Opzeggen bancaire relatie (betaalrekening) mag

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Dat ABN Amro Bank in Nederland de bancaire relatie (betaalrekening) van het Curaçaose advocatenkantoor VanEps wegens beleidswijziging van de bank opzegt, is naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet onaanvaardbaar.

Tot dit oordeel komt de rechtbank in Amsterdam. De contractsvrijheid van ABN Amro - die beheersing van kosten en risico’s buiten zijn kernmarkt nastreeft - behoort volgens de rechter niet zo ver te worden ingeperkt dat de bank kan worden verplicht zijn dienstverlening aan VanEps voort te zetten om VanEps te behoeden voor hogere kosten en eventuele vertraging in het betalingsverkeer. De rechtbank is van oordeel dat het belang van ABN Amro bij beëindiging van de relatie op zijn minst even zwaar weegt als het belang van VanEps bij voortzetting daarvan. ,,De opzegging van de relatie van 3 maart 2021 is dan ook niet onaanvaardbaar.”
VanEps is een advocatenkantoor, opgericht naar het recht van Curaçao, dat kantoor houdt op Curaçao, Aruba, Bonaire en Sint Maarten en Amsterdam. Vier van zijn ongeveer dertig advocaten zijn tevens als advocaat ingeschreven bij de Nederlandse Orde van Advocaten.
VanEps heeft een samenwerkingsverband met het Nederlandse (advocaten)kantoor Van Doorne en staat op zijn adres in Amsterdam ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. VanEps houdt kantoor in Amsterdam door middel van een zogenoemde Dutch Caribbean Desk bij Van Doorne. Tot de cliënten van VanEps behoren grote financiële instellingen - waaronder ABN Amro zelf - en internationale multinationals.
VanEps heeft al sinds 2002 een betaalrekening bij ABN Amro en neemt geen andere diensten bij de bank af. Het kantoor beschikt over bankrekeningen bij lokale grootbanken op Curaçao en heeft een dollarrekening bij First American Bank. In een brief van 3 maart 2021 heeft ABN Amro de bancaire relatie met VanEps opgezegd per 1 september 2021.
Waarom? ,,We passen ons buitenlands beleid aan omdat we moeten voldoen aan steeds strengere Nederlandse, internationale én lokale wet- en regelgeving. Voor buitenlandse klanten maken we hierdoor veel kosten. Bijvoorbeeld voor het doen van klant- en transactieonderzoek om witwassen en andere vormen van fraude te voorkomen”, aldus de bank. Daarna wordt de opzegtermijn verlengd tot 31 maart 2022. Van Eps laat het er niet bij zitten en vordert in een rechtszaak voortzetting van de bankrelatie.
Tussen partijen is niet - langer - in geschil dat ABN Amro in beginsel een contractuele opzeggingsbevoegdheid heeft, begint de beoordeling. Om te bepalen of sprake is van een naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbare opzegging, dient de rechter een belangenafweging uit te voeren.
Voor zijn standpunt dat de opzegging naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, voert VanEps concrete belangen aan: VanEps ontvangt jaarlijks een miljoen euro op de rekening en verricht betalingen aan leveranciers. Zonder de betaalrekening gaan de kosten aanzienlijk omhoog, waaronder wisselkosten en het 1 procent licentierecht voor uitgaande buitenlandse betalingen die Curaçaose banken in rekening brengen.
Verder: Bij Curaçaose banken kan geen eurorekening worden geopend. Zonder eurorekening loopt VanEps een onwenselijk en onnodig koersrisico. Het kantoor heeft (Europese) cliënten die in euro’s willen betalen. Betalingen via een buitenlandse rekening is onwenselijk en leidt tot extra (transactie)kosten. Bovendien wekt een Nederlandse bankrekening vertrouwen bij Europese cliënten. Als ABN Amro de rekening sluit, zal dat mogelijk tot omzetverlies lijden.
VanEps is een advocatenkantoor dat (mede) in Nederland zakendoet. Het kantoor heeft vier in Nederland ingeschreven advocaten die (ook) in Nederland werkzaam zijn. Voor de daarmee samenhangende betalingen, moet VanEps een Nederlandse bankrekening hebben. En: VanEps heeft de betaalrekening nodig voor betalingen aan relaties en instellingen zoals verzekeringsmaatschappijen, gerechtelijke instanties, Kamer van Koophandel en voor abonnementen.
Volgens ABN Amro, echter, maakt het belang dat VanEps stelt te hebben bij behoud van de bankrekening niet dat de bank geen gebruik kan maken van zijn opzegbevoegdheid. De bank voert aan dat vanwege onder meer de sterk toegenomen inspanningen op het gebied van fraude- en witwasbestrijding, die leiden tot hoge kosten voor compliance en extern toezicht, een strategische heroriëntatie doorgevoerd moest worden.
Dat omvat mede het besluit de internationale zakentak zo goed als volledig te ontmantelen en te stoppen met zijn dienstverlening in honderd landen buiten Noordwest-Europa waar maar een beperkt aantal klanten worden bediend. In die honderd landen, waaronder ook Curaçao valt, wegen de kosten die ABN Amro maakt voor de dienstverlening en de inspanningen op het gebied van fraude- en witwasbestrijding, niet op tegen de baten.
De kosten op klantniveau zijn weliswaar beperkt, maar dit is ook geen afweging geweest op klantniveau maar op portefeuilleniveau. Als de kostenbesparing op klantniveau doorslaggevend is, betekent dat dat de bank zijn strategie nooit fundamenteel zou kunnen wijzigen en geen enkele relatie mag opzeggen.
De rechtbank in Amsterdam oordeelt dat de strategische keuze van ABN Amro ‘legitiem is’, maar moet worden afgewogen tegen de belangen van VanEps. De door VanEps aangevoerde belangen zien op beheersing van kosten, koersrisico, belemmeringen bij het verrichten van betalingen aan (gerechtelijke) instellingen, leveranciers en klanten in Nederland en mogelijk omzetverlies.
,,VanEps is voor de bedrijfsvoering echter niet afhankelijk van de betaalrekening bij ABN Amro, nu de meeste betaaltransacties aan en door VanEps worden afgewikkeld via een of meer andere banken, terwijl het betalingsverkeer op de Nederlandse bankrekening in verhouding daarmee beperkt is”, aldus de rechter.
,,VanEps wordt bij beëindiging van de bankrekening ook niet uitgesloten van het bancaire systeem. Hij kan wereldwijd blijven deelnemen aan het economisch en maatschappelijk verkeer zonder te beschikken over de betaalrekening, namelijk via de door VanEps andere aangehouden rekeningen. Daarbij heeft VanEps niet aangetoond dat het voor hem onmogelijk is om bij een andere Nederlandse bank een betaalrekening te openen.”
Het voorgaande leidt tot de conclusie dan de vorderingen van VanEps worden afgewezen.