ROA brengt behoefte aan zorgopleidingen in kaart
Van onze correspondent
Kralendijk - De samenhang tussen de zorg- & welzijnsinstanties op Bonaire wordt gemist in de keten. De taakverdeling wordt als onduidelijk ervaren, er is geen zorgkaart van de instanties op Bonaire en er is niet altijd aandacht en tijd voor het welzijn van de cliënten.
Ook blijkt dat er behoefte is aan nieuwe of aanvullende opleidingen in de zorg. Dit blijkt uit een quickscan die de Raad Onderwijs Arbeidsmarkt (ROA) in maart heeft uitgevoerd onder achttien instanties in de zorg- en welzijnssector.
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) kwam, in samenspraak met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), met de vraag of ROA CN de behoefte aan zorgopleidingen op Bonaire in kaart wilde brengen. Hierop heeft ROA verschillende instanties benadert in de sector, en elf gestructureerde interviews uitgevoerd en zeven vragenlijsten via de mail verstuurd. Aan deze bedrijven/instellingen zijn vragen gesteld met betrekking tot de invulling van vacatures, het lokale aanbod en aan welke opleidingseisen de huidige en toekomstige medewerker moet voldoen. Daarbij is ingezoomd op de vraag welke opleidingen mogelijkerwijs arbeidsmarktrelevantie hebben voor Bonaire en de regio in de nabije toekomst. Het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) op Bonaire verzorgt op dit moment tien opleidingen in de zorg. Van de mbo 1-opleiding assistent dienstverlening en zorg tot de mbo 4-opleiding gespecialiseerd pedagogisch medewerker. Fundashon Mariadal verzorg de mbo 4-opleiding tot verpleegkundige. Er zijn 23 zorgopleidingen die op Bonaire (nog) niet gegeven worden.
Uit het onderzoek blijkt dat de samenhang en de zorgkaart worden gemist, waardoor geïnterviewden regelmatig niet weten bij wie ze met hun vragen en casussen terechtkunnen. De taakverdeling wordt als onduidelijk ervaren, waardoor de instanties niet goed weten wat de verantwoordelijkheid is van andere organisaties in de zorg. Een veel gehoord knelpunt is dat, buiten de zorghandelingen, er geen aandacht en tijd is voor het welzijn van de cliënten. Er is geen zorg- & welzijnsbeleid, inclusief sociale kaart, activiteitenkaarten en verwijsstroomschema, bekend bij de ketenpartners. De cultuur, taalbarrière, het vragen om hulp en daarmee dus een ‘vreemde’ vertrouwen met je problemen is vaak een struikelblok in het vinden van de juiste match tussen cliënt en instantie.
Uit het onderzoek komt naar voren dat zorg- & welzijnprofessionals kennis van het vak moeten hebben en integer, betrouwbaar en empathisch moeten zijn. Ze moeten ook diagnoses en analyses kunnen maken van de cliënten, kunnen doorverwijzen en cliënten kunnen bedienen in hun eigen taal. Vooral dit laatste punt is volgens de geïnterviewden belangrijk om te zorgen voor de juiste aanpak en het vertrouwen bij de cliënt. Aspecten binnen de zorg die gemist worden op het eiland zijn gehandicaptenzorg, ouderenzorg, thuiszorg en zorg voor kinderen met bepaalde stoornissen. ,,Op Bonaire is niet voldoende kennis over de zorg voor gehandicapten. De fysieke zorg is er, maar het pedagogische aspect wordt gemist. De zorgverlener is gewend om medicijnen te verstrekken en kijkt niet of er preventief aan het welzijn van de cliënt kan worden gewerkt”, aldus ROA in het rapport. ,,Dementie is een ander aspect dat niet genoeg aandacht krijgt terwijl de leeftijd voor dementie steeds verder naar beneden gaat. De jongste patiënt op Bonaire is 53 jaar oud en de prognose is dat deze leeftijd nog lager gaat zijn in de toekomst.”
De opleidingen waar op het eiland behoefte aan is, zijn sociaal-cultureel werker, agogisch medewerker, thuisbegeleider, doktersassistent, tandartsassistent, apothekersassistent, sociaal-maatschappelijk dienstverlener en (persoonlijk) begeleider gehandicaptenzorg. Het ROA komt ook met een aantal aanbevelingen. Extra competenties en kennis moeten worden aangeleerd in de verschillende talen, zorgmedewerkers moeten kunnen omgaan met vertrouwelijke informatie of casussen en er is behoefte aan generalisten die een cliënt kunnen analyseren (diagnosticeren), helpen of doorverwijzen. Ondanks dat er al verschillende opleidingen op het gebied van gehandicaptenzorg worden aangeboden, is de beleving dat dit nog verder verbeterd moet worden. Een aanbeveling is om de opleidingen te toetsen, diepgang te bieden en specifiekere richtingen aan te bieden door middel van keuzedelen. Interne deskundigheidsbevordering, een leven lang leren, wordt volgens het ROA steeds belangrijker en hiermee de behoefte aan een samenhangend opleidingsplan voor Bonaire (en de regio). Tot slot is er behoefte aan hbo-opgeleide medewerkers in het zorgdomein. De dependance van de universiteit van Curaçao op Bonaire is bezig met een haalbaarheidsonderzoek voor de hbo-opleiding Social Worker.
