Motie Van Raan slaat plank behoorlijk mis

Van onze correspondent
Kralendijk - De motie van Lammert van Raan over de neutrale rol die de gezaghebber moet innemen tijdens stemmingen binnen het bestuurscollege (BC) is fundamenteel onjuist. Een gezaghebber is juist verplicht te stemmen.

Dit schrijft Hilde Westera, directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (en Gezaghebbers) afgelopen woensdag in een ingezonden stuk in het vakblad voor de overheid Binnenlands bestuur.
De betreffende motie is vlak voor de zomervakantie unaniem aangenomen door de Tweede Kamer. De achtergrond hiervan: in het BC van Bonaire lag het voorstel op tafel voor een vergunning van een extra etage op het gebouw van Sunset Beach Resort. Ter vergadering is om hoofdelijke stemming gevraagd. Alle ‘hoofden’ aan tafel brachten hun stem uit, inclusief de gezaghebber. Na de hoofdelijke stemming, waarbij de stemmen staakten, is zowel op het eiland als in de Haagse politiek discussie ontstaan over de vraag of de gezaghebber überhaupt zelf had mogen stemmen over dit voorstel of dat hij zich van stemming had moeten onthouden. De Tweede Kamer stelt met de voornoemde motie dat bij inhoudelijke, politiek gevoelige kwesties de gezaghebber zich ‘neutraal’ moet opstellen… lees, niet mee moet stemmen. Hoewel staatssecretaris Alexandra van Huffelen de motie formeel ontraadt, gaat zij inhoudelijk mee met de motie.
Maar volgens Westera is de aanname dat de gezaghebber de vrije keuze heeft om te stemmen, of anders gezegd, dat hij een stembevoegdheid heeft in plaats van een stemplicht, niet juist en zou ook niet juist kunnen zijn. ,,De heersende leer in Nederland is dat een publieke bevoegdheid, een publieke plicht is. Populairder gezegd: je wordt als bestuurder betaald om te besturen en dus om besluiten te nemen, ook als het moeilijke besluiten zijn. Alleen als er sprake is van een persoonlijke kwestie of een persoonlijk belang, kan en moet een bestuurder zich afzijdig houden”, aldus Westera. Dat een gezaghebber c.q. burgemeester verplicht is te stemmen, blijkt volgens haar ook expliciet uit de wet. Sterker nog, de voorzitter van het college heeft zelfs een doorslaggevende stem bij het staken van de stemmen. ,,Je leest de stemplicht ook in de wettekst terug. Er staat niet dat de stem van de voorzitter kan beslissen. Nee, zijn stem beslist. Punt.”
De tweede misvatting is volgens haar dat een gezaghebber of burgemeester met zijn stem zijn neutrale positie verliest omdat hij zich ‘bemoeit’ met inhoudelijke, politieke thema’s. ,,Als de stemmen staken, zal er in negen van de tien gevallen sprake zijn van een inhoudelijk, politiek gevoelig onderwerp. Over simpele, politiek ongevoelige (hamer)stukken staken de stemmen zelden. Juist voor die lastige situaties heeft de wetgever bedacht dat iemand de knoop doorhakt om niet in een bestuurlijke impasse te raken. Iemand die alle belangen nog eens goed afweegt. Kortom, iemand met een neutrale positie. Precies: de gezaghebber of burgemeester.”