Van onze correspondent
Oranjestad - Op Sint Maarten is het Interparlementair Koninkrijksoverleg (Ipko) begonnen. De Arubaanse delegatie heeft bij de start de duidelijke boodschap afgegeven dat ze zich niet herkent in de twee rijkswetten Coho en de Rijkswet Aruba financieel toezicht (RAft).

,,We willen dat de autonomie van de eilanden wordt gerespecteerd. Op dit moment herkennen we onze rol in deze wetten niet. De meerderheid van ons parlement is bezorgd.”
Aan het woord waren parlementsvoorzitter Edgard Vrolijk (MEP) en voorzitter Shailiny Tromp-Lee (MEP) van de vaste commissie Koninkrijksaangelegenheden en Buitenlandse Betrekkingen.
Vrolijk zei tegen de Ipko-delegatieleden dat Coho en RAft belangrijke thema’s zijn voor Aruba. ,,Wat zijn de democratische gevolgen, wordt het versterkt of verzwakt? Het thema houdt Aruba dagelijks bezig.” Volgens de parlementsvoorzitter is er het besef dat de overheidsfinanciën duurzaam gesaneerd moeten worden en ‘dat we tot een acceptabel begrotingstekort moeten komen’. ,,Het is tegelijkertijd een grote uitdaging. We hebben financieel toezicht, met normen die niet realistisch zijn. Er is geen rekening gehouden met omikron en er is geen rekening gehouden met de impact die de oorlog tussen Oekraïne en Rusland op Aruba heeft. Dit zorgt voor veel inflatie.” Vrolijk zei dat Aruba al een beroep op Nederland heeft gedaan. ,,Niet in de vorm van geld, maar in de vorm van hulp. We willen herfinancieren tegen een lagere rente.” Het Arubaanse parlement herkent zich niet in de twee rijkswetten Coho en RAft. ,,We willen dit thema in de komende dagen met de andere parlementen bespreken. In een open overleg willen we samen bepalen waar we staan. De autonomie moet worden gerespecteerd en we moeten meer kans hebben om te kunnen hervormen.”
Tromp-Lee gaf tijdens het Ipko een beeld van de situatie op Aruba. ,,De pandemie heeft Aruba zwaar getroffen. Volgens het Internatoniaal Monetair Fonds (IMF) is het Arubaanse toerisme het zwaarst getroffen van heel de regio. We moeten weerbaarder worden om een nieuwe crisis aan te kunnen. Aan het begin van pandemie maakten we al een masterplan, ‘Repositioning our sails’. Dit plan is voor 80 procent in lijn met het huidige Landspakket. Aruba neemt de hervormingen serieus. We houden ons aan de afspraken met Nederland. Maar het is moeilijk door beperkt personeel en middelen.”
Ze somde op hoe het financieringstekort is ontstaan. Aruba had in 2019 een klein surplus, van 3,9 miljoen florin. In 2020 door de pandemie ontstond er een groot gat van 764 miljoen florin. Dat is in 2021 teruggebracht naar 534 miljoen florin. Dit jaar is het tekort 228 miljoen florin. ,,Nederland heeft aan Aruba 916 miljoen florin geleend om de gevolgen van de pandemie te kunnen betalen. Dit zijn leningen en de Arubaanse belastingbetaler draait hiervoor op. Aruba was voor de pandemie niet afhankelijk van Nederland, maar nu wel.”
Tromp-Lee vertelde over de klap voor de gezondheidszorg, omdat Nederland eist dat er jaarlijks 60 miljoen florin moet worden gekort. ,,Dit is 13 procent van het zorgbudget. Deze verplichte bezuinigingen leiden tot druk en onrust. Aruba heeft de plannen voor hervormingen in de gezondheidszorg versneld doorgevoerd, omdat we ons bewust zijn van de noodzaak. Maar, we moeten ook zorgen dat er draagvlak blijft.”
Aruba had een economisch herstel ingezet, maar de weg is vol onzekerheden. ,,De oorlog in Oekraïne heeft invloed op het land. De prognoses van het IMF, waarbij wordt gezegd dat Aruba in 2023-2024 economisch volledig zal zijn hersteld, die zijn gemaakt voordat omikron kwam en voordat de oorlog kwam. We weten niet wat ons nu te wachten staat.”
Tot slot zei Tromp-Lee dat het Arubaanse parlement afgelopen vrijdag de twee rijkswetten achter gesloten deuren heeft behandeld. ,,We hadden om meer tijd gevraagd om de twee wetten te bespreken, tot 17 juni. We kregen echter tot 13 mei de tijd. We werken dus onder tijdsdruk. De uitkomst is dat de meerderheid in het parlement bezorgd is. Deze wetten zetten het parlement buitenspel en ondermijnen de autonomie. De vraag is of de Staten van Aruba zich moeten neerleggen bij een beperking van de autonomie en een beperking van parlementaire democratie.”