Strafbaar
Het is tot nu toe niemand en geen enkele instantie gelukt deze zorg weg te nemen en ervan te overtuigen dat er echt niets aan de hand is. Niet de formateur en later minister-president, niet de ministerraad of de coalitie als geheel, niet de Statenleden van de regeringspartijen, niet de gouverneur, niet ex-minister Donner, niet de Koninkrijksregering en ook niet het OM. Sterker nog, misschien dat het toen - bij de installatie van de nieuwe ministersploeg op 10-10-’10 - allemaal in orde leek en dat het formeel was afgedekt, maar sindsdien zijn er toch steeds meer aanwijzingen en dwarsverbanden (vonnissen inzake VDC-hoofd, de zaak-‘Bientu’), rapporten (Commissie Rosenmöller) en zelfs bewijsstukken dat er op zijn minst sprake was van dubieuze praktijken, die elke andere - gewone - burger zich niet zou kunnen permitteren.
In het Statendebat deze week waarbij MAN- en PS-leden door hun coalitiepartner MFK-fractievoorzitter Rozier voor de gek werden gehouden, vielen voor het eerst binnen eigen gelederen openlijk harde woorden en werd gewezen op de ‘voorbeeldfunctie van ministers’. Eindelijk. In the heat of the moment. Maar daar consequenties aan verbinden, gebeurt niet door PS en MAN. De Statenleden en dus de regeringscoalitie blijven zitten en de show gaat door. In zo’n situatie, waarbij langzaamaan echt gesproken mag worden van een nationale vertrouwenscrisis, is het helemaal niet gek als burgergroeperingen - voor zover ze dat nog durven in deze bange tijden - stellen dat het parlement zijn werk niet doet. Dat sommige parlementariërs hier dan over zeggen dat de pressiegroepen het politieke bedrijf maar moeten overlaten aan de politiek zelf - met andere woorden: ‘Bemoei je er niet mee’ - past in een totalitaire staat, maar niet in een open democratie. Statenleden zijn immers nog altijd en vooraleerst volksvertegenwoordigers, die bovendien nu de ‘bario’ in gaan. Prima initiatief, trouwens, maar dat gebeurt juist om naar de burger te luisteren, toch? Of is het alleen windowdressing?
Het OM heeft het er in het persbericht over dat het (laten) lekken van niet veredelde (ongeverifieerde) vertrouwelijke informatie ‘verwarring kan scheppen in de samenleving, destabiliserend kan werken voor overheidsorganisaties en kan leiden tot aantasting van de geloofwaardigheid en uitstraling van het Land Curaçao’. Oké, maar is er nu iemand die moet gaan melden dat het hebben van wet- en regelovertredende ministers het voornaamste is dat verwarring schept (en nog veel meer dan verwarring)? En dat we van het OM verwachten dat boeven worden gepakt en dat het uitblijven daarvan verwarring schept? Om aantasting van geloofwaardigheid en uitstraling van het land te voorkomen, moet iedereen in een verantwoordelijke toppositie zijn of haar bijdrage leveren. Ook justitie.
In dat kader dient het OM er inderdaad voor te waken dat de wet in strafbare zin niet wordt overtreden. Maar dat geldt niet alleen voor lekken. Tegen de wet is óók het niet betalen van belasting en afdragen van sociale premies SVB. Het OM en justitie in het algemeen moeten vooral (rechts)bescherming bieden aan de kwetsbare groepen die niet opgewassen zijn tegen machtige bolwerken, die wél alle middelen in handen hebben. Dat geldt ook voor andere (toezichthoudende en controlerende) instituten, die er zijn voor de checks & balances en dienen op te treden in de naam der bevolking. Maar als zelfs de Ombudsman - die volstrekt onafhankelijk is en feitelijk enkel in relatie staat tot de Staten - schietschijf wordt van een regering en daar zelf niet publiekelijk tegen in het verweer komt, dan is de angst en/of het opportunisme er diep ingeslopen.
Het OM en andere instanties als het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties (MOT) kunnen dan wel waarschuwen dat het lekken en misschien zelfs publiceren van vertrouwelijke informatie (die via e-mail dan al tot het publieke domein behoren) tegen de wet is; dat geldt dan wel voor allen. Iedereen weet nog hoe de premier zich tijdens een live persconferentie in mei 2011 zonder blikken of blozen bediende van privé-bankgegevens, waarmee hij het signaal afgeeft dat Curaçao het kennelijk niet zo nauw neemt met het schenden van privacy en bankgeheim.
Steeds vaker is de suggestie te horen dat er niets aan de hand is als het OM niet tot vervolging overgaat. Dat is te kort door de bocht: je kunt ook niet-integer zijn zonder strafrechtelijk laakbaar te handelen. Zolang telkens weer niet de ‘truth and only the truth’ wordt verteld, zullen moedige burgers in verweer blijven komen. Het zou goed zijn als het OM de kwesties die thans worden onderzocht snel tot klaarheid zou brengen. Dat levert voor de democratie meer op dan het uitsturen van een waarschuwing.
