Van onze correspondent
Den Haag - Staatssecretaris Raymond Knops (CDA) van Koninkrijksrelaties praat ‘een hoop onzin’ over de armoede in Caribisch Nederland. Die felle uithaal kwam donderdagavond van Tweede Kamerlid Attje Kuiken in het debat over de begroting Koninkrijksrelaties. Knops vond de uitlatingen van Kuiken ongepast.
De staatssecretaris reageerde eerder op de pogingen vanuit de Kamer om de onderstand in 2022 naar een niveau van 70 procent van het wettelijke minimumloon te verhogen. Hij vindt dat een sympathiek idee, maar waarschuwde zoals gebruikelijk dat het allemaal niet te snel moet gaan. ,,Je moet de verbeteringen stap voor stap realiseren.”
Volgens de bewindsman zullen eerst de kosten voor levensonderhoud omlaag moeten. Er moet bij de verhoging van uitkeringen ook oog zijn voor de regionale context, de draagkracht van de economie en de concurrentiepositie. Hij sprak over ongewenste effecten op de arbeidsmarkt, omdat het verschil tussen werken en niet werken te klein zou worden.
Kuiken stond als eerste bij de interruptiemicrofoon, maar hield haar kruit nog even droog door anderen voor te laten gaan. Uiteindelijk ontplofte ze toch van boosheid met haar opmerking over ‘een hoop onzin’. ,,Het zijn gewoon drie Nederlandse gemeenten die al elf jaar achtergesteld worden. Dan hoor ik allerlei onzin voorbijkomen als ‘aanzuigende werking’. Hoezo? Je moet minimaal vijf jaar op het eiland wonen, wil je daarvoor in aanmerking komen. De meeste mensen willen werken, maar zijn ontslagen, bijvoorbeeld als gevolg van corona.”
Net als Laura Bromet (GroenLinks) vindt ze dat gedaan wordt alsof mensen in de onderstand lui zijn en met een hogere onderstand niet meer geprikkeld worden om te gaan werken. Bromet zei dat het aan de onderkant van de samenleving juist over de inkomsten gaat en niet over de kosten, waar het kabinet op hamert. ,,Ik ben niet zo bang dat je, als je de onderstand verhoogt, bij mensen de prikkel weghaalt om te gaan werken. Ik vind het gewoon te lang duren”, aldus Bromet.
Knops zei de opwinding van Kuiken niet te begrijpen. Hij benadrukte dat juist dit kabinet al stappen heeft gezet, nadat het vorige kabinet (van VVD/PvdA, red.) helemaal niets had gedaan aan de bestrijding van de armoede. ,,Mevrouw Kuiken wordt nu boos en zegt tegen mij dat ik allemaal onzin vertel. Dat laatste is zeker niet het geval.”
Kuiken erkende dat het vorige kabinet te weinig heeft gedaan, omdat de politieke wil ontbrak. Maar nu we door een onderzoeksrapport weten wat er nodig is, gebeurt er nog steeds te weinig. ,,Ik vind het echt schandalig hoe we omgaan met mensen in ons Koninkrijk, in een van onze Nederlandse gemeenten.”
Knops vindt dat er wel degelijk actie is ondernomen. ,,Ik vind het eerlijk gezegd geen pas geven als u hier heel boos wordt (…) U legt mij nu allemaal woorden in de mond, wat ik allemaal zou suggereren en zo, wat gewoon niet waar is. Het is gewoon niet waar.”
In tweede termijn leek Kuiken zich te verontschuldigen voor haar felheid, ‘maar als dochter van een bijstandsmoeder gaat me dit aan het hart’. Waarna Sylvana Simons (BIJ1) zei dat dit excuus niet nodig was omdat haar oprechte emotie juist ‘zeer gepast’ was. ,,De kwalificaties die daar vervolgens op werden losgelaten, waren niet gepast.”
Kuiken zei dat ze zich niet had willen verontschuldigen, maar te willen uitleggen waar haar emotie vandaan kwam: ,,Omdat ik me een klein beetje kan inleven in de mensen die geen geld hebben om luiers of eten te kopen of de huur te betalen. En dat raakt mij inderdaad.”
Moties over energie en inkomen
In de Tweede Kamer bestaat brede steun voor compensatie van de hoge energieprijzen in Caribisch Nederland. Een motie van het CDA die daarom vraagt, werd mede ondertekend door D66, CDA en ChristenUnie. De coalitie vreest voor ‘onevenredig negatieve effecten’ voor kwetsbare gezinnen van de stijgende energieprijzen op de eilanden. Maatregelen die in Europees Nederland worden genomen zouden ‘op vergelijkbare wijze’ als met de coronasteun voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba moeten gelden. Knops zei dit redelijk te vinden, waarmee vrijwel vaststaat dat de motie wordt aangenomen.
De coalitie diende samen met Volt en BIJ1 ook een motie in om te onderzoeken of de AOV-leeftijd kan worden verhoogd om zo een verhoging van het minimumloon en de uitkeringen in 2022 te financieren. Ook hiermee kan Knops leven, hij ziet de motie als steun in de rug, met dien verstande dat dit in de SZW-begroting moet worden geregeld. PvdA diende een eigen motie in met het verzoek de financiering in eerste instantie uit de coronasteun te laten komen. Dat ontraadde de staatssecretaris om de dekking op die manier incidenteel is.
Nog twee moties met betrekking op de BES-eilanden ziet Knops als steun voor het kabinetsbeleid. Dat waren moties van CDA/VVD om ervoor te zorgen dat het financieel beheer in 2024 op orde moet zijn, specifiek de jaarrekeningen, en van GroenLinks met D66/ChristenUnie/PvdA om snel over te gaan tot invoering van het BSN in Caribische Nederland.
