Door Prof. dr. F.B.M. Kunneman

Het goede nieuws is dat de kans om als commissaris persoonlijk aansprakelijk gesteld te worden bijzonder klein is. Het slechte nieuws is dat die kans in ons land veel groter is dan in andere landen.

Fout of domme fout?
Het goede nieuws komt doordat het wettelijk systeem en de rechtspraak van de Hoge Raad zo zijn ingericht dat normale fouten voor een bestuurder of een toezichthouder niet tot aansprakelijkheid leiden. Fouten maken mag. Elke bestuurder maakt fouten. Als je niet ook fouten maakt, kan je niet effectief besturen. Domme fouten maken mag niet. Domme fouten leiden volgens de wet en de rechtspraak mogelijk tot aansprakelijkheid. Sommige domme fouten leiden vrijwel zeker tot aansprakelijkheid. Helaas worden domme fouten te vaak door bestuurders en toezichthouders in ons land gemaakt. In Nederland heeft het een jaar of tien geduurd voordat domme fouten voor de rechter gebracht werden. Nu gebeurt dat daar standaard. Ik voorspel dat het bij ons nog twee tot vijf jaar duurt en dan is het basta met domme fouten.

Wat zijn domme fouten?
Je hoeft geen professor te zijn om dat te weten. Handelen in strijd met de statuten is een domme fout. Immers, je kan de statuten toch lezen? Het is voor een commissaris niet zo slim om dat niet te doen. In de statuten staat bijvoorbeeld de doelomschrijving van de onderneming. Als buiten de doelomschrijving wordt gehandeld door het bestuur en de toezichthouders, kan dat tot persoonlijke aansprakelijkheid leiden. Als de administratie van de onderneming niet in orde is, kan dit in een faillissementssituatie tot persoonlijke aansprakelijkheid leiden. Idem dito voor het niet tijdig (elk jaar binnen acht maanden) opmaken van de jaarrekening. Als de onderneming verplichtingen aangaat waarvan op voorhand vaststaat dat deze niet kunnen worden nagekomen, dan kan dat tot persoonlijke aansprakelijkheid leiden.
Geen rocket science. Wie geeft er geld uit dat hij niet heeft? Wie gooit zijn rekeningen in een schoenendoos en hoopt dat ze verdwijnen? Wie telt niet af en toe hoeveel geld er nog in de portemonnee zit? Goed bestuur is niet zo moeilijk. Domme bestuurders en domme commissarissen, daar rekenen onze wetgeving en rechtspraak in de nabije toekomst dus mee af.