Van onze correspondent

Oranjestad - De jaarlijkse lasten voor de Algemene Ziektekostenverzekering (AZV) overschrijden tegenwoordig de 400 miljoen florin per jaar. De steeds verder stijgende kosten zijn binnen het Koninkrijk per individuele verzekerde nog steeds relatief laag, maar voor Aruba is het wel degelijk een groot bedrag. Op grond van de voorwaarden gekoppeld aan de tweede tranche van de financiële steun, moet de AZV per maand 5 miljoen florin besparen. In het rapport ‘De status van het Arubaanse Zorgstelsel’, tekent zorgdeskundige Lex de Jong een analyse op van de AZV en komt met aanbevelingen om te komen tot verbeteringen, maar ook kostenbesparingen, zonder aan kwaliteit in te boeten.

,,Een goed zorgstelsel betekent dat de zorg voor iedereen toegankelijk is, dat de kwaliteit van de zorg goed is, en dat de kosten beheersbaar blijven. Deze drie elementen zijn in de basis goed neergezet op Aruba, maar op alle elementen kan een en ander nog worden verbeterd”, aldus De Jong. De zorg op Aruba is volgens hem van hoog niveau. ,,Er is algemene toegang tot kwalitatief hoogwaardige en betaalbare zorg, in lijn met de doelstellingen van de WHO. Qua pakket dekt de AZV praktisch hetzelfde als de dekking in Nederland, tegen een beduidend lager kostenniveau. Op Aruba komen de jaarlijkse kosten per persoon uit op ongeveer 2.100 dollar. In Nederland is dat 3.000 dollar.”

De kosten zullen blijven stijgen door een aantal wereldwijd spelende mechanismen, zoals vergrijzing, toename in welvaartsziekten en stijgende arbeidskosten (Baumol). Maar ook een goed stelsel kan volgens De Jong verbeterd worden: ,,Twintig tot veertig procent van de kosten is niet noodzakelijk. Door eerstelijnszorg in brede centra samen te brengen, worden mensen sneller en beter geholpen zodat er minder druk op de ziekenhuiszorg ligt. Daar neemt de efficiëntie en doelmatigheid weer toe. De verzekeraar kan dit versterken door specifieke inkoopprikkels op doelmatigheidsverbeteringen. Met een aantal incentives zoals voorlichting, preventie en slimme vormen van een eigen bijdrage, nemen mensen ook zelf een actievere rol in hun gezondheid. Toepassen van een breed pakket van deze maatregelen leidt tot een minimale kostenbesparing van 60 tot 100 miljoen florin per jaar.”

De Jong komt na zijn onderzoek met een serie maatregelen die volgens hem op korte termijn leiden tot flinke besparingen. Volgens de wet is iedere inwoner van Aruba, die ingeschreven staat in het bevolkingsregister, verplicht verzekerd bij de AZV. Volgens De Jong kan dat beter anders: ,,Beperk toegang tot het AZV-pakket door gedurende eerste (of eerste twee jaar) jaar van immigratie alleen toegang te bieden aan arbeidsmigranten met een werkvergunning, niet met alleen een verblijfsvergunning.

Een andere suggestie is om brede eerstelijnscentra te ontwikkelen waarin zorgverleners als de huisartsenpraktijk, botica, prikpost/laboratorium, verloskundige, fysiotherapeut, tandarts, en diëtist gehuisvest zijn. ,,Hierdoor is er voldoende schaal voor de huisartsen zich in iets te specialiseren (echo’s, kleine ingrepen). Beloon deze centra onder andere op de daling van het aantal verwijzingen naar de tweedelijn, bij gelijkblijvende of stijgende kwaliteitsindicatoren. Geef deze centra of individuele huisartsen een eigen budget voor diagnostiek.”

Een van de knelpunten van de zorg is de grote toestroom van patiënten naar de spoedeisende hulp (SEH). ,,Voer een eigen bijdrage in voor onnodig consult op de SEH. Dit geldt alleen voor iemand die per se een consult wil op de SEH, nadat door het medisch personeel is vastgesteld dat er geen urgent medisch probleem is en die persoon dus naar de eigen huisarts kan gaan of de huisartsenpost. Dit verlaagt de wachttijd op de SEH voor hen die wel zorg nodig hebben, en maakt ook dat binnen het ziekenhuis het minder druk is met onnodige opnames.”

Preventie en vroegdetectie zijn ook punten waarop naar de mening van De Jong winst te halen valt. ,,Het ontmoedigen van ongezond gedrag is de meest effectieve maatregel, maar vereist geduld om de effecten te gaan merken.” In dat kader is hij voorstander van belastingen waardoor het gebruik van ongezonde producten wordt ontmoedigd, terwijl er extra inkomsten uit volgen die de stijgende kosten door een ongezonde leefstijl enigszins kunnen compenseren.

De Jong heeft ook naar de kwaliteit van de bestuurders in de zorg gekeken en is daar niet onverdeeld positief over. ,,Controleer naleving van de governance code Aruba voor de zorg: kwaliteit van besturen en controleren neemt toe, waardoor transparantie, compliance en professionaliteit van de zorg toenemen”, is zijn advies. De Jong is universitair docent ‘Health Care Systems and Health Economics’ aan de University of Aruba, en lid van de Raad van Bestuur bij FSMA Respaldo, de zorginstelling voor geestelijke gezondheidszorg van Aruba. Tot begin 2018 was hij als chief medical officer van het uitvoeringsorgaan AZV verantwoordelijk voor het zorgbeleid, de onderhandelingen en contractering met zorgaanbieders, en de medische uitzendingen. Voor zijn komst naar Aruba in 2012 werkte hij als programmaleider ‘Zorgmarkten’ bij GGZ Nederland nauw samen met VWS, Zorgverzekeraars Nederland en de Nederlandse Zorgautoriteit. Hij studeerde geneeskunde en Health Economics, Policy & Law.

Het document is ontstaan naar aanleiding van enkele gesprekken met Statenleden van Aruba, die een breder inzicht wensten in de status van de gezondheidszorg van Aruba, de houdbaarheid van het zorgstelsel en op welke wijze zij als politici direct zouden kunnen bijdragen aan verdere verbetering van het zorgstelsel van Aruba. In een tweede fase heeft de minister van Volksgezondheid, Toerisme en Sport gevraagd om de analyse met hem te delen. Deze is toen ook gedeeld met de Statencommissie voor Sociale Zaken, Gezin, Ouderenzorg en Volksgezondheid. Vanwege de urgentie die volgt uit de grote economische effecten van de coronacrisis op de economie van Aruba, is de analyse en oplossingsoverzicht voorzien van en financiële uitwerking van de potentiële maatregelen.