Door onze correspondent
Kralendijk - De ‘nieuwe’ palmsoort die is ontdekt op Bonaire en sinds enkele weken de wetenschappelijke naam Sabal lougheediana draagt, staat ook meteen op de lijst van ernstig bedreigde plantensoorten. De vijfentwintig exemplaren die nog over zijn worden ernstig bedreigd door loslopende grazers. De sabal-palm is niet alleen de enige inheemse palmsoort op het eiland, maar ook de enige die alleen op Bonaire voorkomt en nergens anders ter wereld.
De Bonaire-palm of kabana, zoals deze al lang lokaal bekend was, dankt zijn wetenschappelijke naam aan dr. Lin Lougheed, schrijver, avonturier en liefhebber van botanische tuinen. In de eerste zakflora van frater Arnoldo (1954) wordt de palm nog als onbekende soort beschreven en vanaf de 2e editie (1964) slechts aangeduid als Sabal sp., waarbij alleen de familienaam dus bekend was. Pas veel later, in 2012, kreeg de palm een volledige naam, Sabal cf. causiarum. Deze soort komt niet alleen voor op Bonaire maar ook op andere plekken in de regio.
In 2017 bezocht dr. Patrick Griffith van het Montgomery Botanical Center de eilanden Bonaire en Curaçao om onderzoek te doen naar de palm. Hij zag duidelijke verschillen tussen de Bonairiaanse palm en de Sabal cf. causiarum en kwam daarom na een verdere studie tot de conclusie dat het een nieuwe soort moest zijn. Hij noemde de palmen op Curaçao en Bonaire daarom Sabal antillensis. Toch bleef het kriebelen en getipt door lokale experts bracht hij nogmaals een bezoek aan de eilanden voor een gedetailleerd onderzoek. Op Curaçao onderzocht hij een groot deel van de populatie en in samenwerking met Quirijn Coolen (BonBèrdè) werden alle palmen op Bonaire bekeken. Na een uitgebreide analyse bleek er inderdaad een aantal verschillen te zijn tussen de Sabal-palm op Curaçao en de Sabal-palm van Bonaire. Daarom heeft Bonaire er sinds enkele weken een ‘nieuwe’ soort bij.
De Bonaire-palm verschilt van die van Curaçao doordat zij op een totaal andere plek groeien, op Curaçao op de heuvels van Knip en op Bonaire in de kalksteenplateaus van het laaggelegen zuiden, maar ook door de aanwezigheid van zogenaamde ‘bladlittekens’. Dit zijn puntjes in de stam die achter blijven nadat de bladeren zijn afgevallen.
Helaas gaat het al langere tijd niet goed met de Bonaire-palm. Ondanks dat er niet veel over deze soort bekend is, is wel bekend dat er ten tijde van een veldonderzoek in 1979 nog 31 volwassen palmen op het eiland waren. Vandaag de dag zijn dat er nog maar 25 en de verwachting is dat deze zeer kleine populatie nog verder zal afnemen als ze niet beschermd worden tegen loslopende grazers. De nieuwe soort staat dus meteen op de lijst van ernstig bedreigde plantensoorten. Door lokale experts is er inmiddels een stappenplan opgesteld waarin gepleit wordt voor directe bescherming door een omheining, gevolgd door verder onderzoek en het verzamelen van zaden om jonge palmen op te kweken en terug te planten. De grote vraag is momenteel waar het budget voor deze plannen vandaan zal komen. Men hoop dat de verworven faam door de nieuwe naamgeving een handje zal helpen.