkoop lijkt weliger dan ooit te bloeien; illegale loterijen zijn aan de orde van de dag en worden uitgevoerd door zowel illegale loterijhouders, minimarkten en snèks als door de vergunninghouders van de legale loterij en officieel geregistreerde huis-aan-huis-verkopers.
Dat bleek al in 2007. Soms wordt de vergunning doorverhuurd aan anderen, wat bij wet verboden is omdat een vergunning afgegeven wordt aan iemand die onder andere een bewijs van goed gedrag heeft kunnen overleggen, op Curaçao ingeschreven staat en over een verblijfs- en werkvergunning beschikt. Bovendien beperken de illegale verkopen zich niet tot valse ‘wega di number’-loten, maar zijn er ook loterijen als pool, scratchloten, smartplay, daily number en Sto. Domingo.
Experts schatten dat het illegale ‘wega di number’-circuit tussen de 40 en 60 procent bedraagt van de legale verkopen. Het gaat om miljoenenbedragen. Dat was de situatie in 2007. Dus de lotenverkoop via sms en mobiele telefoon, waar Pueblo Soberano-voorman Helmin Wiels zich in de dagen voor zijn moord op 5 mei zo druk over maakte en er 31 schriftelijke vragen over stelde aan vier ministers (Financiën, Economische Ontwikkeling, Telecommunicatie en Justitie), nog niet eens meegerekend. Uit een brief rond de jaarwisseling 2011/2012 van toenmalig premier Gerrit Schotte (MFK) blijkt dat er voor lotenverkoop via sms geen wettelijke grondslag bestaat, waarvoor geen vergunning kan worden afgegeven en dus illegaal is. Toch gebeurt het al wel, sinds 2008, en op grote schaal via Sms2Win, waarvan de eigenaar bestuurslid is van FWNK.
Om de illegale lotenverkoop (al dan niet via sms) écht tegen te gaan, zal moeten worden erkend dat FWNK weinig of niet onafhankelijk kan opereren zolang ten minste twee grote loterijhouders een flinke vinger in de pap hebben in het bestuur. Maar daarnaast dient er ook toezicht komen, wat nu volstrekt ontbreekt: de werkzaamheden van de Gaming Control Board (GCB) van de overheid beperken zich alleen tot de casino’s en de Fundashon Wega di Number Kòrsou (FWNK) is formeel enkel belast met de organisatie van de loterijen. Maar een toezichthouder die controles kan uitvoeren, is er niet. Hoewel er allerlei onderzoeksresultaten en bevindingen zijn en er verschillende wetsvoorstellen op tafel liggen, is hier nog nimmer iets mee gedaan. De vraag is waarom.
Omdat het beter uitkomt een oogje dicht te knijpen? Ook is het de vraag waarom er opnieuw een commissie, onderzoeker of in dit geval taskforce aan de slag moet. Hopelijk niet om tijd te rekken en enkel de indruk te wekken dat er nu echt iets ten goede gaat veranderen. Want de spelletjes met wega di number hebben al te lang geduurd.