Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Refineria Isla hoeft definitief geen dwangsom van 75 miljoen gulden te betalen voor overschrijding van de norm voor de uitstoot van zwaveldioxide (SO2) in 2014. Dat heeft het Gemeenschappelijk Hof dinsdag bepaald in het hoger beroep tegen het vonnis door het Gerecht in Eerste Aanleg van 2 mei 2018.

Stichting Humanitaire Zorg Curaçao, stichting Schoon Milieu op Curaçao (Smoc) en 25 burgers eisten dat de Isla de eerder geëiste dwangsom alsnog zou voldoen, omdat de immissie van zwaveldioxide (de hoeveelheid SO2 die op leefniveau neerkomt) boven de in 2010 vastgestelde norm van 80 microgram per kubieke meter was. Isla bestreed dat en kreeg gelijk van het gerecht.
De kwestie sleepte jarenlang, omdat er onenigheid was over de meetpunten en de hoeveelheid zwaveldioxide die de Isla uitstootte. In 2010 was een beperkt aantal meetpunten vastgesteld voor het meten van de immissie, terwijl de stichtingen gegevens van meer meetpunten meenamen. De eisende partijen wilden in het hoger beroep bovendien dat het Hof opnieuw een dwangsom zou verbinden aan overtreding van het verbod tot 31 december 2019.
Net als het vonnis uit 2018 is het vonnis in hoger beroep wat verwarrend. Terwijl enerzijds wordt geconcludeerd dat de Isla de dwangsom over 2014 niet hoeft te betalen, komen de rechters opnieuw tot de conclusie dat de norm waarschijnlijk wel degelijk is overtreden. ,,De nadere gegevens die de stichtingen c.s. in hoger beroep hebben aangedragen duiden er voorts op dat de bijdrage van Isla aan de totale immissie groter is geweest dan Isla steeds heeft verdedigd.”
Het Hof noemt Isla zelfs cynisch, omdat het de uitstoot ogenschijnlijk zo heeft gestuurd, dat die op de meetpunten die volgens de eerder gemaakte afspraken meetellen voor het bepalen van de hoeveelheid SO2 beneden de norm bleef, ‘maar op veel of zelfs de meeste andere punten in het gebied waarop het verbod betrekking heeft niet binnen de marge heeft weten te blijven’.
Die andere punten kunnen niet meegenomen worden in de beoordeling. Het is volgens het Hof een onbedoeld effect van de opzet die het Hof in 2010 vaststelde om een vaste berekenings- en meetmethode voor te schrijven voor de uitstoot. ,,Het kan echter niet tot een andere, ruimere uitleg leiden.” Dit zou namelijk de rechtszekerheid aantasten.
Datzelfde geld voor het feit dat de norm van 80 microgram als grenswaarde voor de immissie inmiddels waarschijnlijk achterhaald is. Het Hof vindt een nieuwe dwangsom voor de periode die nog rest tot 31 december 2019 van weinig nut ‘gezien de actuele situatie bij Isla’. Daarbij komt dat het verbod weinig voorstelt, ‘gelet op de stelling van de stichtingen c.s. dat Isla de uitstoot en daarmee de immissie kan manipuleren’. De rechters geven de eisers het advies mee om als de omstandigheden wijzigen een bodemprocedure te beginnen voor een geactualiseerd verbod met dwangsom.
Intussen staan de stichtingen en burgers na jaren procederen met lege handen. Sterker, ze moeten alsnog de volledige kosten voor de zaak in eerste aanleg betalen, die het gerecht tussen de partijen had verdeeld. Dat betekent een extra kostenpost van zo’n 3.000 gulden voor de kosten van de Isla in eerste aanleg, plus nog eens bijna 7.000 gulden voor de kosten in het hoger beroep.