Door René Zwart
Den Haag/Oranjestad - Aruba staat er qua overheidsfinanciën aanzienlijk beter voor dan politiek Den Haag tot nu toe heeft gesuggereerd.
In tegenspraak met eerder geschetste Haagse doemscenario’s is de realisatie over het jaar 2015 zelfs veel positiever dan de eigen verwachtingen van de Arubaanse regering.
Het werkelijke tekort is uitgekomen op 2 procent, bijna de helft lager dan de 3,7 procent die met het College Aruba financieel toezicht (CAft) als maximum was afgesproken en die ook als zodanig was begroot.
Dit blijkt uit een niet openbaar gemaakte brief die CAft-voorzitter Age Bakker op 4 maart naar minister Angel Bermudez van Financiën heeft gestuurd met een kopie naar minister-president Mike Eman en Statenvoorzitter Marisol Lopez-Tromp. Ook het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is op de hoogte.
Het verrassende oordeel van het CAft is gebaseerd op de vierde uitvoeringsrapportage waarin Aruba’s inkomsten en uitgaven tot en met december zijn verwerkt. Bakker noemt het overzicht helder, inhoudelijk volledig en overzichtelijk.
Nog maar twee weken geleden sprak minister Ronald Plasterk (PvdA) van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties tijdens een debat met Tweede Kamerleden zijn zorgen uit over Aruba, dit tot verbazing en ergernis in Oranjestad.
De Arubaanse regering heeft de verwijten van Den Haag en het CAft dat zij de begrotingsnorm niet serieus zou nemen altijd consequent tegengesproken.
Dat het Arubaanse tekort zo spectaculair is gedaald (van 5,8 procent in 2014 naar 2 procent in 2015) is geheel te danken aan ingrepen die de regering zelf - dus zonder tussenkomst van het CAft - heeft geïnitieerd: het akkoord met de SVB over de kwijtschelding van een schuld van 60,5 miljoen en de invoering per 1 december van het VAS (Voldoening op Aangifte Systeem) met een bate van 74,8 miljoen.
CAft-voorzitter Bakker wijst er in zijn brief op dat het om incidentele meevallers gaat. Maar, zo geeft hij toe, ook als deze niet worden meegerekend, blijft het tekort over 2015 met 3,2 procent ruim onder het begrote deficit en nog veel verder onder de 4,5 procent waarmee het CAft in een ‘worst case scenario’ rekening hield.
De sterk verbeterde resultaten zijn volledig te danken aan kostenbeheersing. De overheidsinkomsten waren met 1.253 miljoen exact conform de begroting. De uitgaven bleven met 1.351 miljoen 33 miljoen onder de begroting. Vooral de hervorming van de AOV en de AZV heeft zoden aan de dijk gezet. Verder is er minder uitgegeven aan de inkoop van goederen en diensten, huur en het leasen van auto’s en aan subsidies.
Niettemin stelt Bakker dat de gunstige ontwikkeling niet ‘in de eerste plaats’ te danken is aan ‘doelmatig beleid en consciëntieuze keuzes om de uitgaven te verlagen’. Structurele uitdagingen blijven bestaan”, aldus de brief. Het CAft vindt dat de personeelslasten te hoog zijn. Die vielen overigens in 2015, ondanks een 11 miljoen kostende ‘reparatie’, 0,6 procent lager uit dan het jaar ervoor.
Het lagere tekort over 2015 betekent dat de Arubaanse schuldquote weer iets in de richting van de 80 procentgrens is gedaald. Voor dit jaar is een tekort begroot van 2 procent, in de loop van 2017 wordt de omslag verwacht dat de overheidsinkomsten de uitgaven overtreffen en met de daadwerkelijke reductie van de staatsschuld kan worden begonnen.
