Hou ons te goede. We zijn uiteraard blij dat nu eindelijk per 1 januari 2023 de Parkietenbosdump gesloten is. Hek dicht, hangslot erop en een mededeling dat de dump gesloten is. Meer dan 20 jaar geleden werd al gezegd dat de maximale capaciteit bereikt was en dat de dump gesloten moest worden. Als buurtbewoners en milieuactivisten hebben we ons daar ook jarenlang hard voor gemaakt. En is het ons niet in dank afgenomen dat we keer op keer weer de verantwoordelijken met de neus op de feiten hebben gedrukt. Maar eindelijk is het zover. De dump is dicht.
Toch is onze vreugde beperkt, want zijn daarmee het afval en daarmee samenhangende problemen adequaat opgelost?

Dat met de toegangsluiting tot de dump ook de branden van de dump voorbij zijn, blijkt al op 4 januari illusoir. De dump stond alweer in brand. De mooie woorden van de minister om zijn imagoschade te beperken drijven doelloos mee op de gifwolken van de brand. Ook blijken de voorspellingen dat de sluiting van de Parkietenbosdump op deze manier tot chaos zal leiden, uit te komen. Afval wordt nu al overal gedumpt omdat niet bekend is waar het afval naartoe moet worden gebracht. Zelfs de ploegen van Serlimar die trouw hun ophaalroutes langsgaan, weten niet waar ze het afval naartoe moeten brengen. Ze stonden verdwaasd voor een gesloten poort van de dump.
Maar ook juridisch gezien staan we verbaasd om de wijze waarop deze sluiting van de dump is voorbereid. Immers, elke handeling van de overheid, in dezen minister Ursell Arends, dient te gebeuren op grond van een wettelijke bevoegdheid. Minister Arends kan heel mooie ideeën aankondigen zoals Trash2Cash en een zogenaamde Blueprint, maar als dat niet gedragen wordt door een wettelijke grondslag, vertrappen we de rechtsstaat en hiermee de rechtszekerheid van elke burger.
Op grond van de wet, de Landsverordening instelling Servicio di Limpiesa di Aruba (Serlimar) sui generis (2005), is Serlimar nog steeds de enige instantie die belast is met de inzameling en verwerking op een efficiënte wijze en overeenkomstig de daarvoor geldende milieunormen van afval in vaste of vloeibare vorm, afkomstig van particuliere huishoudens en bedrijven. Zo staat het expliciet in deze wet. Hoe kan het dan zijn dat andere instanties (zoals Ecotech) ook vuil ophalen? De wet voorziet daar niet in. En nu staan in de Blueprint acht geïdentificeerde ontvangende instellingen van het (gescheiden) afval, soms tegen betaling.
Waar halen de voornoemde instellingen de bevoegdheid vandaan om afval te verwerken? Sowieso de bevoegdheid om geld te vragen voor het inleveren van afval? Zolang de Landsverordening Serlimar niet is aangepast mogen zij dit niet doen, want alleen Serlimar is juridisch hiertoe bevoegd. De minister wuift deze kritiek weg door de stellen dat hij via zogenaamde ministeriële regelingen de bevoegdheid zal toekennen. Allereerst is dit duidelijk de verkeerde route, want je maakt geen regelgeving achteraf om onbevoegdheid alsnog te repareren. Maar ook het gebruik van een ministeriële regeling is incorrect omdat deze bevoegdheid niet mogelijk is op grond van de Landsverordening Serlimar.
Een ander mooi voorbeeld van hoe het niet moet is de informatiebijeenkomst die de minister heeft gepland op 9 januari 2023 a.s. voor een groep genodigden over zijn afvalbeleid. Rijkelijk laat, nu de sluiting van de dump een voldongen feit is. Daarnaast lijkt deze bijeenkomst vooral op windowdressing - kijk hoe transparant we bezig zijn - terwijl niet duidelijk is wat de bedoeling is van de bijeenkomst en rol van de genodigden. Als de schijnstichting van de overheidsvoorlichter wel is uitgenodigd en buurtbewoners als direct belanghebbenden niet, moet dit een teken aan de wand zijn. De minister is duidelijk niet transparant bezig want documenten worden achtergehouden en alleen zijn voorkeursorganisaties en -personen worden uitgenodigd. Waarom worden niet álle organisaties en personen die zich actief op het gebied van afval en specifiek het Parkietenbos hebben beziggehouden, zoals onder meer de Stichting Rainbow Warriors Core die hierover volledig gedocumenteerd is, uitgenodigd? Dit is ook in strijd met de SDG’s waar de regering de laatste tijd mee aan de weg timmert. Die stellen dat het een voorwaarde is dat ‘open and inclusive participation of stakeholders in decision-making for sustainable development’ in acht wordt genomen.
Toch verbaast dit alles ons niet. Deze regering is namelijk berucht om haar onduidelijke en vooral onwettige beleidsuitvoering. Geen transparantie richting het volk, met voldongen feiten komen en gelegitimeerd door een rubberstamp parlement. Maar als straks de mondi’s van Aruba vol illegaal vuil liggen -immers dit is het meest logische scenario omdat niemand extra wil betalen voor de verwerking van zijn vuilnis en er bovendien ook geen adequaat toezicht en handhaving (handhaving van welke regel?) zal zijn - zal niemand verbaasd staan, behalve onze naïeve minister misschien.
En dan hebben we het nog niet gehad over de vuilverbrandingsoven. Die is niet gesloten maar vormt ook onderdeel van de hele afvalverwerkingsketen te Parkietenbos. De milieuoverlast veroorzaakt door een illegale vuilverbrandingsoven waarbij een wettelijk normenkader ontbreekt, er geen toezicht en handhaving is, blijft doorgaan. Dus de sluiting van de Parkietenbosdump is slechts gedeeltelijk. De buurtbewoners hebben nog steeds geen garantie op schone lucht en geen overlast meer van toxische stoffen, waardoor de aanslag op hun mensenrechten nog steeds doorgaat. De strijd om een goed afval(water)beleid in Aruba is daarom nog lang niet gestreden.

Anouk Balentina en Stichting Rainbow Warriors Core,
Aruba