Van onze correspondent
Oranjestad - De Arubaanse regering zegt een lijst te hebben van vijfentwintig bedrijven die interesse hebben in de raffinaderij na het vertrek van Citgo. De zwaar vervallen staat van de installaties, de oliemarkt en ook de ligging van Aruba maken de kans op heropening minimaal, zeggen experts.

,,Je kunt wel verwachten dat iemand miljarden gaat investeren, en mijn fantasie is toch redelijk ontwikkeld, maar zover durf ik zelf niet te gaan”, aldus econoom Reint Schutter tegen Sharina Henriquez van Caribisch Netwerk.
Wie op de lijst van geïnteresseerden staan, is geheim. Premier Evelyn Wever-Croes zegt alleen dat ze opnieuw moeten bekijken of al die bedrijven nog werkelijk interesse hebben. ,,Het is een lijst die in de loop van de jaren is ontstaan. Ze moeten ook gescreend worden.” Ze beaamt wel dat, mocht er een serieuze investeerder tussen zitten, het nog jaren kan duren voordat Aruba met zekerheid kan zeggen: de raffinaderij gaat weer open.
Experts als Schutter achten die kans minimaal, zeker als er ook geen grote concerns op de lijst belangstellenden staan. ,,Vijfentwintig lijkt mij aan de hoge kant. Zijn dat belangstellenden van de orde van grootte als Exxon of Shell?”
Ook Alvin Koolman, de voormalige directeur van Refineria di Aruba (RdA) - het overheidsbedrijf dat eigenaar is van de raffinaderij - ziet weinig kans van slagen. Hij werd vorig jaar ontslagen onder druk van de regering. Het is ook de invloed van de politiek die Koolman als een terugkerend probleem ziet. ,,Dat is trouwens van alle tijden. Ook toen ik bij de RdK in Curaçao werkte, gebeurde dat. Het is zwemmen met de haaien en zorgen dat je niet gebeten wordt. Het gaat niet om kritiek, daar kan ik tegen. Maar kijk, ik probeer ze (Arubaanse regering red.) al een paar jaar te overtuigen dat we geen raffinaderij, maar een upgrader hebben. Nog steeds beweren ze dat het een raffinaderij is. Dit betekent dat wat de Arubaanse fabriek kan doen, heel beperkt is. Ook dat is een obstakel voor heropening. Want de markt vraagt juist om olieproducten die de Arubaanse ‘upgrader’ niet kan leveren. Ook al zou deze voor veel geld opgeknapt worden.”
Hoe belangrijk het is om op basis van kennis en niet zozeer politieke goodwill over de raffinaderij te beslissen, blijkt ook uit de deal die met de nu vertrekkende Citgo was gesloten. Ondanks waarschuwingen vooraf vanwege de politieke instabiliteit in Venezuela, ging de toenmalige AVP-regering in 2016 toch in zee met Citgo, dochter van het Venezolaanse staatsbedrijf PdVSA, dat toen al geplaagd werd door corruptie en internationale sancties. Ook regeringspartij MEP, toen nog in de oppositie, was vóór.
Financieel toezichthouder CAft had indertijd ook grote bezwaren tegen de deal. Vooral omdat de Arubaanse overheid voor 300 miljoen dollar garant staat, mocht raffinaderij-eigenaar RdA de verplichtingen aan Citgo niet nakomen. Wat die risico’s voor gevolgen hebben nu Citgo vertrekt, zijn nog steeds niet duidelijk. Vorig jaar oktober maakte het kabinet met veel bombarie in de pers bekend dat met Citgo een overeenstemming was bereikt: Aruba kreeg de overslagterminal en haven terug én mocht alvast gaan zoeken naar nieuwe overnamekandidaten. ,,We krijgen de sleutel terug. Zonder dat we jaren in de rechtbank met elkaar moeten vechten over de contractafspraken en -verplichtingen”, zei Wever-Croes in oktober nog optimistisch. In december liet Citgo tot grote verrassing van de regering weten al per 31 januari te vertrekken, alle werknemers te ontslaan en zonder de miljoenenachterstand aan belastingen en huur te voldoen. De regering dacht op dat moment nog aan de onderhandelingstafel te zitten over de overdracht.
Nu, begin februari, is Citgo toch nog niet weg, hoewel bijna alle werknemers wel zijn ontslagen. ,,We zijn nog aan het onderhandelen. Nee, we hebben de sleutel nog niet terug”, aldus premier Wever-Croes. In twee maanden tijd moet een overheidscommissie bestudeerd hebben of de olieraffinaderij van Aruba nog een toekomst heeft, zei de regering in juni vorig jaar. De resultaten van deze studie zijn nog altijd niet bekend.