Door Ronald van Raak
Aruba staat op de rand van de financiële afgrond, waar het zelf niet uit lijkt te kunnen komen. Op Curaçao heerst grote angst na de politieke moord op Helmin Wiels, waarvan de opdrachtgevers nog steeds niet zijn gevonden. Nederland is een grootschalig onderzoek gestart naar politici op Sint Maarten, een eiland dat wordt geteisterd door corruptie. Zoals blijkt uit het filmpje van Patrick Illidge, een parlementariër die in korte broek en op slippers bordeel ‘Bada Bing’ binnenstapte, om in opdracht van de minister van Justitie geld op te halen voor vergunningen voor illegale prostituees.
Deze week was ik op Curaçao voor een conferentie met parlementariërs van de landen van het Koninkrijk. Dinsdag spraken we over corruptie. Veel politici op de eilanden worden betaald door criminele organisaties, de maffia heeft veel invloed op het bestuur. Mijn vraag of het niet goed zou zijn om de financiers van politici openbaar te maken leidde tot veel rumoer, vooral bij de politici van Sint Maarten. Een parlementariër eiste op hoge poten excuus, een andere riep dat hij ‘echt schoon’ was, een derde hield vol dat politici op Sint Maarten ‘heel eerlijk’ zijn. Patrick Illidge - die nog steeds niet is veroordeeld - zat instemmend te knikken.
Ik zat te wachten op het gebruikelijke gekrakeel, maar er gebeurde iets bijzonders. Een aantal politici van de eilanden ging vertellen over hun problemen met partijfinanciering, de kwetsbaarheid van hun bestuur en de invloed van criminele organisaties. Voor het eerst in de tien jaar dat ik als Kamerlid dit soort discussies voer had ik het gevoel dat we geen goedkoop toneelstuk opvoerden, maar een open en eerlijke discussie voerden. Dat gevoel kreeg ik woensdag nog meer, toen we een debat hadden over het gevoelige onderwerp van racisme. Normaal gesproken zou deze discussie zijn uitgelopen op ellenlange verklaringen over discriminatie van Antillianen in Nederland, nu sprak een aantal politici van de eilanden openlijk over discriminatie in hun eigen land. In korte tijd werden veel gevoeligheden overwonnen.
Het Koninkrijk verkeert in diepe crisis, maar die crisis kan ook heilzaam zijn. De bevolking in Nederland, maar ook de bevolking op de eilanden, heeft meer dan genoeg van corrupte bestuurders op de eilanden. Politici op de eilanden kunnen zich niet meer alles veroorloven, omdat de eigen bevolking steeds mondiger en steeds kritischer wordt. Heel veel geld is verdwenen, heel veel moeite is verspild, maar misschien hebben we toch iets gewonnen. Of het Koninkrijk in zijn huidige vorm kan overleven, dat betwijfel ik nog steeds. Maar als het in de toekomst mogelijk blijft om problemen in alle eerlijkheid te bespreken, is alle hoop wellicht nog niet verloren.
Ronald van Raak is Tweede Kamerlid voor de SP