Van Zutphen: Ik vind dat de eilanden alle steun verdienen

Van onze redactie
Willemstad - Curaçao en Sint Maarten hebben een eigen ombudsman. En ook Aruba blijft niet achter. Daar zal binnenkort ook een eigen ombudsman starten.

,,Ik ben daar erg blij mee. Samen met de ombudsmannen van Curaçao en Sint Maarten zeggen we al jaren dat het heel belangrijk is dat er ook een ombudsman voor Aruba komt. En dat hebben we nu eindelijk voor elkaar gekregen.”
Dat zegt de Nationale ombudsman (van Nederland), Reinier van Zutphen, die samen met strategisch adviseur internationaal Stephan Sjouke recentelijk op bezoek was op een deel van de eilanden. Op de website staat een publicatie.
Van Zutphen was in het verleden ook rechter op onder andere Curaçao. ,,De inwoners van de verschillende eilanden hebben allemaal hun eigen karaktereigenschappen en cultuur, maar de overeenkomsten zijn uiteindelijk groter dan de verschillen. Door mijn tijd daar heb ik goed kunnen ervaren hoe de inwoners leven en hoe de overheid te werk gaat. Ik ben de samenleving gaan snappen. Door mijn werk destijds heb ik gezien hoe bijvoorbeeld de politie en het openbaar bestuur functioneren. Ik heb gehoord en gezien waar mensen tegenaanlopen. Denk aan geld- of taalproblemen. En ik heb ook gemerkt hoe de relatie van de inwoners en overheid met Nederland is.”
En, zo vervolgt Van Zutphen: ,,Daarnaast ben ik in die jaren erg gesteld geraakt op de eilanden en de mensen die er wonen. Ik vind dat ze alle steun verdienen die we maar kunnen geven en dat motiveert mij natuurlijk elke keer weer een beetje extra om mijn werk als ombudsman zo goed mogelijk uit te voeren. Het was voor mij een cadeautje toen bleek dat ik als ombudsman ook op de BES-eilanden bevoegd ben. We kunnen veel voor die eilanden betekenen. En ook de samenwerking met de andere ombudsmannen wordt steeds beter. Het helpt dan enorm dat ik er al bekend ben, en dat geldt ook voor Stephan Sjouke die er al meer dan tien jaar komt. Deze kennis en ervaring helpt ons vandaag de dag bij het doen van onderzoek en het op weg helpen van mensen.”

U bent recent teruggekomen van een bezoek aan Aruba, Bonaire, Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba. Wat is u het meest bijgebleven?
Van Zutphen: ,,Allereerst dat er grote problemen zijn rond wonen. Er zijn te weinig woningen voor jonge mensen en voor oudere mensen. Ook is de huur daar heel hoog. Voor een tweekamerwoning betaalt men op Bonaire ongeveer 1.700 dollar per maand. Dat is meer dan de helft van hun inkomen. En daarmee komen we gelijk bij het tweede probleem: armoede en schulden. Er zijn veel inwoners met schulden op de eilanden. Er is geen schuldhulpverlening. Daar moet verandering in komen. En niet alleen door een wet op schuldhulpverlening in te voeren, maar ook door voldoende ondersteuning te regelen.”
Sjouke: ,,En daarnaast zijn de kosten van het levensonderhoud ook bepalend. Zo hebben we met studenten om de tafel gezeten die ons vertelden dat ze vaak niet naar huis kunnen als ze uit school komen. Ze moeten een taxi of de schoolbus nemen, maar hebben niet altijd genoeg geld om de chauffeur te betalen. Die verhalen, dat blijft je uiteindelijk het meeste bij. Je hoort echte verhalen, waardoor je direct voelt en ziet voor wie je dit werk doet en waarom.”
Van Zutphen: ,,Deze verhalen en gesprekken leveren ook enorm veel kennis op over wat er echt met de mensen gebeurt in de samenleving. Die kennis kunnen wij vervolgens goed gebruiken om uit te leggen waarom we bepaalde adviezen geven in onze rapporten en waarom we onderzoek doen. Niet omdat we zelf in Nederland bedacht hebben dat het nodig is, maar omdat de mensen het aan ons vertellen.”

In de afgelopen jaren hebt u samen met de Kinderombudsman onderzoek gedaan naar armoedeproblematiek op de eilanden. Ook schreef u recent een reflectie. Wat zijn de belangrijkste inzichten?
Van Zutphen: ,,Het belangrijkste voor mij is dat we een grote bijdrage hebben geleverd aan het feit dat er nu eindelijk gewerkt wordt aan het sociaal minimum (op de BES, red.). We hebben er echt op gehamerd dat er een bestaansminimum vastgesteld moet worden. En daarbij benadrukken we steeds dat het niet alleen om het geld gaat, maar juist om hoe dit systeem op de eilanden wordt ingericht. De problemen gaan namelijk verder dan alleen geldproblemen. Er moet ook een hoop gebeuren op het gebied van goede huisvesting, onderwijs, zorg en sociale steun.”
Sjouke: ,,Klopt. Een verhoging van het sociaal minimum is een goed begin, maar als je niet uitkijkt gooien de huisbazen en supermarkten de prijzen omhoog. De mensen die eindelijk wat meer geld te besteden hadden, zijn dan weer terug bij af. Voor ons is het dus belangrijk dat we bij de lokale overheid en Rijksoverheid veel bewustzijn creëren voor de randzaken van zo'n regeling.”
www.nationaleombudsman.nl