Van onze correspondent
Oranjestad - In de haven van Barcadera zijn dertien kunstmatige riffen geïnstalleerd. De Europese Unie (EU) financiert het project, het Nederlandse bedrijf ReefSystems voert de werkzaamheden uit. Dit gebeurt in samenwerking met onder andere het Arikok National Park (FPNA).

ReefSystems maakt op hun Facebook-pagina zelf melding van het plaatsen van de kunstmatige riffen. Het bedrijf legt uit dat de installatie deel uitmaakt van het project ‘Turning the Tide’ van de FPNA. Het doel van dit natuurproject is om de mariene diversiteit te herstellen en te behouden, zodat dit kan bijdragen aan de economische kracht van Aruba.
Vanuit Nederland wordt het project met belangstelling gevolgd door de krant NRC en journalist Wouter van Noort. De Universiteit Wageningen is erbij betrokken, net als de Universiteit van Aruba en de Arubaanse organisatie Scrubble Bubble.
Het NRC schrijft dat directeur Jesse de Bont van ReefSystems wil bijdragen aan het voorkomen van het verdwijnen van koraalriffen wereldwijd. ,,Dat het slecht gaat met koraalriffen, hoef ik hopelijk niet meer uit te leggen. Hele zeebodems zijn verwoest door sleepnetten. In landen zoals Kenia is decennialang met dynamiet gevist, waardoor vrijwel alle koraalriffen zijn verwoest. Ze gooien een dynamietstaaf in het water, zodat alle vissen komen bovendrijven. Een actie waarmee ook koraal kapot gaat. Zonder koraal trekt al het zeeleven weg en dus ook de voedselvoorziening in gebieden waar mensen van de visserij leven.”
Samen met ReefSystems-medeoprichter Max Dijkstra ontwierp De Bont tijdens zijn studie aan de Artez-hogeschool modulaire blokken die gebruikt kunnen worden voor de kunstmatige aanleg van koraalriffen. ,,Dat was zes jaar geleden.” De Bont had bedrijfskunde gestudeerd en tussen Dijkstra en hem ontstond het idee om dit project samen op te pakken. ,,In het begin moesten we echt leuren om geld en samenwerkingen met de juiste partijen te krijgen. Maar uiteindelijk werd ons idee opgepikt door de haven van Amsterdam en toonde de Universiteit van Wageningen belangstelling. Zo is het begonnen”, vertelt De Bont.
Na meerdere landen is nu Aruba aan de beurt. Hier zijn deze week dertien kunstmatige riffen geplaatst, langs de zuidkust. ,,Dat doen we samen met lokale aannemers, de beheerder van mariene parken en twee universiteiten. Wij hebben de riffen voor dit project zó ontworpen dat ze volgens ons het meest geschikt zijn om tegen de sterke stromingen van de Caribische zee te kunnen. Het oppervlak van de blokken is optimaal voor het aanhechten en aangroeien van koralen.”
Het bedrijf plaatst op de blokken koraal dat lokaal gekweekt is. Daarmee ontstaat een natuurlijk ecosysteem. ,,Momenteel zijn de blokken gemaakt van beton, maar het is ons doel om over te stappen naar een CO2-neutraal materiaal”, aldus De Bont.
De komende twee jaar zal onderzoek moeten uitwijzen of het werkt. ,,Ik ben daar natuurlijk optimistisch over. Meerdere universiteiten wereldwijd doen nu onderzoek naar onze methode. Werkt het? Heeft het per ongeluk negatieve neveneffecten? We hebben bij een project in Kenia, eerder dit jaar, gezien dat het heel snel kan gaan met de groei van koralen en de toename van de biodiversiteit. Ook in de Noordzee kunnen deze blokken helpen, weten we door een proef bij de Lauwersmeerdijk in Groningen. Daar plaatsten we rif-blokken die we na één jaar weer omhoog haalden. Daar schoten gewoon tientallen palingen uit de holtes, er zaten honderden zeesterren en krabben in en op: bizar om te zien hoe snel zeeleven zich kan herstellen.”
Het bedrijf heeft in Kenia een lokale fabriek opgezet voor het produceren van die blokken. Ze delen kennis met de lokale bevolking, zodat ze de blokken zelf kunnen maken. Zij hebben ook een direct economisch belang: zonder koraalriffen geen visvangst en geen toerisme.
„Kijk, het is geen rocket science”, zegt De Bont. ,,Als wij met z’n tweeën zo’n fabriek in Kenia kunnen opzetten, dan kunnen we dat concept ook kopiëren naar andere eilanden. Dan kan je wel een impact maken. Of het genoeg is om de verwoesting van koraal te keren? Het begint klein, je moet geen grootheidswaanzin krijgen. Je moet vooral bedenken hoe je de lokale bevolking het zélf kan laten doen.”
Op Aruba ervaart hij positieve reacties. ,,De mensen hebben hier jarenlang alleen maar gehoord dat alle riffen aan het verdwijnen zijn. Ze zijn dolblij dat ze nu zelf wat kunnen doen. Er zijn hier veel vrijwilligers die helpen bij het project. Samen met lokale mensen kun je echt wel iets in gang zetten.”