Analyse
Uit geheel onverwachte hoek is het fundament onder de PS/PAIS/PNP/Sulvaran-coalitie vandaan gehaald. Weinig politieke waarnemers hebben zien aankomen dat het vrij onopvallende Statenlid Marilyn Moses van de Partido pa Adelanto i Inovashon Soshal (PAIS) er de stekker uit zou trekken. Rekening werd wél gehouden met een zoveelste onbesuisde actie vanuit de fractie van Pueblo Soberano (PS), een eventueel onttrekken van zijn steun door de eenmansfractie van PNP of idem Sulvaran, het slim uit elkaar spelen van de samenwerkende partijen door Gerrit Schotte van oppositiepartij MFK, of een hoogoplopende ruzie door een principieel meningsverschil over het functioneren van Gevolmachtigde minister Marvelyne Wiels (PS). Zelfs het ongemotiveerd, van de ene dag op de andere, wegsturen van premier Ivar Asjes (eveneens PS) was voor PAIS en de rest geen reden om het vertrouwen op te zeggen of überhaupt druk uit te oefenen. PAIS blafte, verkocht zichzelf in de publiciteit als ‘shouru-proof’ (schurkbestendig), maar beet niet.
Nu is de jonge partij zelf de gebeten hond met onenigheid binnen eigen gelederen. Naar het zich laat aanzien niet vanwege gebrek aan actie om zichzelf als integere partij te profileren, maar juist om te veel maatregelen die de koopkracht van de bevolking aantasten en waardoor de economie niet of te langzaam uit het dal kruipt. Moses kondigde haar besluit eerst via Facebook aan, waarmee zij de boeken ingaat als het eerste Statenlid dat niet in het parlement of tijdens een persconferentie, maar via de sociale media de coalitie laat struikelen. De redenen die zij opgeeft - de vele maatregelen - komen in eerste instantie niet overtuigend over, althans ruimschoots laat, want de verhoging van de omzetbelasting (ob) en de premies basisverzekering ziektekosten (bvz) zijn allemaal van een hele tijd terug. Dat geldt ook voor de besluitvorming rond het nieuwe ziekenhuis Hospital Nobo Otrobanda (HNO), die niet transparant zou zijn.
Zoals gezegd, werd er zeker buiten de politieke arena geen rekening gehouden met het opzeggen van de steun door een PAIS-lid. Tegelijk is de constatering dat de regeringscombinatie het eigenlijk wonderlijk lang heeft volgehouden. Zeker niet altijd met de in het regeerakkoord beloofde ‘Pas, Trankilidat i Prosperidat’ (Vrede, Rust en Voorspoed), maar gezien de uiterst magere meerderheid van slechts 11 van de 21 Statenzetels waarmee Curaçao tot voor kort werd geregeerd, is het bijna een prestatie dat het nog zo lang stand heeft gehouden. Toen vlak voor de jaarwisseling 2012/2013 eerst het zogenoemde ‘takenkabinet’ Hodge van start ging met steun van PS/PAIS/PNP/Sulvaran, medio 2013 gevolgd door het politiek kabinet Asjes, waren er weinig die hoog inzetten op een langdurig samenwerkingsverband. Ideologisch en qua programma stonden en staan partijen dan ook ver uit elkaar - dat geldt zeker voor PS en PAIS - en dit werd gaandeweg steeds vaker duidelijk. Er waren de afgelopen bijna drie jaar dan ook zeker momenten dat de spanningen flink opliepen. Vanuit de oppositie werd geregeld met scherp geschoten op de regeringspartijen. Toch hield de coalitie stand. Voornamelijk gedreven door de gemeenschappelijke wens om MFK en vooral de strafrechtelijk verdachte MFK-leider Schotte buiten de regeringsmacht te houden; omdat die er als grootste partij in de eerste regering van het Land Curaçao van 2010 tot 2012 een grote puinzooi van had gemaakt, zowel financieel als op het gebied van integriteit.
Hoe nu verder is afhankelijk van allerlei actoren. Willen regeringspartijen sowieso wel verder? Zijn er oppositiefracties die willen toetreden en PS/PAIS/PNP/Sulvaran op korte termijn weer aan een meerderheid willen helpen - al dan niet met een eigen minister - of die de (minderheids)coalitie gedogen en daarmee in stand houden? Of is de combinatie uitgeregeerd en komen er nieuwe, vervroegde verkiezingen? Het leidt hoe dan ook tot oponthoud in de uitvoering van regeringsbeleid.
Feit is wel dat sinds het gedwongen vertrek van het kabinet Schotte er na september 2012 veel puin is geruimd, dat de voor Curaçao beschamende en autonomie aantastende aanwijzing van de Rijksministerraad die MFK/PS/MAN medio dat jaar over zich had afgeroepen, is weggewerkt; en dat onder interim-kabinet Betrian, takenkabinet Hodge en het politieke kabinet - met minister José Jardim op Financiën als constante factor - drie sluitende begrotingen zijn gepresenteerd. Volgens de vooraf aangekondigde pijnlijke cold turkey-aanpak. Dat wist Moses en wisten alle overige tien Statenleden die het regeerakkoord en -programma steunden vóóraf. De met name door PAIS beloofde economische opleving bleef (te) lange tijd uit. Daar heeft de nu onafhankelijke parlementariër Moses gelijk in. Maar de eerste tekenen van herstel zijn op dit moment wél zichtbaar, zo laten de Centrale Bank en het Centraal Bureau voor de Statistiek zien met gegevens over het tweede kwartaal 2015. De ongekend substantiële daling van de benzineprijs de afgelopen twee maanden zal de algemene bestedingsruimte van de bevolking eveneens gunstig beïnvloeden.
De economie en daaraan gerelateerde investeringen en werkgelegenheid zijn echter het meest gebaat bij rust en vertrouwen (‘trankilidat i konfiansa’). De actie uit onverwachte hoek van Moses en alle mogelijke politieke gevolgen ervan hebben hier niet toe bijgedragen.
Als er niet op korte termijn alsnog een nieuwe meerderheid wordt gesmeed - waarmee het beleid op hoofdlijnen kan worden vervolgd - dan dient elke zichzelf respecterende coalitie gevolg te geven aan het feit dat er onvoldoende democratische steun is voor voortzetting en moet de regering de eer aan zichzelf houden door aan de gouverneur haar ontslag aan te bieden.