25 Ramen en deuren van het Arubaanse parlementsgebouw moesten eraan geloven. Er was sprake van brandstichting en openlijke bedreiging van het personeel van de Staten en hun familie. Het resultaat van de ‘ongeregeldheden’ in hartje Oranjestad tijdens de behandeling én goedkeuring door meerderheidsfractie AVP met 13 van de 21 parlementariërs van de omstreden Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft). Het rustige en paradijselijke Aruba - ‘one happy island’ - was eind vorige week plotseling even niet zo harmonieus. Het ging er onverwacht hard aan toe. Minstens twaalf raddraaiers werden geïdentificeerd en opgepakt, waarvan de helft in eerste instantie langer werd vastgehouden. Een groep die zichzelf ‘Frente Uni’ (Verenigd Front) noemt en lijkt te bestaan uit de bonte combinatie van vijf verschillende vakorganisatie - STA, Topa, SPA, Scca en ABV - al dan niet expliciet gesteund door oppositiepartij MEP eiste een onderhoud met Statenvoorzitter Marisol Lopez-Tromp (AVP/ex-MEP). Maar op dat moment was de vergadering die zij voorzat al begonnen. Toen kort daarop een (nieuw) ultimatum werd gesteld en de parlementsvoorzitter hierop aangaf niet à la minute maar zodra zij hiertoe de mogelijkheid had gehoor aan te zullen geven, liep de spanning buiten flink op, terwijl binnen met de gemoederen hetzelfde gebeurde.
Het is dan ook niet weinig wat er met de Aft verandert. In principe tijdelijk weliswaar, verliest Aruba een deel van de zelfstandigheid over de eigen openbare financiën. Met het financieel toezicht komt er ontegenzeggelijk meer zeggenschap van buitenaf (lees: Den Haag) over de Arubaanse overheidsfinanciën. Dat ligt op alle eilanden van de voormalige Nederlandse Antillen die een zelfstandig land zijn geworden zeer gevoelig, maar dat lijkt op het ‘trotse’ Aruba een graadje erger het geval. De vraag is echter hoe ernstig het is - zeker als het zo misgaat als op Aruba - dat een ander meekijkt als het gaat om het streven naar houdbare en dus gezonde publieke financiën. In een wereld waarin landen steeds meer afhankelijk van anderen worden, geldt niet alleen voor de Caribische koninkrijkspartners Curaçao en Sint Maarten maar ook voor Nederland dat ‘de eigen autonomie voorop staat, maar dat binnen bepaalde grenswaarden en onderlinge afspraken de landen wel aanspreekbaar en corrigeerbaar zijn op het eigen handelen’, zoals de evaluatiecommissie Rijkswet financieel toezicht (Rft) het onlangs nog formuleerde. Aruba vormt - als lid van het Koninkrijk - geen uitzondering, zeker niet gezien de verslechterde overheidsfinanciën. Vroeg of laat moet de rekening daarvan worden betaald en het zijn meestal de burgers en het bedrijfsleven die daarvoor opdraaien.
Er is na vorige week materiële schade. Die kan echter relatief eenvoudig worden hersteld en dat gebeurt vermoedelijk vandaag nog. Erger is de emotioneel-maatschappelijke schade en de schade aan het politieke gezag. Die gaan veel dieper dan tientallen gesneuvelde ruiten. Daarvoor dienen premier Mike Eman en zijn AVP-ministers en -fractie in de Staten het moeilijke maar noodzakelijk gesprek aan te (blijven) gaan met oppositie en vakbonden en daarmee met de Arubaanse samenleving als geheel. Regeren met een absolute meerderheid heeft zo zijn voordelen, maar brengt nu eenmaal ook grote verantwoordelijkheden met zich mee. De communicatie moet beter en vooral eerlijk en realistischer.