Van onze correspondent
Kralendijk - Botika Sabana houdt het binnenkort voor gezien. Een medewerkster laat het Antilliaans Dagblad desgevraagd met een benepen stem en duidelijk aangeslagen weten dat 1 mei haar laatste werkdag is. Hiermee verdwijnt de laatste onafhankelijke apotheek op Bonaire.
Er zijn volgens het Papiamentstalige ochtendblad de Boneriano meerdere oorzaken aan te wijzen voor de sluiting. Zo schijnt de apotheek tegenwerking te hebben gehad van ZJCN. Het was erg moeilijk om de concurrentie aan te gaan met de botika van Fundashon Mariadal (FM). De huisartsen en de specialisten op Bonaire sturen sinds september 2023 het recept direct naar FM maar niet naar Sabana die in het verleden altijd geweigerd heeft om ‘toe te treden’ tot FM. Daardoor was het de laatste onafhankelijk apotheek waar mensen naartoe konden die ‘er altijd al kwamen’ of die mogelijk ontevreden waren over de service van FM.
Wanneer de deuren definitief dicht zijn blijft er nog maar één apotheek over op het eiland, met een kleine dependance in Rincon. Voor een bevolking van 25.000 mensen en de vele toeristen die ook geregeld medicijnen nodig hebben lijkt dat rijkelijk weinig. Wanneer de cijfers van Europees Nederland (EN) worden gebruikt zouden er 3 volwaardige apotheken moeten zijn. Maar Bonaire is geen Nederland en tot twee jaar geleden waren er nog vier apotheken op een bevolking van 22.000 inwoners, met de droom dat er een vijfde bij zou komen. Er ligt een plan om in Antriol een tweede apotheek van Mariadal te bouwen maar dat plan moet eerst nog gerealiseerd worden.
Wat er nu gebeurt past precies in het plaatje van FM en ZJCN: alle zorg, behalve de huisartsen, zoveel mogelijk bij één zorgaanbieder onderbrengen en de marktwerking overboord gooien. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) schatte in 2012 al in dat het niet waarschijnlijk was dat apothekers nog veel langer zelfstandig konden voortbestaan. Zij zette mede daarom in op het opgaan van de verschillende apotheken in één (semi-publieke) stichting. Het stoppen van de contracten van de onafhankelijke psychologen, de pogingen om het contract met Bonlab te beëindigen en de wens van FM om een eigen air ambulance op te richten zijn andere voorbeelden van het wegsaneren van de marktwerking. Het ministerie zette, vanaf 2012 als onderdeel van de bredere hervorming van het zorgstelsel op Caribisch Nederland, sterk in op een verlaging van de zorgkosten. Onderdeel van het nieuwe zorgverzekeringsstelsel was onder meer dat de uitgebreide dekking van geneesmiddelen onder het Antilliaanse zorgstelsel werden teruggebracht, wat gevolgen had voor het volume van de uitgifte van geneesmiddelen en dus voor de businesscase van apothekers.
De vraag is of de situatie die nu ontstaat een wenselijke is. In feite komt er binnen de zorg een monopolie waardoor er voor de patiënten weinig te kiezen overblijft. En dat mag misschien niet, zo blijkt uit een uitspraak van de Raad van State (RvS) uit 2014. Volgens de RvS heeft de burger in EN genoeg keuze uit zorgverzekeringen, waardoor niemand verplicht is om een zorgverzekering te kiezen die de zorg vergoedt bij slechts een beperkt aantal zorgaanbieders. ,,Daarbij gaan we er wel vanuit dat een zorgverzekeraar voldoende afspraken heeft gemaakt met verschillende ziekenhuizen”, aldus de RvS.
Dat ZJCN, en daarmee het ministerie van VWS, in Caribisch Nederland juist bewust aanstuurt op slechts één zorgaanbieder zal waarschijnlijk te maken hebben met de kleinschaligheid van het eiland. Maar het zou, juist vanwege deze kleinschaligheid en de beperkingen die dat met zich meebrengt, misschien logisch zijn om een vangnet te creëren voor het geval er geen sprake meer is van een vertrouwensrelatie tussen een zorgaanbieder en een cliënt. Met slechts één laboratorium, één apotheek en één air ambulance kan er bovendien sprake zijn van afbreukrisico. Om bij de apotheek te blijven, wanneer er bijvoorbeeld iets mis gaat in de bestellingen zitten nog meer patiënten dan nu al het geval is, zonder de benodigde medicijnen.
