Van onze correspondent
Oranjestad - De Rijksministerraad heeft besloten Aruba nog geen aanwijzing op te leggen. Mocht de begroting 2020 niet aan alle voorwaarden voldoen, dan volgt alsnog een aanwijzing.
Minister-president Evelyn Wever-Croes heeft met haar reis naar Nederland bereikt wat ze wilde, de aanwijzing is op dit moment van de baan. Daarmee zijn haar problemen nog niet voorbij, want ze heeft geen enkele speelruimte meer. De begroting voor volgend jaar moet perfect in orde zijn. De premier heeft daar alle vertrouwen in. ,,Het was een moeilijk traject en er zijn offers gepleegd, maar het is gelukt. De begroting voor 2020 is afgerond en laat een bescheiden overschot zien. We hebben twee jaar geleden een penibele financiële situatie geërfd. Daardoor konden we niet investeren in onderwijs, ouderen en andere belangrijke zaken. Nu we de weg hebben gevonden naar duurzame overheidsfinanciën, kunnen we dat de komende jaren weer gaan doen.”
Volgens het protocol dat vorig jaar met Nederland werd afgesloten, moet de begroting in 2020 een overschot van 0,5 procent laten zien. Het jaar daarna moet het overschot verdubbelen. Volgens de wet had de begroting op uiterlijk 1 september bij de Staten moeten liggen, maar dat werd niet gehaald. De bal ligt nu bij de Staten, die het budget voor volgend jaar nog moeten goedkeuren. Dat gebeurt waarschijnlijk in januari.
De grootste uitdaging voor de regering zijn de kosten van het overheidspersoneel. ,,Aruba draagt met het oog op duurzame overheidsfinanciën zorg voor een trendbreuk in de ontwikkeling van de personeelslasten en realiseert een jaarlijkse nominale daling van de personeelslasten waarbij het ijkpunt per 1 januari 2019, 479 miljoen florin, inclusief werkgeversbijdrage is.” Zo staat het in het protocol met Nederland dat een jaar geleden tot stand kwam. De Staten van Aruba hebben dit echter nog niet in een wet verankerd. Gezien de onrust onder de ambtenaren over het uitblijven van compensatie voor de gestegen kosten van levensonderhoud, is de vraag of het kabinet er dit jaar in slaagt onder de absolute grens van 479 miljoen florin te blijven. Compenseren met eventuele meevallers mag niet. ,,Indien er sprake is van meevallers ten tijde van een financieringstekort, komen deze volledig ten gunste van de tekortreductie”, aldus het protocol.
Het College Aruba financieel toezicht (CAft) constateerde in september dat Aruba tot dan toe voldeed aan de financiële normen voor 2019. Omdat er grote zorgen zijn over de financiële positie op de langere termijn, adviseerde het CAft de Ministerraad van het Koninkrijk toch om over te gaan tot een aanwijzing.
Wever-Croes meldde in een persbericht dat het CAft precies wilde weten hoe de fiscale hervormingen eruit gaan zien. ,,Dat weten we zelf nog niet, want we zijn nog in overleg met de sociale partners.” Het CAft uitte ook grote zorgen over de ontwikkeling van de personeelskosten. ,,Die zorg delen we, maar het is lastig. De crisis in Venezuela verplicht ons om meer mensen in te zetten voor grenscontroles en immigratie.”
Heet hangijzer was en blijft het Sociaal Crisisplan. Het CAft vindt dat de kosten daarvan deel uitmaken van de Landsbegroting en niet apart mogen worden gehouden, zoals de regering voorstaat. Volgens Wever-Croes is het helemaal niet nodig om aan de wens van het CAft te voldoen, omdat het gaat over een tijdelijk plan, waarvoor Europese subsidie is ontvangen. ,,Op deze manier kan de minister van Sociale Zaken, samen met de collega’s van Justitie, Onderwijs en Volksgezondheid, zijn gang gaan met het verbeteren van de sociale cohesie, terwijl de minister van Financiën zich bezighoudt met orde te brengen in de financiële chaos die het vorige kabinet heeft nagelaten.” In de begroting voor volgend jaar is het Sociaal Crisisplan wel opgenomen.
Onduidelijk is of er een beslissing is genomen over de status van de Landsverordening Aruba Financieel toezicht. Aruba wil met die wetgeving nog zeven tot acht maanden door zodat er een eigen begrotingskamer kan komen.