Van onze correspondent
Den Haag - De Tweede Kamer heeft gisternacht de Rijkswet Koninkrijksgeschillen toch aangenomen. De Kamer trok zich uiteindelijk niets aan van het advies van staatssecretaris Raymond Knops van Koninkrijksrelaties om de stemming uit te stellen, omdat door een aangenomen amendement een ‘flinke wijziging’ van de Wet op de Raad van State noodzakelijk is.
Het amendement-Thijssen was, zoals deze krant gisteren al meldde, een compromis tussen de parlementen van de landen in het Koninkrijk over de geschillenregeling. Bij de Raad van State van het Koninkrijk moet een nieuwe Afdeling Koninkrijksgeschillen in het leven worden geroepen. Daarin wordt de Caribische invloed verdubbeld ten opzichte van het kabinetsvoorstel, waarin de Afdeling advisering de geschillen zou beoordelen met daarin de staatsraden van Aruba, Curaçao en Sint Maarten.
Bij geschillen tussen landen en het Koninkrijk zullen volgens het amendement naast de drie staatsraden bij de Raad van State van het Koninkrijk nog eens drie ‘staatsraden in buitengewone dienst’ worden aangewezen door Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Verder maken de gewone leden van de Afdeling advisering deel uit van de nieuwe afdeling. De Afdeling Koninkrijksgeschillen wordt voorgezeten door de vicepresident van de Raad van State (RvS).
In de tweede termijn van het debat over het wetsvoorstel had Knops aangedrongen op uitstel van de stemming, omdat anders de RvS voor de voeten wordt gelopen. Als er ook over de wet zou worden gestemd, moest de staatssecretaris het amendement ontraden. Er is immers een wetswijziging nodig voor de Wet op de Raad van State en daarover is nog geen overleg geweest met RvS.
De Kamer leek daar mee akkoord te gaan, maar besloot uiteindelijk toch anders. Iets voor 4.00 uur vrijdagochtend werd de wet aangenomen met alleen tegenstemmen van PVV en Forum voor Democratie. Het was de allerlaatste stemming van de Tweede Kamer voor het zomerreces.
Naast het cruciale amendement-Thijssen werden nog enkele amendementen aangenomen. Door het amendement-Drost komt in de geschillenregeling de bepaling dat als de Rijksministerraad een verzoek tot een geschilprocedure afwijst wegens tijdsdruk voor besluitvorming (zwaarwegend belang van het Koninkrijk) er twee maanden later alsnog om een oordeel gevraagd kan worden. Daarmee wil Kamerlid Nico Drost (ChristenUnie) juridische helderheid voor de toekomst scheppen.
Hoewel het tweede amendement van de Arubaanse Statenvoorzitter Addy Thijssen werd verworpen, komt er toch een versterking voor het oordeel van de RvS in artikel 8. Thijssen wilde bij een afwijzing binnen een week alsnog een oordeel kunnen vragen. In het amendement Diertens/Kuijken worden nu de aard en het gewicht van de gronden voor afwijking van het oordeel verzwaard en wordt bovendien bepaald dat die redenen openbaar gemaakt moeten worden.
Ook een amendement van Roelof Bisschop (SGP) werd aangenomen. Daarin wordt de evaluatie van de wet vervroegd van vijf naar drie jaar en worden ook enkele te evalueren onderdelen expliciet genoemd. Dat zijn de frequentie van geschillen, de frequentie van afwijzing van een verzoek voor een geschilprocedure, de aard van voorgelegde geschillen, de uitkomst van de procedures en het afwijken van het oordeel en in hoeverre het rechtmatig was om af te wijken van een oordeel en of er gezorgd is voor het zo min mogelijk schaden van de belangen van het betrokken land.
Al de amendementen werden met dezelfde stemverhouding aangenomen als de wet zelf. Alleen extreemrechts stemde tegen. De motie-Van Raak over de nadere invulling van de verantwoordelijkheden van de landen en het Koninkrijk in het Statuut werd met algemene stemmen aangenomen. De Rijkswet Koninkrijksgeschillen moet nu naar de Eerste Kamer voor hij definitief wordt en gepubliceerd kan worden.
