Van onze correspondent
Kralendijk - Ook de Centraal Dialoog Bonaire (CD) mengt zich in de discussie over de koopkrachtdaling van de minima in Caribisch Nederland (CN). Het bevestigt volgens de CD wat eerder besproken is met Den Haag: De inkomens zijn gestegen maar de beloofde kostendaling blijft achterwege.
De CD is een lokaal overlegorgaan van werkgevers, vakbonden, lokale overheid en Kamer van Koophandel onder het voorzitterschap van de gezaghebber. De CD noemt het onacceptabel wanneer de koopkracht op Bonaire in 2025 daalt met soms wel 10 procent. ,,Vooral voor inwoners met een laag inkomen levert dit problemen op. Door deze kostenstijgingen is de verhoging van het wettelijk minimum loon (WML) van dit jaar in één klap tenietgedaan”, aldus de CD. Er wordt gepleit om het sociaal minimum voor CN vast te stellen, of om minimaal dezelfde systematiek hiervoor te hanteren, als in Europees Nederland. ,,Hieronder valt een frequente (minstens jaarlijkse) herijking van de minimumbegrotingen voor de verschillende huishoudsamenstellingen.”
In aanloop naar het debat in de Tweede Kamer van 11 december over het bestaansminimum in CN is op 21 november een brief gestuurd aan staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering Zsolt Szabó. De brief is een reactie op het rapport ‘een waardig bestaan’ van de Commissie sociaal minimum Caribisch Nederland dat op 6 oktober is gepubliceerd. De CD is in de brief positief over de genomen stappen om armoede te bestrijden als het gaat om het verbeteren van de bestaanszekerheid. ,,De verhoging van het WML en de uitkeringen heeft geleid tot een grote stap in de bestrijding van de armoede.”
Zorgen zijn er over het gebrek aan coördinatie, de ad hoc en generieke maatregelen en het ontbreken van een meerjarenplan. ,,Ondanks de grote stappen die gezet zijn om armoede te bestrijden, heeft de CD grote zorgen als het gaat om de vervolgstappen. De samenwerking tussen de verschillende ministeries, of soms zelfs binnen ministeries, verloopt niet goed en het ontbreekt aan coördinatie om gezamenlijke doelen na te streven.” De steeds beloofde en gewenste kostendalingen worden volgens de CD niet gerealiseerd, incidentele subsidies en toeslagen maken het moeilijk om vooruit te plannen en er is geen meerjarenplan.
De CD komt met een tiental aanbevelingen. Zo moet er een groeipad worden afgesproken met de sociale partners om van de huidige situatie naar de gewenste situatie te komen; een wettelijk minimumloon dat op 130 procent van het sociaal minimum ligt. Maar voor de komende jaren ziet de CD geen ruimte om het wettelijk minimumloon sneller te laten stijgen dan met de jaarlijkse inflatie. Verder wordt gevraagd niet met aanvullende eisen, maatregelen of wetgeving te komen die leiden tot kostenverhogingen voor bedrijven en/of inwoners en er moet een structurele manier komen om de kosten te laten dalen tot een aanvaardbaar niveau.
De CD pleit concreet voor invoering van het OV, een brede en uitvoerbare regeling voor huursubsidie, een betaalbaar tarief voor drinkwater, elektriciteit en internet en structurele subsidies om dit niveau te bereiken. Voorts wordt gevraagd om een vangnet zodat alle inwoners in de verschillende gezinssamenstellingen niet onder het sociaal minimum terechtkomen en om uitvoerbare, duidelijke en structurele ondersteuning van inwoners zoals juridische bijstand (juridisch loket), schuldhulpverlening en consumentenbescherming.
De CD wil in gesprek met de Haagse overheid over manieren om de overige kosten voor consumenten en bedrijven te verlagen of beheersbaar te behouden. Ook wil ze dat het verdienvermogen van Bonaire verbeterd wordt, zodat de economie kan groeien in plaats van stagneert. De CD noemt hierbij, naast de hiervoor genoemde maatregelen, het tegengaan van de ‘braindrain’, maatregelen om de immigratie te reguleren, subsidieregelingen om werken en leren te stimuleren, het bevorderen van het toerisme en het verbeteren van de infrastructuur.
